“Dạy con từ thủa còn thơ” là câu nói của các cụ xưa truyền lại. Tuy nhiên dạy con như thế nào lại là cả một vấn đề lớn. Với mục tiêu “tất cả vì tương lai con em chúng ta”, Việt Nam và nhiều quốc gia đã tổ chức hội thảo chuyên đề về “cách nuôi dạy con”. Vậy chọn cách nuôi dạy nào sẽ tốt cho con?
Bao bọc con quá mức có tốt?
Thực tế cho thấy, khi xã hội phát triển, cuộc sống của chúng ta ngày càng tiện nghi hơn. Mỗi gia đình hiện đại chỉ có một đến hai con, vì vậy hầu hết các bậc cha mẹ đều hết lòng vì con, luôn muốn con có cuộc sống tốt đẹp nhất.
Tuy nhiên, việc cha mẹ chăm sóc con một cách thái quá sẽ khiến con không được tiếp xúc với môi trường bên ngoài và thiếu đi những kĩ năng sống quan trọng. Không những thế trẻ còn dễ mắc các chứng bệnh về sức khỏe và tâm lý khi không được tiếp xúc với môi trường bên ngoài.
Giảm sức đề kháng với môi trường
Bao bọc con quá mức, cha mẹ không để con làm bất cứ việc gì, kể cả những công việc sinh hoạt tưởng như nhỏ nhặt nhất. Cha mẹ cho rằng, làm như vậy là yêu thương con nhưng nếu tình trạng này kéo dài sẽ khiến con mất đi sức đề kháng với môi trường sống, thậm chí còn hình thành cách sống ỉ lại, luôn muốn dựa dẫm vào người khác. Bằng chứng là dù trẻ em thành phố được gia đình chăm chút cẩn thận nhưng lại dễ ốm đau hơn và không biết tự bảo vệ mình như các bé ở nông thôn.
Trẻ em nông thôn thường có tính tự lập hơn trẻ thành phố (Ảnh minh họa)
Hình thành thói quen tính cách xấu
Khi cha mẹ chăm con quá mức thường dẫn đến tình trạng nuông chiều con. Con được chiều chuộng, muốn gì được nấy sẽ hình thành thói ích kỉ, sống ỉ lại và thiếu đi những giá trị thiết yếu của cuộc sống cũng như lòng trắc ẩn, vị tha, nhường nhịn người khác.
Ngoài ra về mặt giao tiếp, trẻ được bao bọc thường hạn chế các mối quan hệ với bên ngoài. Trẻ sống khép kín, đời sống tinh thần nghèo nàn, chậm chạp, có bé còn có thể mắc chứng tự kỷ.
Bao bọc bé quá mức có thể làm trẻ bị tự kỷ (Ảnh minh họa)
Vì vậy, theo lời khuyên của các chuyên gia tâm lý và kinh nghiệm nuôi con của các bà mẹ, cần phải cho trẻ tiếp xúc với nhiều tình huống trong cuộc sống và môi trường bên ngoài. Đó chính là lớp học về nhân cách sống thiết thực và gần gũi nhất đối với con trẻ.
Dạy con tự lập từ bé
Trong những năm gần đây, khi mà thế giới ngày càng hội nhập, các bậc phụ huynh có điều kiện tham khảo cách nuôi dạy con ở các nước khác. Vậy cách nuôi dạy của họ có gì đặc biệt?
Trái với cách yêu chiều con của các bà mẹ phương Đông, mẹ Pháp thường được ca ngợi là “bậc thầy” dạy con tự lập.
Tự lập trong ăn uống
Chúng ta thường quen với hình ảnh những em bé Việt đi ăn hay đi chơi luôn được mẹ ẵm, mẹ bế trên tay. Các bé thường quấn chặt lấy mẹ, được chăm sóc cẩn thận tỉ mỉ từ lúc lọt lòng. Chuyện cho con ăn đối với mẹ Việt là cả vấn đề nan giải. Chúng có thể khóc, chạy khắp nhà, nghịch ngợm, có khi cả nhà phải chạy theo, phân công nhau làm đủ trò để chúng vui thích mà ăn hết.
Nhưng hình ảnh trẻ em Pháp trong cuốn French Children Don’t Throw Food (Trẻ con Pháp không quăng đồ ăn) lại hoàn toàn trái ngược. Trẻ Pháp khi chưa đầy 2 tuổi đã có thể ngoan ngoãn và kiên nhẫn đợi thức ăn trong các nhà hàng, chịu khó ăn bốn bữa một ngày rất đúng giờ và luôn vâng lời cha mẹ.
Trẻ em Pháp có tính tự lập ngay từ nhỏ (Ảnh minh họa)
Tự lập trong giấc ngủ
Ngay từ lúc lọt lòng, các bà mẹ Pháp đã cho con nằm riêng và rất hạn chế việc bế ẵm, ôm ấp con. Nếu bé có khóc trong đêm thì mẹ Pháp cũng không lao ngay đến vỗ về con mà trái lại, họ cho con tự bình tĩnh, tự nín và quay lại giấc ngủ.
Tính kỷ luật
Tính kỷ luật cũng là nền tảng trong việc dạy dỗ con của mẹ Pháp. Họ không cảm thấy bứt rứt khi từ chối đáp ứng những yêu sách của con trẻ. Và họ có cùng quan điểm về từ không với con, “không” được hiểu theo nghĩa đen đơn giản nhất là “không được”, “không thể” và đứa trẻ nhất định phải nghe theo.
Cách cư xử
Mẹ Pháp còn dạy con cách cư xử lịch thiệp. Trong gia đình, trẻ con cũng là một thành viên như mọi thành viên khác. Chúng không phải là trung tâm, là “cái rốn vũ trụ”. Điều này có nghĩa trẻ phải biết cách cư xử đúng chừng mực, biết tôn trọng người khác và không hình thành lối sống ích kỉ, quen được bao bọc như cách nuôi con của một số bà mẹ phương Đông.
Tính cách con trẻ được hình thành từ chính cách nuôi dạy con từ bé của cha mẹ. Các bậc phụ huynh có thể chọn cách dạy con theo quan điểm riêng của mình nhưng điều gì là tốt, điều gì nên tránh buộc lòng cha mẹ phải có sự tìm hiểu và chọn lựa hợp lý.
Một số gợi ý để huấn luyện tính tự lập cho trẻ
– Hướng dẫn các bé tự rửa tay một mình,
– Tự đánh răng trước khi đi ngủ.
– Tự đi vệ sinh
– Khuyến khích các bé tự cất dọn đồ chơi, sách vở và tự mang bát đĩa của mình bỏ vào chậu rửa nếu bé chưa có thể tự rửa bát đĩa.
– Tự mặc quần áo, đi giầy nếu trong khả năng của bé có thể làm được.
– Tự chuẩn bị đồ dùng cá nhân
– Gập quần áo
– Giúp cha mẹ nhét màn hoặc treo màn
Các mẹ đừng ngại bé làm không sạch. Theo độ tuổi, dần các kỹ năng của bé sẽ hoàn thiện.