Trẻ em là tương lai của đất nước và cũng là mối quan tâm lớn của toàn xã
hội. Muốn vậy phải chăm sóc giáo dục thế hệ trẻ em ngay từ khi còn nhỏ. Hình
thành những nhân cách đầu tiên của con người mới. Con người có đầy đủ phẩm
chất đạo đức, trí tuệ, năng lực để trở thành những chủ nhân tương lai của đất
nước sau này. Đem khả năng của mình góp phần xây dựng đất nước Việt Nam
giàu đẹp hùng mạnh.
Như chúng ta đều biết các môn học đến cho trẻ hầu hết đều bắt đầu bằng từ
" làm quen" như làm quen với toán, làm quen chữ viết, làm quen văn học. Do
đó khi dạy trẻ không nặng về truyền thụ kiến thức mà chỉ dạy những gì gần gũi,
dễ hiểu dễ nhớ với trẻ
Môn làm quen văn học có hai thể loại thơ và truyện và tôi thấy có tầm quan
trọng trong việc hình thành nhân cách cho trẻ " làm quen văn học" không
những chỉ được người lớn cảm nhận yêu thích mà văn học còn rất hấp dẫn với
trẻ nhỏ đặc biệt với trẻ mầm non. Đặc biệt là truyện, đối với trẻ mẫu giáo 3 - 4
tuổi, truyện có vai trò rất quan trọng, thông qua các câu chuyện phát triển cho
trẻ khả năng cảm thụ văn học. Hình thành ở trẻ tình yêu thiên nhiên đất nước,
yêu cuộc sống, yêu con người. Trẻ biết yêu cái đẹp, cái tốt, hướng tới cái thiện,
căm ghét cái xấu, cái ác...ngoài ra “truyện” giúp trẻ hình thành những khả
năng như: khả năng quan sát, ghi nhớ chú ý có chủ định, phát triển trí tưởng
tượng sáng tạo.Đồng thời còn luyện cho trẻ cách phát âm, phát triển ngôn ngữ
giúp trẻ tự tin khi giao tiếp với mọi người.
Qua trực tiếp giảng dạy tôi nhận thấy đối với lứa tuổi mẫu giáo 3- 4 tuổi trẻ
chưa yêu thích môn văn học, chưa hiểu nội dung truyện, chưa nhận xét các
nhân vật tốt, chưa tốt, bắt chước giọng kể các nhân vật, ngôn ngữ trẻ chưa lưu
loát, trẻ còn ngọng, nói lắp rất nhiều, câu nói thường cộc lốc, giao tiếp rụt rè,
chưa diễn đạt được suy nghĩ của mình.
Mặc dù đào tạo chuẩn nhưng khi dạy các tiết học còn khô khan, ít sáng tạo,
tiết học còn gò bó đồ dùng đồ chơi đẹp, chưa hấp dẫn đối với trẻ,
5
Một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc học tập của các cháu. Chính vì
vậy tôi hiểu được tầm quan trọng của việc cho trẻ làm quen với truyện trong
trường mầm non nói chung và trẻ 3 - 4 tuổi nói riêng. Nên tôi mạnh dạn lựa
chọn đề tài “ Một số biện pháp dạy trẻ kể chuyện của trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi”
để nghiên cứu và áp dụng cho lớp tôi đang chủ nhiệm.
1.1. Phạm vi nghiên cứu – đối tượng nghiên cứu
1.1.1. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài được áp dụng ở lớp mẫu giáo 3 – 4 tuổi trong trường mầm non.
1.1.2. Đối tượng nghiên cứu
Một số biện pháp dạy trẻ kể chuyện của trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi.
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.2.1. Đối với giáo viên
Tôi luôn nghiên cứu tài liệu trong các tập san và các thông tin đại chúng để
nắm chắc mục tiêu, có phương pháp giải quyết những hạn chế để nâng cao chất
lượng cho trẻ và chuyên môn của mình
1.2.2. Đối với trẻ
Giúp trẻ yêu thích, trẻ hiểu các nội dung câu chuyện, biết nhận xét các
nhân vật tốt, chưa tốt, biết bắt chước giọng kể của nhân vật. Trẻ mạnh dạn giao
tiếp, không nói lắp, nói ngọng, tự tin diễn đạt suy nghĩ của mình. Giúp trẻ phát
triển tình cảm đạo đức biết yêu thương cái đẹp, cái thiện, ghét cái xấu, cái ác....
tình yêu thương đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau.
1.2.3. Đối với phụ huynh
Nhằm giúp các phụ huynh nhận thức được tầm quan trọng của truyện,
thống nhất phương pháp dạy trẻ và ủng hộ những nguyên vật liệu để làm đồ
dùng, đồ chơi góp phần nâng cao chất lượng giáo dục
*1. 3 Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
Phương pháp nghiên cứu lý luận, nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp thực hành trải nghiệm
Phương pháp phân tích, tổng hợp, thống kê.
6
Phương pháp so sánh, đối chứng
Phương pháp khái quát hóa
2. Cơ sở lý luận của vấn đề
Tác phẩm văn học trong đó có truyện là khâu quan trọng nhất giúp trẻ
cảm nhận sự độc đáo của phong cách nghệ thuật và vẻ đẹp riêng của nội dung
truyện. Với đối tượng là trẻ mầm non ( 3 – 4 tuổi) cho trẻ làm quen với truyện.
Theo tài liệu phương pháp cho trẻ làm quen môn văn học: Truyện trước hết
là sự miêu tả hiện thực cuộc sống xung quanh với những màu sắc đa dạng
phong phú. Bằng cảm quan, tài năng của mình, người nghệ sĩ đã làm đẹp thêm
bức tranh cuộc sống bằng những hình tượng nghệ thuật. Qua các câu chuyện,
trẻ bắt đầu nhận ra trong xã hội mối quan hệ, những tình cảm gia đình, tình bạn,
tình cô cháu... Truyện có thể đề cập đến những lực lượng siêu nhiên như thần
linh, ông bụt, cô tiên, phù thủy, quỷ sứ và cả những phép màu làm lên sự phong
phú, hấp dẫn của đời sống tinh thần. Thế giới mới của cuộc sống thực tại bao
gồm thiên nhiên, xã hội, con người được diễn tả, biểu đạt, truyền đạt trong
những hình thức độc đáo. Truyện nói về thế giới loài vật, cỏ cây, hoa lá, mọi
hiện tượng thiên nhiên, những gì gần gũi với trẻ như làng quê, cánh đồng, dòng
sông, phiên chợ, lớp học, khu phố...
Làm quen với truyện chỉ ra mức độ giới hạn, yêu cầu của việc cho trẻ tiếp
xúc với truyện qua nghệ thuật kể chuyện của cô giáo. Hoạt động này nhằm dẫn
dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá trị nội dung, nghệ thuật phong phú
trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú đối với truyện, có ấn
tượng về những hình tượng nghệ thuật, cái hay cái đẹp của tác phẩm và thể
hiện sự cảm nhận đó qua các hoạt động mang tính chất văn học nghệ thuật như
kể chuyện, trò chơi đóng kịch, cao hơn là tiến tới sáng tạo ra những câu
chuyện, trò chơi đóng kịch, cao hơn và tiến tới sáng tạo ra những câu chuyện
theo tưởng tượng của mình, góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân
cách trẻ.
Truyện có khả năng mô tả cuộc sống xung quanh phong phú, hấp dẫn bằng
những dạng thức khác nhau. Bước đầu trẻ sẽ nhận biết được sự khác nhau về
7
nội dung và hình thức giữa các thể loại truyện... Không những giúp trẻ em cảm
nhận được cái đặc sắc, cách diễn đạt hình tượng nghệ thuật với hiện thực, hình
thành một số khái niệm văn học như: truyện, nhận vật, hình ảnh.... , giúp trẻ em
trao đổi những điều đã được nghe và bộc lộ nhưng suy nghĩ của mình về tác
phẩm, nhằm phát triển đời sống tinh thần của trẻ.
Tác phẩm văn học là một chỉnh thể nghệ thuật, cần giúp trẻ nhận biết các
mối quan hệ biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái tình huống và nhân vật, giữ
không khí, âm sắc, giọng điệu trung của truyện và hành động truyện. Chưa yêu
cầu trẻ em phải nhớ hết mối quan hệ phức tạp, chưa đòi hỏi trẻ em phân biệt
quan hệ chính phụ trong truyện mà chỉ nhằm giúp nhận ra tính liên tục của cốt
truyện trong các mối quan hệ liên quan đến nhận vật trung tâm của tác phẩm.
Với truyện kể, giúp trẻ nhận ra, nhớ được sắc thái cơ bản trong giọng kể, lời
thuật, phân biệt ngữ điệu lời nói các loại nhân vật, giúp trẻ nhận ra ngôn ngữ
đời thường truyện chỉ bằng con đường gián tiếp ( vì trẻ em chưa đọc được và
chỉ nghe người lớn đọc, kể) cần phải dạy trẻ biết lắng mình với truyện, hòa vào
cõi mộng mơ, trau rồi thói quen đón nhận được các hòa âm tinh tế thoáng qua,
bất ngờ đến từ các nguồn sống khác, nghĩa là dạy trẻ em tập trung rung động,
cái rung động của các em chứ không phải của người khác. Lắng mình, an tĩnh
đến mức quên tát cả xung quanh và thậm chí quên tất cả bản thân mình thì khả
năng sáng tạo trong sức nghe sẽ biểu lộ. Trẻ mẫu giáo tiếp thu, cảm nhận thế
giới cái đẹp được xây dựng trong truyện nghệ thuật thì không ai lợi thế bằng trẻ
em, nhưng con người sống lặng về cảm xúc, hồn nhiên, trực giác, dễ cảm
thông, hòa đồng vào ngoại vật. Vẻ đẹp của tính người trong cá nhân đơn nhất ở
truyện trẻ em có thể nhận ra cách cư sử tế nhị, nhân hậu giữa đồng loại ( bác
gấu đen và 2 chú thỏ) đôi khi lại bộc lộ trong sự thành thực đối với bản thân và
người khác.
Trong quá trình cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm, bằng tài năng sư phạm cùng
với nghệ thuật kể chuyện văn học cô giáo ở trường mầm non sẽ hướng trẻ vào
những vẻ đẹp nội dung và nghệ thuật tác phẩm, gây ấn tượng đầu tiên cho trẻ
về hình tượng nghệ thuật được xây dựng bằng ngôn ngữ dân tộc. Cô giáo khơi
8
gợi ở trẻ hứng thú bước vào hoạt động nghệ thuật một cách tự nhiên như kể lại
truyện một cách sáng tạo, hóa thân vào vai diễn trong trò chơi đóng kịch. Nhà
sư phạm cần ý thức rõ ràng vấn đề này, để tổ chức cho trẻ trở thành chủ thể
hoạt động văn học một cách tích cực sáng tạo.
Việc cho trẻ làm quen với truyện tuy mới chỉ là như vậy nhưng đó là việc
làm cao cả, có ý nghĩa lớn trong việc hình thành ở trẻ em những phẩm chất cao
quý, đẹp đẽ của con người đặc biệt tình yêu đối với ngôn nhữ nghệ thuật. Các
em sẽ mang tình yêu đó bước đến trường phổ thông mà mai sau sẽ yêu văn học
nước nhà.
Truyện nằm trong lĩnh vực phát triển ngôn ngữ được quy định trong
chương trình khung và được thực hiện theo chương trình quy định
3. Thực trạng của vấn đề
3. 1. Đặc điểm tình hình lớp
Về phía trẻ: Lớp tôi có tổng số trẻ 25 – trong đó nữ là 11, nam là 14 cháu.
11 trẻ không học qua lớp nhà trẻ 24 - 36 tháng , nên đầu năm trẻ còn khóc,
chưa có nề nếp học tập ( nói tự do, nói ngọng, đi lại tự do trong giờ học).
3.2 Thuận lợi
Trường mầm non của chúng tôi là trường có phong trào và chất lượng giáo
dục khá tốt, Liên tục trong nhiều năm được công nhận danh hiệu trường tiên
tiến. Bản thân giáo viên có trình độ sư phạm, năng lực chuyên môn vững vàng
và luôn được sự tin tưởng tín nhiệm của các bậc phụ huynh
3.3 Khó khăn
Về cơ sở vật chất, đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho môn văn học: Đồ dùng
văn học còn ít, nhiều câu chuyện không có tranh minh họa, tranh vẽ còn hạn
chế, do vậy khi tổ chức hoạt động còn gặp nhiều khó khăn
Tôi đã nắm được phương pháp, song dạy trẻ giọng kể không được chuẩn,
chưa truyền cảm đối với trẻ, chưa sáng tạo, tích hợp, lồng ghép truyện vào các
hoạt động khác.
Trẻ chưa chú ý trong giờ học, chưa hứng thú say mê kể chuyện. Trẻ nói
chưa đủ câu, còn e dè, chưa tự tin, câu nói ngược so với suy nghĩ, khi kể còn ấp
9
úng, ê a, nhát ngừng kéo dài câu, không đúng giọng điệu câu chuyện, chưa
thuộc truyện.
Kết quả khảo sát trên trẻ đầu năm học tháng 9/ 2014 như sau:
Năm học
Tổng
Kết quả điều tra
Khá % ĐYC %
Tốt %
CĐYC %
2014 - 2015 số trẻ
9/2014
25
3
12
5
20
11
44
6
24
Qua khảo sát thực trạng tôi thấy kết quả đạt được chưa cao nên tôi đã tìm
tòi nghiên cứu “Một số biện pháp dạy trẻ kể chuyện của trẻ mẫu giáo 3 – 4
tuổi” để dạy trẻ.
*4. Một số biện pháp hay công việc thực tế đã làm
4.1. Biện pháp 1: Lập kế hoạch chương trình
Ngay đầu năm học bản thân tôi đã tham khảo ý kiến của chuyên môn. Lập
kể hoạch năm học theo chương trình chăm sóc giáo dục mầm non mới một
cách khoa học và hiệu quả, chọn nội dung phù hợp với độ tuổi, phù hợp với
chủ đề. Để lập ra kế hoạch năm học, kế hoạch tuần ( Cho trẻ làm quen với
truyện qua hoạt động khác) cho lớp mình, đặc biệt là những câu chuyện có nội
dung ca ngợi vẻ đẹp, chứa đựng tính nhân đạo, đi sâu vào thế giới tình cảm của
trẻ, phản ánh được những hứng thú của trẻ.:
Ví dụ :
STT
1
Chủ đề
Tuần
Hoạt động
1
HĐC
2
HĐH
3
HĐC
Bản thân
bé
HĐG
4
HĐC
10
Nội dung
Làm quen với
truyện cậu bé mũi
dài
Truyện
Cậu bé mũi dài
Dạy trẻ kể
chuyện cậu bé mũi
dài
Dạy trẻ đóng
kịch cậu bé mũi dài
Dạy trẻ đóng
kịch cậu bé mũi dài
1
HĐH
HĐC
2
HĐG
2
Gia đình
3
HĐH
HĐC
4
HĐG
3
Nghề
1
HĐC
2
HĐC
3
HĐH
nghiệp
HĐC
4
HĐG
5
HĐC
Truyện
Ba cô tiên
Dạy trẻ kể
chuyện ba cô tiên
Dạy trẻ đóng
kịch ba cô tiên
Truyện
Nhổ củ cải
Dạy trẻ kể
truyện nhổ củ cải
Dạy trẻ đóng
kịch nhổ củ cải
Dạy trẻ đóng
kịch
Làm quen với
truyện ba chú lợn
nhỏ
Truyện
Ba chú lợn nhỏ
Dạy trẻ kể
truyện ba chú lợn
nhỏ
Dạy trẻ đóng
kịch ba chú lợn nhỏ
Dạy trẻ đóng
kịch ba chú lợn nhỏ
4.2. Biện pháp 2: Chuẩn bị đồ dùng để dạy học
Đồ dùng đồ chơi, không thể thiếu đối với tiết truyện. Việc sử dụng đồ dùng
này không những gây hứng thú cho trẻ mà còn giúp trẻ củng cố lại những điều
đã được nghe từ đó khắc sâu những ấn tượng nghệ thuật cho trẻ.Chính vì vậy
tôi đã làm các đồ dùng phục vụ dạy truyện cho trẻ.
* Mô hình sân khấu biểu diễn
11
- Tôi dùng xốp cắt thành hình tròn, vuông, lấy mầu nước tô, vẽ làm khung
cảnh rừng núi, hang đá, kết hợp với phụ huynh làm nghề mộc lấy gỗ vụn dài
đóng thành sân khấu, tôi dùng xốp, cắt chữ, hoa làm trang trí cho sân khấu
thêm sinh động.
* Rối
- Rối tay :
Dùng quả bóng vẽ làm mặt
Ví dụ: truyện ba chú lợn nhỏ
rối, xốp mềm vẽ, cắt, khâu làm
thân rối ( chổi rơm làm thân rối,
lấy vải hoặc len móc làm váy
thân tay, đĩa nhựa đồ chơi làm
mũ rối…)
- Rối que:
Dùng bìa cứng vẽ lên những
Ví dụ: truyện ba ba chú lợn nhỏ
con vật, nhân vật trong truyện tô
màu và cắt lấy hình sau đó dùng
thanh tre gắn vào con vật hoặc nhân
vật trong truyện.
- Rối dẹt :
Dùng xốp cắt thành quả bóng
Ví dụ: Truyện chú thỏ tinh khôn
lấy vải vụ trắng buộc lại làm mặt sau
đó lấy nhiều vải vụn khâu lại làm cổ,
tay , thân rối. khi diễn rối đưa ngón
tay trỏ giữ đầu rối,ngón cái và ngón
giữa làm cử động của tay rối.
*Tranh truyện: Tranh vẽ tóm tắt, khái quát, tình tiết, hình ảnh màu sắc
gợi cảm xúc, hứng thú, cuốn hút trẻ để trẻ tưởng tượng ra được nội dung của
truyện.
12
Tranh dùng trong tiết học có kích
Ví dụ: Truyện ba chú lợn nhỏ
thước tranh 45cm X 60cm, giấy Ao
cắt, dán vào bìa cát tông sao cho đúng
kích thước, vẽ, tô màu nước ( sáp màu)
các nhân vật, cảnh vật trong truyện làm
tranh truyện
* Ứng dụng công nghệ thông tin
Sưu tầm băng đĩa có nội dung
Ví dụ: đĩa truyện theo chủ đề
câu chuyện trong các chủ đề
Trên vi tính: vẽ, cắt, dán, làm
Ví dụ: Truyện ba chú lợn nhỏ
hiệu ứng chạy PowerPoin
presentation trên máy
Biện pháp 2: Dạy trẻ kể chuyện trên tiết học
Có 2 hình thức dạy truyện cho trẻ, tùy vào khả năng của trẻ mà tôi lực chọn
một trong 2 hình thức cho phù hợp
Hình thức 1: hình thức đa số trẻ chưa biết
* HĐ1: Gây hứng thú.
Trẻ em rất ngây thơ ngộ nghĩnh, những điều trẻ nhìn thấy mới lạ sẽ gây tò
mò cho trẻ. Để tiết học kể truyện trẻ được hoạt động sôi nổi là một vấn đề
không đơn giản chút nào. Làm thế nào để trẻ tập chung chú ý và thu hút trẻ thì
13
hình thức vào bài phải sinh động và sáng tạo. Tôi chọn hình thức xem băng
hình hoặc trò chơi
Ví dụ 1: Câu chuyện chú thỏ tinh khôn
Xin đón mừng những khán giả tý hon đã đến với
chương trình thế giới động vật.
- Cho trẻ xem hình ảnh trên máy vi tính các con vật và
hỏi trẻ:
+ Con vừa xem con vật gì?
+ Nó sống ở đâu?
+ Ngoài chú thỏ sống ở trong rừng con còn thấy thỏ
sống ở đâu nữa?
+ Ai biết câu chuyện nào nói về chú thỏ kể cho cô và
các bạn nghe?
Cô dẫn dắt đến nội dung câu chuyện.
Ví dụ 2: Câu chuyện : Nhổ củ cải
Cho trẻ xem tranh cây củ cải, nói chuyện về cây củ cải
và gợi hứng thú cho trẻ nghe kể chuyện về một cây cải
khổng lồ, to chưa từng thấy
* HĐ2: Kể mẫu
- Lần 1: Kể diễn cảm kết hợp điệu bộ, cử chỉ, nét mặt. Và tôi thường không
kết hợp với đồ dùng trực quan mục đíc là trẻ tập trung chú ý vào giọng kể để
tre biết nội dung diễn biễn câu chuyện. Khi kể tôi sử dụng ngữ diệu phù hợp
với từng nhân vật
Ví dụ: Câu chuyện : Nhổ củ cải
14
Tôi sử dụng giọng điệu thể hiện các câu gọi của: ông già, bà già, cô cháu
gái, con chó, con mèo, chuột nhắt, lớn nhanh như thổi, Nhấn mạnh các từ ,
khổng lồ to chưa từng thấy ( hai tay đưa ra trước,lên cao), nhổ mãi, nhổ mãi....
- Lần 2: Tôi luôn sử dụng với đồ dùng trực quan để tạo hứng thú cho trẻ và
để trẻ hiểu nội dung câu chuyện, tính cách của nhân vật qua hình ảnh minh học.
Tôi thường sử dụng nhiều đồ dùng trực quan khác nhau như tranh minh họa,
rối, phim hoạt hình.....
Ví dụ 1: Chuyện Nhổ củ cải. Tôi kể bằng tranh minh họa
Ví dụ 2 : truyện chú thỏ tinh khôn . Tôi kể bằng sân khấu , rối
15
* HĐ3: Đàm thoại
Trong mỗi câu truyện tôi thường nghiên cứu kỹ và tìm hiểu những nội
dung chính cần truyền đạt, giảng giải tới trẻ một cách ngắn gọn dễ hiểu.
Ví dụ: Truyện Nhổ củ cải
- Cô vừa Kể cho các con nghe chuyện gì?
- Truyện có những nhân vật nào?
- Ông già mang về cây gì?
- Cây cải như thế nào?
- Ông già đã gọi ai ra nhổ cùng?
- Bà gọi ai ra nhổ cùng?Cô cháu gái gọi ai? chó con gọi ai, mèo con gọi ai.
- Tất cả có nhổ được củ cải lên không?
- Mọi người nhổ được củ cải thì như thế nào?
- Qua câu chuyện giáo dục các con điều gì?
Cô chốt lại và giáo dục trẻ phải biết đoàn kết thì sẽ làm được việc lớn, giáo
dục trẻ biết giúp đỡ ông, bà và mọi người trong gia đình.
Ngoài việc chuyền đạt nội dung chính, giảng giải một cách ngắn gọn, dễ
hiểu. Muốn trẻ nắm trắc bài, khắc sâu nội dung truyện, tôi lựa chọn những câu
hỏi cho phù hợp với độ tuổi cho trẻ dễ trả lời.
Ví dụ: Từ khổng lồ tức là kích thước lớn gấp nhiều lần so với bình thường.
“Không hề nhúc nhích “ không di chuyển một tí nào
Từ những câu hỏi gợi mở như vậy giúp trẻ mở rộng vốn từ, bằng cách nhắc
lời đối thoại ngắn gọn dễ nhớ, đồng thời trẻ hiểu được ý nghĩa của một số từ:
16
yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau đều là tốt. Muốn trẻ có những tình cảm đạo đức
thẩm mĩ
Ví dụ: Truyện Nhổ của cải
Ông già gọi bà già như thế nào? ( Bà già ơi, ra giúp tôi nhổ cải nào)
Trẻ suy nghĩ tư duy và tìm ra nhân vật, mà trẻ cho là tốt nhất “
Qua những câu hỏi trao đổi đàm thoại cùng trẻ, giúp trẻ nhớ kỹ, nhớ lâu về
nội dung câu chuyện, từ đó trẻ luôn có ý nghĩ, tình cảm trong sáng tốt đẹp với
mọi người xung quanh.
* HĐ4: kể lần 3
Sau khi đàm thoại tôi kể lại truyện cho trẻ nghe, kể thật diễn cảm, kết hợp
ngữ điệu và biểu hiện nét mặt, dùng tranh minh họa hoặc powerpoint, video
phim hoạt hình. Nhằm khắc sâu nội dung truyện vào trong trẻ
Ví dụ: Truyện nhổ củ cải
Tạo cho trẻ thoải mái khi nghe truyện, cô thưởng cho các con một vé xem
phim. Trẻ hứng thú về những nhân vật trong truyện
Muốn bài học kết thúc nhẹ nhàng không gây hụt hẫng cho trẻ, đòi hỏi cô
giáo phải linh hoạt có thể sử dụng các bài hát, trò chơi trong chủ đề sao cho phù
hợp với bài dạy mà còn cho trẻ cảm giác thoải mái, có ấn tượng sâu sắc về bài.
Tiết 2: Hình thức đa số trẻ đã biết
Hình thức này áp dụng dạy trẻ những câu truyện mà trẻ đã được làm quen
trẻ. Trẻ biết tên truyện và hiểu nội dung, diễn biến câu truyện nên tôi sử dụng
hình thức sau
HĐ1:Gây hứng thú
Bằng những hình ảnh sinh động, chi tiết cụ thể tác động trực tiếp vào các
giác quan của trẻ, giúp trẻ hứng thú, khắc sâu nội dung câu chuyện sâu sắc hơn.
Ví dụ: Câu chuyện Ba chú lợn nhỏ
Tôi đưa rối ra và nói “ Chào các bạn các bạn có biết tôi là ai không?”
17
Tôi từng bị chó sói thổi làm đổ nhà nhưng chó sói chó tinh ranh xảo quyệt
cũng không ăn dọa được tôi đâu, các bạn có biết tôi ở câu truyện nào không.
Ví dụ: Câu chuyện Chú Thỏ tinh khôn
Tôi đưa mở 1 đoạn video, tranh có trong nội dung truyện cho trẻ xem
Trò chuyện cùng trẻ về nội dung trẻ vừa quan sát
Các con vừa xem truyện gì?
Trong truyện có những nhân vật nào?
* HĐ2:Kể mẫu
Tôi kể 1 lần sử dụng tranh minh họa nội dung truyện
* HĐ3: Trao đổi đàm thoại với trẻ khắc sâu nội dung truyện
Giúp trẻ hiểu nội dung, ghi nhớ trình tự câu chuyện, nắm được các hành
động chủ yếu của nhân vật, giải thích các hoạt động của nhân vật
Tôi cho trẻ chơi trò chơi ô cửa bí mật, mỗi ô của là một câu hỏi, câu trả lời
trong mỗi ô cửa là 1 bức tranh tương ứng với câu hỏi
Ví dụ: Câu truyện: nhổ củ cải
Câu trả lời của chương trình
Câu
hỏi
Mọi người nhổ được củ cải thì như thế
nào?
* HĐ4: Dạy trẻ kể lại truyện
Khi trẻ nắm được nội dung câu chuyện tôi tiến hành cho trẻ kể lại truyện.
phương pháp của tôi là khi kể không nhất thiết phải kể từng chi tiết, từng câu
chữ như văn bản mà yêu cầu trẻ chỉ cần chuyền đạt lại đầy đủ nội dung câu
chuyện, có thể bỏ sót một vài chi tiết phụ nhưng không làm mất tính logic của
các sự kiện trong truyện thay vào đó cho trẻ có thể sáng tạo ra những từ, những
câu sao cho phù hợp với văn cảnh.
18
Khi kể lại truyện trẻ được bắt trước âm điệu, ngôn ngữ nhân vật, ướm mình
vào tính cách của các nhân vật trong truyện. Do vậy đây là cơ hội, là dịp để
luyện tập ngôn ngữ cho trẻ cũng là dịp giúp trẻ phát triển khả năng diễn đạt
mạch lạc, phát triển tư duy và hình thành thái độ tình cảm của mình đối với
nhân vật.
Tôi sử dụng các hình thức dạy trẻ kể chuyện như:
+ Tôi kể lời dẫn truyện, trẻ kể lời nhân vật
+ Trẻ kể theo đoạn
+ Trẻ kể trọn vẹn câu chuyện
* HĐ5:Kết thúc
Tôi cho trẻ chơi trò chơi “ Thi xem đội nào nhanh” trẻ thảo luận về những
bức tranh và xếp theo trình tự của nội dung truyện.
Ví dụ Câu truyện nhổ củ cải
4.3. Biện pháp 3: Dạy trẻ đóng kịch
Đóng kịch là một hoạt động giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, phát triển trí nhớ
và giáo dục tinh thần tập thể qua hoạt động đóng kịch của trẻ làm "sống lại "
tâm trạng, hành động ngôn ngữ của nhân vật trong các tác phẩm . Chọn các tác
phẩm có lời thoại của nhân vật trong sáng, dễ nhớ, dễ thuộc, hành động nhân
vật bước đầu thể hiện phức tạp, bắt đầu xuất hiện kịch tính để trẻ có thể tạo
diễn xuất theo tính cách của nhân vật. Trẻ thuộc lời thoại không nói lắp, nói
ngọng, biết diễn đạt ngôn ngữ chính xác.
Để tổ chức đóng kịch tôi tiến hành như sau:
- Lựa chọn trang phục, tác phẩm kịch bản ngắn gọn, xúc tích, có thể lược
bỏ bớt những gì không cần thiết. Cho trẻ tiếp xúc kịch bản văn hóa bằng cách
kể cho trẻ nghe toàn bộ tác phẩm bằng nghệ thuật kể diễn cảm nhiều lần ở mọi
lúc, mọi nơi.
Đàm thoại với trẻ về tác phẩm, khi đối thoại tôi chú ý đến việc khắc họa
tính cách nhân vật, hành động cử chỉ của nhân vật trong lời kể của trẻ một cách
diễn cảm, đúng ngữ điệu.
19
Phân vai, tập đóng vai: Lần lượt cho từng nhóm trẻ kết hợp với cử chỉ, điệu
bộ, lời nói, hành động của nhân vật.
Ví dụ: Truyện Nhổ củ cải
Trang phục: Bộ râu ông già ( làm bằng râu ngô), khăn chùm đầu cho bà
già, mũ rối cho củ cải, mèo, chó, chuột.
Phân công trẻ đóng các vai ông già, bà già, cháu gái, chó, mèo, chuột cô
là người dẫn chương trình.
4.4. Biện pháp 4: Cho trẻ làm quen với truyện qua hoạt động khác
Trong trường mầm non, các hoạt động khác phần lớn được chiếm thời gian
và bất kỳ hoạt động nào, thời điểm nào trong ngày như đón trẻ, trả trẻ, hoạt
động góc, mọi lúc, mọi nơi... Đều có cơ hội để làm quen với truyện cho trẻ.
Song tôi chọn một số biện pháp được phát triển ngoài tiết học mà được coi là
chiếm ưu thế nhất làm phương tiện làm quen với truyện cho trẻ như sau:
Hoạt động chiều: Ở hoạt động này có nhiều thời gian tôi tổ chức dưới
nhiều hình thức chơi mà học, học mà chơi. Tôi cho trẻ làm quen với câu truyện,
dạy trẻ kể chuyện, rèn trẻ thể hiện giọng nhân vật, dạy trẻ đóng kịch
Ví dụ: Chủ đề con vật bé yêu thích truyện chú thỏ tinh khôn
- Làm quen với truyện: Trò truyện cùng trẻ về các con vật, cho trẻ
xem video truyện chú thỏ tinh khôn.
* Hoạt động góc
Tôi trưng bày ở góc học tập, góc nghệ thuật , như rối, truyện tranh, sách,
cho trẻ tập làm sách, in hình ảnh nhân vật, tô, vẽ tranh, nhiều con rối, tranh có
nội dung phù hợp với chủ đề , sử dụng rối đóng kịch cùng cô.
Ví dụ: chủ đề gìa đình truyện nhổ củ cải
Cho trẻ sử dụng rối đóng kịch phân vai các nhân vật trong truyện
Tô màu ông, bà ,cháu gái, củ cải, con mèo, con chuột, con chó,
Biện pháp 6: Kết hợp với phụ huynh cho trẻ làm quen với truyện
Tuyên truyền với phụ huynh là một việc làm rất quan trọng trong việc dạy
trẻ kể chuyện . Trong cuộc họp phụ huynh đầu năm tôi nêu tầm quan trọng của
20