1 Cơ sở lý luận của sáng kiến Mỗi chúng ta đều biết rằng mục tiêu chung của giáo dục mầm non là phát triển tất cả khả năng của trẻ phải hình thành cho trẻ cơ sở ban đầu về nhân cách con người, làm tiền đề cho sự phát triển tốt hơn trong những giai đoạn tiếp theo, vì thế giáo dục mầm non hiện nay đã và đang tiếp tục tìm ra những phương pháp mới để giảng dạy trong đó có nhu cầu về vui chơi hay còn gọi là hoạt động góc cũng rất quan trọng và được phân bổ như một hoạt động chính trong ngày, thông qua giờ hoạt động góc giúp trẻ hiểu được nội dung của công việc thật mà trẻ chưa hề thực hiện được. Ví dụ: Như trong chơi xây dựng: Trẻ thể hiện và hiểu được xây nhà cần những nguyên vật liệu gì? Ai đã xây nên ngôi nhà mà trẻ đang ở? Chơi hoạt động góc giúp trẻ từ chỗ không biết, chưa biết rõ đến nắm được mục đích của nội dung làm giàu vốn kinh nghiệm tăng thêm sự hiểu biết và phát triển tri thức cho trẻ. Hoạt động góc giúp trẻ phát triển sự giao lưu qua lời nói, làm giàu vốn từ cho trẻ. Chơi hoạt động góc còn giúp trẻ thể hiện tình cảm, giáo dục nhân cách cho trẻ, tình cảm của trẻ được hình thành qua mối quan hệ tốt giữa người với người, mối quan hệ giữa con người và lao động, giữa trẻ và gia đình, tình cảm đó được thể hiện một cánh chân thành qua các trò chơi như: Gia đình, bán hàng, xây dựng, Chơi hoạt động góc còn giúp trẻ phát triển tình cảm tập thể, là trung tâm tập hợp trẻ cùng chơi với nhau theo nhóm, thể hiện sự đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau trong các nhóm chơi của trẻ. Thông qua giờ chơi còn giúp trẻ có lòng dũng cảm, cương quyết, có tính phấn khởi, vui mừng. Khi chơi xong trẻ tích cực học tập mang lại những giá trị tinh thần tốt cho sức khoẻ. Khi chơi trẻ được thực hiện những động tác tự nhiên với đồ dùng, đồ chơi và có ý thức giữ gìn đồ chơi ở các góc. Giờ chơi còn giúp trẻ nhận ra được cái đẹp cái xấu của nội dung trò chơi, giúp trẻ phát triển óc thầm mỹ, khuyến khích trẻ sáng tạo ra nhiều cái đẹp. Thông qua hoạt động góc còn giúp trẻ giúp trẻ rèn luyện trí nhớ, tính quan sát, kỹ năng phân biệt, so sánh, nhằm giúp trẻ khắc sâu kiến thức, trẻ hiểu thêm về nội dung bài học, phát triển trí tuệ ở trẻ một cách toàn diện. Việc nghiên cứu thực trạng của báo cáo kết quả nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến nhằm mục đích: - Xác định rõ thực trạng về tính tích cực của trẻ khi tham gia hoạt động góc của trẻ 5-6 tuổi lớp 5 tuổi A1 nói riêng, khối 5-6 tuổi nói chung trong trường mầm non Hoàng Đan. - Phân tích kết quả nghiên cứu thực trạng để tìm hiểu nguyên nhân của thực trạng, làm cơ sở cần thiết để áp dụng thực nghiệm đề tài nghiên cứu. Với đề tài "Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi trường mầm non Hoàng Đan hoạt động tích cực ở góc” khi tiến hành nghiên cứu, ứng dụng sáng kiến tôi tiến hành như sau: - Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn hiệu quả của việc sử dụng đồ dùng, đồ chơi và tính tích cực ở các góc của trẻ 5-6 tuổi ở các nhóm lớp, từ đó đưa ra các biện pháp nhằm giúp trẻ tích cực, chủ động và sáng tạo hơn khi hoạt động góc. - Nghiên cứu thực trạng: Trẻ lớp 5-6 tuổi A1 ở trường mầm non Hoàng Đan và các lớp 5 tuổi trong toàn trường . + Việc điều tra thực trạng là một vấn đề rất quan trọng và cần thiết cho việc nghiên cứu. Điều tra thực trạng sẽ giúp bản thân tôi thấy được những ưu điểm và những tồn tại của những vần đề liên quan đến đề tài nghiên cứu. Từ đó giúp tôi định hướng được những vấn đề cần làm để có biện pháp cụ thể, phù hợp với thực tế và để thực hiện có hiệu quả. Chính vì vậy để thực thi đề tài này tôi đã tiến hành điều tra thực trạng về quả trình chơi của trẻ và việc sử dụng đồ dùng đồ chơi ở các góc, hứng thú của trẻ trong khi chơi. + Đầu năm học 2018- 2019, tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo 5 tuổi A1 theo chương trình đổi mới hiện hành, trước khi đưa ra các biện pháp nghiên cứu và đưa vào áp dụng ở nhóm lớp tôi đã tìm hiểu thực trạng và nhận thấy những điều kiện thuận lợi và khó khăn như sau: 1.2 Thực trạng vấn đề nghiên cứu * Thuận lợi - Trong những năm gần đây Phòng Giáo dục- Đào tạo Tam Dương đã có kế hoạch từng năm học với những biện pháp cụ thể để nâng cao chất lượng hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ. Đặc biệt là luôn chú trọng chỉ đạo các trường mầm non trong toàn Huyện,triển khai thực hiện chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”. Chính vì vậy việc thực hiện các hoạt động giáo dục trẻ luôn theo hướng mở, lấy trẻ làm trung tâm tạo cơ hội cho trẻ được thực hành, trải nghiệm, và khám phá nhiều hơn qua đó trẻ hứng thú hơn trong hoạt động. - Trường Mầm non Hoàng Đan đã được sự quan tâm của Đảng ủy- UBND xã Hoàng Đan, phòng GD&ĐT Tam Dương đã đầu tư xây dượng cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học tương đối đầy đủ . - Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm chỉ đạo sát sao về chuyên môn, các điều kiện về cơ sở vật chất ở các lớp (gồm đồ dùng, đồ chơi, học liệu, đồ dùng phục vụ cho hoạt động góc). - Bản thân tôi được phân công trực tiếp giảng dạy lớp 5-6 tuổi A1 luôn yêu nghề, yêu trẻ, chịu khó tìm hiểu những kiến thức mới, bổ ích, luôn sáng tạo trong công tác giảng dạy, và làm đồ dùng đồ chơi ở các góc theo chương trình chăm sóc, giáo dục trẻ. - Trẻ khỏe mạnh, nhanh nhẹn và hoạt bát, thích vận động, thích đi học, 100% trẻ được học đúng độ tuổi. - Phụ huynh học sinh luôn quan tâm đến công tác chăm sóc, giáo dục và các hoạt động của lớp. * Khó khăn - Về phía nhà trường + Phòng học có diện tích nhỏ, sĩ số trẻ trên lớp đông 37 trẻ nên còn ảnh hưởng tới các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ. + Phòng học và phòng ngủ chung nên không gian để trang trí các góc còn hạn chế. + Kệ, giá các góc trang bị từ lâu nên đã cũ tính thẩm mỹ không cao. + Đồ dùng trực quan còn ít, chưa đa dạng, phong phú, giá trị thẩm mỹ chưa cao, giá trị sử dụng còn hạn chế. - Về phía trẻ + Sĩ số của lớp đông 37 trẻ/ lớp mà chỉ có 1 giáo viên/ lớp + Một số trẻ còn nhút nhát ngại giao tiếp, nhận thức của trẻ không đồng đều. + Kỹ năng sử dụng đồ dùng đồ chơi của trẻ trong giờ hoạt động góc còn chưa thành thạo đôi khi còn lúng túng. - Trẻ không hứng thú với các hoạt động tĩnh trong góc học tập, các thao tác chơi đơn giản, lặp lại + Sự tập trung chú ý của trẻ khi sử dụng các đồ dùng, đồ chơi có thiếu chú ý hay mất tập trung. + Trẻ chưa biết chia sẻ, giao lưu hợp tác với bạn, thể hiện: khi sử dụng đồ dùng đồ chơi chưa biết nhường nhịn bạn, còn tranh giành đồ dùng, đồ chơi của nhau, chơi riêng lẻ, ít phối hợp với bạn chơi và ít liên kết góc chơi. - Về phía giáo viên + Thời gian dành cho việc làm đồ dùng ở các góc còn ít, hơn nữa đồ dùng hoạt động góc phải luôn thay đổi theo từng chủ điểm, đồ dùng, đồ chơi phải đủ số lượng phục vụ cho hoạt động vui chơi của trẻ. + Cô giáo thường tổ chức cho trẻ chơi những trò chơi lặp lại, ít đồ dùng sáng tạo, đồ dùng không thu hút, đồ dùng không biến thành đồ chơi trong mắt trẻ. + Nhiều cô coi góc hoạt động tĩnh là nơi để rèn các cháu hiếu động, là nơi để các cháu nghịch của lớp chơi để không làm ảnh hưởng tới lớp. - Về phía phụ huynh +Nhận thức của các bậc phụ huynh chưa đồng đều. Một số cha mẹ trẻ còn chiều con khi cho con sử dụng các trò chơi hiện đại qua điện thoại, máy tính mà trẻ lãng quyên đi các đồ dùng đồ chơi tuy đơn giản nhưng đem lại hiệu quả cao. Và thường không quan tâm đến việc trẻ chơi có thích hay không hay không quan tâm đến hiệu quả của trò chơi mà con mình đang chơi. Từ những thực trạng trên, tôi nhận thấy để đạt được mục tiêu giáo dục tôi cần có kế hoạch và giải pháp cụ thể. Trước tiên tôi tiến hành khảo sát học sinh để giáo viên nắm đúng thực chất của học sinh từ đó đưa ra các nội dung giáo dục thích hợp (bảng minh họa kèm theo). Biểu 1: Biểu thống kê tình hình đội ngũ giáo viên dạy lớp mẫu giáo 5-6 tuổi tại trường mầm non Hoàng Đan Tên trường Số lớp 5 tuổi Số giáo viên dạy lớp 5 tuổi Trình độ đào tạo ĐH CĐ TC Trường mầm non Hoàng Đan 4 4 4 0 0 Biểu 2: KẾT QUẢ KHẢO SÁT TRẺ ĐẦU NĂM Biểu 2A1: Lớp 5TA1 – Trường Mầm non Hoàng Đan (Tổng số trẻ khảo sát: 37 trẻ) Nội dung khảo sát Xếp loại Đạt Chưa đạt Trẻ chơi hứng thú, tích cực tham gia hoạt động 17/37 = 46% 20/37 = 54% Trẻ chơi kỹ năng thành thạo 14/37 = 37% 23/37 = 63% Biết hợp tác, chia sẻ 17/37 = 46% 20/37= 54% Biểu 2A2: Lớp 5TA2 – Trường Mầm non Hoàng Đan (Tổng số trẻ khảo sát: 37 trẻ) Nội dung khảo sát Xếp loại Đạt Chưa đạt Trẻ chơi hứng thú, tích cực tham gia hoạt động 15/37 = 41% 22/37 = 59% Trẻ chơi kỹ năng thành thạo 17/37 = 46% 20/37 = 54% Biết hợp tác, chia sẻ 15/37 = 41% 22/37 = 59% Biểu 2A3: Lớp 5TA3 – Trường Mầm non Hoàng Đan (Tổng số trẻ khảo sát: 36 trẻ) Nội dung khảo sát Xếp loại Đạt Chưa đạt Trẻ chơi hứng thú, tích cực tham gia hoạt động 17/36 = 47% 19/36 = 53% Trẻ chơi kỹ năng thành thạo 17/36 = 47% 19/36 = 53% Biết hợp tác, chia sẻ 18/36 = 50% 18/36 = 50% 7.2. Về khả năng áp dụng của sáng kiến Trước thực trạng trên là một giáo viên đứng lớp tôi luôn suy nghĩ làm thế nào để có biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi hoạt động tích cực hoạt động trong các góc. Từ thực tế chăm sóc và nuôi dạy trẻ, tôi luôn quan tâm đến việc xây dựng một môi trường lớp học có thẩm mỹ, khoa học, một môi trường có nhiều góc mở, làm phong phú đồ dùng đồ chơi ở các góc, tạo nhiều cơ hội cho trẻ trải nghiệm. Và tôi đã lựa chọn đề tài: "Một số biện giúp trẻ 5-6 tuổi trường mầm non Hoàng Đan hoạt động tích cực trong các góc”. nhằm đưa ra các biện pháp giúp trẻ sử dụng đồ dùng, đồ chơi thành thạo, phát huy tính sáng tạo, chủ động của trẻ giúp trẻ hoạt động tích cực hơn ở các góc. Qua quá trình nghiên cứu tôi thấy có rất nhiều biện pháp để giúp trẻ hoạt động góc một các tích cực hơn. Sau đây tôi xin đưa ra một số biện pháp mà tôi đã áp dụng ở các nhóm lớp đạt hiệu quả cao cụ thể như sau: 7.2.1. Biện pháp 1: Lên kế hoạch hoạt động góc cho từng chủ đề, chủ điểm Việc lên kế hoạch hoạt động góc cụ thể cho từng chủ đề, từng tuần là một việc rất quan trọng. Từ đó giúp giáo viên có sự chuẩn bị chu đáo về nội dung và hình thức ở mỗi chủ đề, chủ điểm nhằm đạt được hiệu quả tốt nhất ở trẻ. Ví dụ: Ở chủ đề “Trường mầm non”; Nhánh 1: “Trường mầm non của bé” Tôi đã xây dựng kế hoạch hoạt động góc cụ thể như sau: Kế hoạch: Hoạt động góc Mục đích, yêu cầu a) Kiến thức - Trẻ biết chơi trò cô giáo, cô y tá biết chăm sóc bệnh nhân. + Biết nấu các món ăn đơn giản cho mọi người. + Biết đóng vai cô giáo dạy các bạn học hát, múa. + Biết mời khách mua hàng, giới thiệu các mặt hàng. - Trẻ biết sử dụng các nguyên vật liệu khác nhau một cách phong phú để xây trường mầm non, xếp đường đến trường. - Trẻ biết xem sách và nói lên được nội dung của sách về các hình ảnh quen thuộc trong trường mầm non. - Trẻ biết vẽ, xé dán trường mầm non theo ý thích của mình. Biết hát múa các bài hát về chủ đề trường mầm non. - Trẻ biết chăm sóc cây, nhổ cỏ cho cây. - Củng cố và phát triển cho trẻ các kỹ năng: giao tiếp, quan sát, thoả thuận, hợp tác, phân biệt, giao lưu. - Phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ. c. Thái độ - Giáo dục trẻ tính đoàn kết, chia sẻ giúp đỡ nhau trong khi chơi. Chuẩn bị - Góc phân vai: bộ đồ dùng bán hàng, búp bê các loại, bộ đồ nấu ăn, hoa quả, quần áo. - Góc xây dựng: gạch, sỏi, thảm cỏ, hàng rào… - Góc học tập và sách: sách truyện về chủ đề trường mầm non. - Góc nghệ thuật: tạo hình; giấy màu, bút màu, bút chì, các bài hát về chủ đề. - Góc thiên nhiên: cây, nước, xô đựng nước. Tiến hành Kĩ năng Tên góc Nội dung chơi Hướng dẫn Kết quả Góc phân vai Cô giáo, bán hàng, cô cấp dưỡng. a. Thoả thuận, trò chuyện về góc chơi - Cho trẻ quan sát tranh về chủ đề và hỏi: + Bức tranh này vẽ gì? + Các con biết mình đang học chủ đề gì không? - Bạn nào giỏi lên kể xem lớp mình có những góc chơi nào? - Góc học tập và sách ỏ chỗ nào? +Hôm nay, ai muốn chơi ở góc học tập? + Con thích chơi cùng bạn nào? - Bạn nào muốn chơi ở góc xây dựng? + Hôm nay con sẽ xây gì? + Bạn nào muốn chơi ở góc xây dựng cùng bạn? - Hôm nay ai muốn chơi bán hàng? + Người bán hàng phải như thế nào thì mới bán được nhiều hàng? + Người bán hàng phải biết mời khách đề khách mua hàng của mình, biết giới thiệu các mặt hàng nữa đúng không. - Hôm trước con chơi ở góc nào vậy? Cô mời 1 – 2 trẻ trả lời. - Hôm nay con muốn chơi ở góc đó nữa không? - Khi chơi chúng mình phải như thế nào? - Chơi xong các con phải làm gì? - Các con sẵn sàng chơi chưa? - Cô chúc các con chơi vui vẻ! b. Tiến hành chơi - Cô cho trẻ về góc chơi đã thoả thuận từ trước. - Cô đến góc chơi quan sát trẻ xem trẻ đã thoả thuận được vai chơi chưa, nếu chưa cô giúp trẻ tthoả thuận vai chơi. Cô quan sát số trẻ ở góc chơi sao cho hợp lý. Cô hỏi ý tưởng chơi của trẻ và góp thêm ý tưởng cho trẻ. - Cô bao quát trẻ chơi và xử lý tình huống xảy ra. c. Nhận xét * Cô đến từng góc chơi nhận xét: Hôm nay, các bác bán hàng bán được nhiều hàng không? Các bác cấp dưỡng nấu được những món gì vậy? - Những họa sĩ tí hon vẽ được tranh rất đẹp đấy, các hoạ sĩ tí hon hãy giới thiệu về sản phẩm của mình nào? - Cô tạo tình huống cho trẻ đến góc xây dựng quan sát, nhận xét: + Ai là kĩ sư trưởng vậy? + Bác hãy giới thiệu về công trình của mình cho mọi người biết không? + Chúng mình thấy công trình của các bác thế nào? - Cô nhận xét chung. - Cô cho trẻ hát bài “Trường chúng cháu là trường mầm non” và cất đồ chơi. Góc xây dựng Xây dựng trường mầm non, xếp đường đến trường, hàng rào. Góc học tập và sách Xem tranh, ảnh trò chuyện về trường mầm non. Ghép tranh trường mầm non. Góc nghệ thuật – tạo hình Tô, vẽ, nặn trường mầm non. Hát múa các bài hát về chủ đề. Góc thiên nhiên Chăm sóc cây xanh và tưới nước. 7.2.2. Biện pháp 2. Bố trí các góc chơi hợp lý, khoa học. - Vị trí của các góc chơi cũng cần phải sắp xếp hợp lý, có như vậy sẽ giúp cho trẻ thuận tiện hơn trong khi chơi. Cụ thể: tôi đã trang trí 5 góc chơi chính của lớp mình theo hướng mở với những hình ảnh, đồ chơi khác nhau đa dạng và phong phú kích thích trẻ tham gia hoạt động đó là: + Góc phân vai + Góc học tập + Góc xây dựng + Góc nghệ thuật + Góc bé yêu thiên nhiên Trong lớp việc bố trí sắp xếp nhóm lớp theo dạng mở gây hứng thú cho trẻ là rất cần thiết. “ Môi trường như là người giáo viên thứ hai của trẻ” nhằm tạo điều kiện để trẻ được trải nghiệm, thỏa mãn nhu cầu vui chơi, tò mò, khám phá của trẻ. Công tác này được thực hiện xuyên suốt, kịp thời phù hợp với chủ đề đang thực hiện trong chương trình tuy nhiên. Tất cả những gì đưa vào trong nhóm lớp cho trẻ hoạt động ta phải biết được trẻ sẽ làm gì với nó và phải tuân thủ nguyên tắc đảm bảo an toàn tuyệt đối cho trẻ . Ví dụ: Bảng hôm nay bé đến lớp Ở góc này sử dụng bìa cứng thùng sữa, tô màu nước cho đẹp. Làm lá và 4 hoa sen cho 4 tổ ở lớp. Hoa sen to màu hồng ở giữa nhụy vàng có đính ký hiệu của trẻ. Bên dưới dùng bìa cứng làm bờ ao hình vòng cung để hình của trẻ. Mỗi sáng cháu đến lớp sẽ lấy hình mình đính vào ký hiệu của mình đúng vị trí. Sau giờ đón trẻ tổ trực sẽ kiểm tra bạn nào không có hình trên hoa sen là cháu vắng hôm đó, Buổi chiều vào giờ trả trẻ tổ trực nhật sẽ tháo hết hình và để vào kệ giấy dưới ao sen. Hôm sau trẻ lại thực hiện như trên. Qua góc này cháu rất thích được tự tay mình đính hình của mình lên vị trí có ký hiệu. Qua đó trẻ sẽ biết chọn lựa sẽ nhanh nhớ ký hiệu của mình và trẻ cũng thích đến lớp hơn. Ví dụ: Bảng chủ đề. Đối với góc chủ đề tùy theo từng chủ đề tôi sẽ đặt tên cho phù hợp và gần gũi với trẻ. Cô chọn tên đánh chữ rỗng để trẻ tô màu và trang trí cùng cô. Hướng dẫn trẻ cách đính tên chủ đề lên. Ví dụ: Chủ đề trường mầm non, chủ đề nhánh cô có thể đặt tên như: Trường mầm non của bé, lớp học của bé Ví dụ: Ở chủ đề thế giới động vật. Chủ đề nhánh: những con vật dễ thương ở nhà bé hoặc, đại dương trong mắt em, … Những ngày đầu tiên của chủ đề mới. Trong giờ hoạt động vui chơi, tạo hình ngoài tiết học, hay tổ chức ngoài giờ. Trẻ sẽ tự vẽ cắt dán tạo ra sản phẩm mỗi ngày cô chọn vài sản phẩm đẹp. Cô gợi ý cách sắp xếp xen kẽ các sản phẩm sao cho linh hoạt và trẻ sẽ dán lên góc chủ đề, mỗi ngày cháu sẽ bổ sung thêm sản phẩm để làm phong phú thêm về nội dung và hình thức. Thời gian kết thúc chủ đề góc này xem như đã hoàn chỉnh. Qua góc chủ đề cháu được tự mình tạo ra sản phẩm và được trưng bày sản phẩm cháu rất thích. Qua đó giáo dục cháu biết trân trọng sản phẩm của mình làm ra và cũng góp phần vào việc cung cấp kiến thức và rèn luyện kỹ năng cho trẻ. Ví dụ: góc phân vai: Ở góc phân vai cô sử dụng đồ dùng, đồ chơi phong phú, đa dạng nhằm kích thích hứng thú của trẻ. Thay vì sử dụng đồ chơi công nghiệp cô giáo đã sử dụng các đồ chơi như các loại củ, quả nhồi bông rất an toàn và đẹp mắt. Ở góc này cô tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi như: bán hàng, bác sĩ, chăm sóc em bé,.. qua đó trẻ được đóng vai như một xã hội người lớn thu nhỏ. Thông qua các trò chơi giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, khả năng giao tiếp qua lại với nhau thể hiện qua ngôn ngữ vai chơi của mình. phan vai Hình ảnh góc phân vai Hay ví dụ: Góc học tập cũng được bố trí gọn gàng, ngăn lắp với đồ dùng, đồ chơi đa dạng, phong phú. Ở góc học tập trẻ hoạt động tĩnh nhiều hơn chính vì vậy tôi đã bố trí góc xa góc hoạt động động để tránh ồn ào gây mất tập trung. học tập Hình ảnh góc học tập goc xây dưng Hình ảnh góc xây dựng - Góc xây dựng được bố trí gần góc phân vai để trong quá trình chơi trẻ có thể trao đổi, liên kết các góc chơi với nhau như: các bác kỹ sư đang xây dưng nhưng bị thiếu vật liệu xây dựng lác này các bác có thể sang góc bán hàng để hỏi mua nguyên vật liệu xây dựng. Hay khi làm các bác khát nước quá thì có thể sang góc bán hàng mua nước và hoa quả. 2.3. Biện pháp 3. Lựa chon nội dung chơi. Nội dung của giờ hoạt động góc cũng rất quan trọng, nếu chúng ta lựa chọn nội dung quá đơn điệu, không phong phú thì kết quả chơi sẽ không được như mong muốn. Chính vì vậy giáo viên cần lựa chọn nội dung chơi phù hợp với từng chủ đề, chủ điểm Hoạt động góc trong trường mầm non là phương tiện phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ, thể chất. Trẻ em đến trường không chỉ cần được chăm sóc sức khỏe được học tập mà quan trọng nhất là được vui chơi… không những thế thông qua các hoạt động góc hằng ngày giúp trẻ chia sẻ niềm vui của mình với bạn bè, cộng đồng làm cho thế giới xung quanh của các bé đẹp hơn và rộng lớn hơn. Vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mầm non, vì vậy các giáo viên mầm non đóng vai trò là người hướng dẫn để trẻ có thể hoạt động một cách vui vẻ và thoải mái nhất. Trẻ chơi chủ yếu do nhu cầu và khả năng của trẻ, nhu cầu muốn bắt chước, muốn làm người lớn, nhưng khả năng và sức lực của trẻ chưa đủ để làm người lớn do đó trẻ giải tỏa nhu cầu đó dưới hình thức là hoạt động góc: Góc bé với thiên nhiên: trẻ được hòa mình vào thiên nhiên, được treir nghiệm chơi với cát, nước và được chăm sóc cây làm cho trẻ rất thích thú. Góc góc phân vai: trẻ đóng vai bác sỹ, trẻ thể hiện là một bác sỹ tốt hết lòng chăm sóc bệnh nhân của mình, nhưng hoạt động của trẻ không nhằm đến mục đích cuối cùng là chửa khỏi bệnh cho bệnh nhân mà chỉ để thỏa mãn nhu cầu của trẻ tham gia vào xã hội người lớn. IMG_1866 (1)IMG_1910 Hình ảnh bé chơi góc phân vai. Ngoài ra trẻ còn muốn trở thành những cô bán hàng khéo léo và những cô cấp dưỡg nấu những món thật ngon để nấu cho ông bà bố mẹ cùng ăn. Trẻ tham gia vào xã hội người lớn theo cách riêng của mình chúng tưởng tượng mình là người lớn và cũng đóng một cương vị xã hội như: Cô giáo, bác sỹ, chú công nhân, cô bán hàng… với vai trò đó chúng tái tạo lại cuộc sống của người lớn một cách tổng quát trong hoàn cảnh tưởng tượng vì chơi của trẻ không phải thật mà là giả vờ, nhưng sự giả vờ ấy lại mang tính chất rất thật. Góc xây dựng: Trẻ đóng vai chú công nhân, làm việc rất chăm chỉ để xây dựng những công trình mà trẻ thích và đã từng gặp trong cuộc sống. Thông qua các hoạt động trẻ đươc làm công việc của các kỹ sư xây dựng. Trẻ sẽ cảm thấy mình như người lớn và rất thích thú tham gia hoạt động. xay dung Bé xây công viên. Góc nghệ thuật tạo hình: trẻ thỏa sức được tô vẽ theo ý thích tạo ra những sản phẩm theo sở thích của mìnhIMG_1914, được thỏa sức thể hiện tài năng ca hát và biểu diễn của mình với các đồ dùng, dụng cụ âm nhạc tự tạo như: Phách tre, Trống làm bằng vỏ hộp kẹo, hộp sữa, mũ múa, đàn,… Qua các hoạt động âm nhạc, tạo hình ở góc nghệ thuật giúp trẻ phát triển thẩm mỹ, thông qua đó trẻ được thể hiện mình như những nghệ sỹ thực thụ. Từ đó tạo cảm giác vui vẻ, phấn khởi cho trẻ khi hoạt động ở góc này. Như vậy giờ hoạt động góc được phát triển và mở rộng theo sự phong phú và mở rộng các mối quan hệ qua lại của trẻ với môi trường xung quanh, phản ánh sáng tạo độc đáo sự tác động qua lại giữa trẻ với môi trường xung quanh một cách tích cực, tự lực tự nguyện và tự tin. Hoạt động góc có giá trị lớn và đã trở thành phương tiện để giáo dục trẻ phát triển tình cảm xã hội, phát triển thẩm mỹ, phát triển thể chất, phát triển ngôn ngữ, phát triển nhận thức và là phương tiện không thể thiếu nhằm phát triển toàn diện nhân cách và trí tuệ cho trẻ ở trường mầm non 7.2.4. Biện pháp 4: Chuẩn bị nguyên vật liệu làm đồ dùng, đồ chơi ở các góc Muốn cho trẻ hoạt động tốt hoạt động này, thì ngay từ đầu năm học tôi đã lên kế hoạch cho việc làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ ở các góc, không lên một cách chung chung mà vạch ra rõ ràng cụ thể cho việc làm đồ dùng, đồ chơi. Ngoài những đồ dùng, đồ chơi có sẵn tôi tận dụng những nguyên vật liệu ở dạng phế liệu sẵn có ở địa phương như: Thùng catton xốp, đĩa video cũ, giấy báo có trang bìa quảng cáo, chai nhựa, vỏ hộp sữa chua, hộp đựng cơm, vải vụn, chuổi hạt, vỏ ốc, vỏ ngao, vỏ điệp, ống chỉ, tăm tre, khối gỗ, tất cả những nguyên vật liệu cần đảm bảo an toàn về tính mạng, không gây độc hại, không sắc nhọn, không nặng nề đối với trẻ. Từ những nguyên vật liệu trên tôi làm ra rất nhiều đồ chơi ở các góc cho trẻ. Ví dụ: Tôi dùng đĩa video cũ cắt hình rẽ quạt, hình thoi, trang trí giấy decan cho trẻ xếp hình con cá hoặc dùng bình nhựa làm ra một số đồ dùng trong gia đình như: Nồi cơm điện, đồ uốn tóc hoặc dùng con ốc gạo xếp hình ngôi nhà, xếp thành chữ cái; Giấy bìa báo vò thành từng nắm nhỏ đắp núi, làm cây, làm lá, ; Từ những vải vụn làm thành những con rối để cho trẻ chơi đóng kịch, may quần áo, . Cũng từ những nguyên vật liệu đó, trẻ sử dụng trong giờ hoạt động góc và trẻ làm ra nhiều sản phẩm như: Trẻ dùng hộp đựng cơm kết hợp với giấy thấm làm ra một loại rau; dùng hộp giấy làm ra một số biển báo phương tiện giao thông; dùng tăm tre gấp lại thành hình vuông, hình chữ nhật. Đặc biệt việc chuẩn bị đồ dùng cần phải phù hợp với nội dung chủ điểm. Ví dụ: Chủ điểm Tết – Mùa xuân thì cô giáo cần chuẩn bị đồ dùng như: Lon nước yến, hộp giấy hình vuông, lá chuối, cành cây khô, giấy màu, hồ dán, tranh ảnh về ngày tết, bài hát, bài thơ về mùa xuân, khi trẻ chơi ở các góc trẻ có đủ đồ dùng để thực hiện một số nội dung như: Làm bánh ngày tết, cắm hoa ngày tết, hát múa về ngày tết, mùa xuân, xem tranh ảnh về ngày tết, mùa xuân; Tận dụng khối xốp để làm bánh sinh nhật để tổ chức sinh nhật cho những trẻ có ngày sinh trong mùa xuân; Tận dụng những cái quạt hư đem dán giấy lại để làm quạt cho những lúc chơi đóng kịch, cũng từ những chiếc quạt đó tôi có thể hát múa sử dụng bằng quạt trong giờ hoạt động chung trẻ rất thích. Từ những nội dung đó, nhằm hỗ trợ cho giờ hoạt động chung giúp trẻ sáng tạo hơn trong việc thực hiện một số hoạt động và giúp trẻ khắc sâu kiến thức hơn. anh Hình ảnh đồ chơi tự tạo chủ đề Tết và mùa xuân Muốn cho trẻ thực hiện hoạt động vui chơi ở các góc một cách rõ ràng, cụ thể và mang tính chặt chẽ thì ngoài những biện pháp trên còn có một biện pháp mà tôi nghĩ cũng rất quan trọng đó là: Nội dung chơi ở các góc. nhu cầu gì của trẻ, hoặc góc chơi này nó liên kết với góc chơi kia bằng cách nào. Vì vậy, muốn trẻ chơi tốt thì tôi cũng cần phải hiểu được ý nghĩa của từng trò chơi. Ví dụ: Trong trò chơi xây dựng thì cô phải hiểu được ý nghĩa của trò chơi xây dựng đối với trẻ là loại trò chơi biểu hiện khả năng tạo hình của trẻ, từ nhưng khối gỗ, khối nhựa, hộp giấy, với những dạng kích thước khác nhau trẻ có thể lắp ghép, xây dựng nên những công trình như công viên, trường học, hoặc từ những vật liệu thiên nhiên như vỏ sò, vỏ ốc, đá, sỏi, trẻ xây nên vườn trường, vườn cây, trong những công trình đó sáng kiến của trẻ được bộc lộ rõ nét. Tuỳ theo hoàn cảnh sống, vốn sống và khả năng tưởng tượng mỗi trẻ điều có những khả năng riêng biệt và được biểu hiện trong các công trình của mình. Qua trò chơi thoả mản nhu cầu tìm hiểu về đặc điểm, tính cất của thế giới xung quanh, đặc biệt là đồ vật xung quanh trẻ. Thông qua trò chơi trẻ rèn luyện khả năng lắp ghép xây dựng, đồng thời phát triển trí tưởng tượng, ý thức, tình cảm, tính tò mò, tính ham hiểu biết và đó cũng là những phẩm chất cần thiết cho con người trong thời đại phát triển. Trong trò chơi xây dựng tôi thường hay vấp phải một chủ đề chỉ xây dựng một mô hình, như: Chủ điểm trường mầm non chỉ cho trẻ xây dựng trường mầm non, xây dựng lặp đi, lặp lại nhiều lần trong chủ điểm và đặc biệt góc xây dựng không có mối liên hệ với góc chơi khác, tình trạng này sẽ làm cho trẻ nhàm chán và không phát triển tính sáng tạo của trẻ. Từ đó tôi tìm ra biện pháp khắc phục như sau: + Tôi luôn luôn làm phong phú các mối quan hệ xã hội bằng cách liên kết các góc chơi theo chủ đề thành một xã hội thu nhỏ, trong đó có nhiều ngành nghề khác nhau, góc xây dựng ở mẫu giáo phải có mối quan hệ qua lại giữa các góc chơi khác, khi đó trẻ không những đặt mối quan hệ trong cùng một nhóm mà còn biết nhân rộng mối quan hệ với các nhóm khác. Khi chơi xây dựng, ngoài tạo một công viên nhất định, cô giáo còn có thể gợi ý cho trẻ mở rộng liên kết với các góc khác bằng những đường nối từ góc này sang góc kia, như từ khu chợ đến góc gia đình, từ khu vui chới đến cửa hàng, lúc này góc xây dựng làm nhiệm vụ trung tâm nối các góc lại với nhau, muốn đi chợ phải đi băng qua góc xây dựng. Tuy nhiên, ở góc chơi này tôi cũng gặp khó khăn về vật liệu xây dựng. Để khắc phục điều này bằng cách lấy những thùng giấy, ống chỉ, để làm hàng rào, đường đi + Hoặc để làm phong phú thêm góc chơi tôi dùng thùng giấy làm đường hầm cho trẻ chui qua, nhằm tạo sự khéo léo, hứng thú cho trẻ. + Đôi khi công trình xây dựng còn phục vụ cho sự khởi đầu cho đóng vai. Ví dụ: Xây nhà hát để bắt đầu cho trẻ chơi đóng kịch hoặc diễn rối. + Góc xây dựng còn là chỗ trưng bày sản phẩm của góc tạo hình sau khi trẻ làm xong những sản phẩm, từ đó trẻ có thể kể về một câu chuyện mà các nhân vật do chính trẻ tạo ra. Đồ chơi của trẻ mẫu giáo cần đa dạng và phong phú. Nhiều đồ chơi của trẻ có kích thích nhỏ nên làm lâu, đòi hỏi tôi phải chịu khó kiên trì khi làm đồ chơi cho trẻ. Ngoài những gì bản thân tôi đã biết tôi còn hỏi thêm ở các bạn đồng nghiệp để tạo ra các đồ dùng, đồ chơi phong phú hơn, phù hợp với nội dung chơi. Muốn có nguồn nguyên vật liệu dồi dào ngoài việc kết hợp với phụ huynh, tôi còn liên hệ với các em ở trường Tiểu học, Trung học những đồ dùng thủ công mà học sinh đã làm. Tìm kiếm các loại tranh ảnh, tờ lịch có tranh liên quan đến trò chơi. Tôi luôn quan sát quá trình chơi và ghi chép lại những nguyên vật liệu, đồ chơi mà trẻ thích để cung cấp kịp thời cho nhu cầu của trẻ. 7.2.5. Biện pháp 5. Tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng sư phạm. Kiến thức là vô tận. Không thể học một thời gian nhất định mà phải học tập bền bĩ lâu dài để nâng cao trình độ chuyên môn. Tôi luôn tìm tòi và không ngừng học tập ở các bạn đồng nghiệp, tham quan trường bạn. Đặc biệt là việc tạo môi trường mở trong các góc ở nhóm lớp. Trong các giờ hội thi hay hội thảo làm đồ dùng đồ chơi do nhà trường hay phòng GD tổ chức tôi luôn đóng góp ý kiến và rút kinh nghiệm cho bản thân để ngày càng có kinh nghiệm nhiều hơn trong công tác giáo dục trẻ. Qua buổi học tập làm đồ dùng đồ chơi. Tôi có kinh nghiệm nhiều hơn và áp dụng vào lớp đạt kết quả tốt.Ngoài ra tôi thường xuyên truy cập trên mạng để nắm bắt những cái mới, những ý tưởng hay để áp dụng vào thực tế của lớp. Bên cạnh đó tôi tự tìm tòi học tập trong các tài liệu sách vở, tìm hiểu chương trình giáo dục mầm non mới. Tham gia đầy đủ các lớp bồi dưỡng chuyên môn do sở giáo dục và phòng giáo dục tổ chức. Tích cực tham gia các buổi học bồi dưỡng chuyên môn, do đơn vị tổ chức thảo luận trong công tác chuyên môn để cùng thống nhất trong việc thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ tại đơn vị. 7.2.6. Biện pháp 6: Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu làm đồ dùng, đồ chơi trang trí các góc lớp. - Trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ thì việc phối hợp giữa gia đình và nhà trường là vô cùng quan trọng. Vì vậy việc giáo dục trẻ phải kết hợp giữa gia đình và nhà trường mới đạt được kết quả tốt nhất. - Để có được sự tín nhiệm và ủng hộ nhiệt tình của phụ huynh học sinh thì người giáo viên là sợi dây kết nối vô cùng quan trọng. Cùng với đó là sự yêu nghề, mến trẻ luôn mong muốn những điều tốt đẹp nhất cho các con. Qua giờ đón trả trẻ ngoài việc trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập, sức khỏe của con tôi còn trao đổi để phụ huynh hiểu được tầm qua trọng của việc sử dụng đồ dùng đồ chơi và việc tận dụng những nguyên vật liệu phế thải để tạo ra đồ dùng đồ chơi cho trẻ còn kích thích trí tưởng tượng, sự sáng tạo của trẻ, qua đó huy động sự đóng góp hỗ trợ cùng huynh cùng ủng hộ nguyên vật liệu làm đồ dùng, đồ chơi hấp dẫn cho trẻ phối hợp để chăm sóc giáo dục trẻ. - Để tạo được môi trường lớp học an toàn, thân thiện, sáng tạo cho trẻ tôi luôn quan tâm tới việc tận dụng những nguyên vật liệu sẵn có không những khuyến khích trẻ hoạt động một cách tích cực, tiết kiệm được kinh phí mà còn là một hình thức liên kết giữa gia đình và nhà trường một cách tự nhiên. Mỗi chủ điểm mới, cô giáo có thể khuyến khích cha mẹ học sinh cho con em mình mang đến trường một số đồ dùng mà không sử dụng đến nữa, từ những đồ dùng đó, cô và trẻ tạo ra những sản phẩm phục vụ quá trình học của trẻ, thông qua đó, gia đình trẻ có thể hiểu phần nào đó về công việc của cô giáo và cũng như quá trình học tập của con em mình ở trường, để cùng với nhà trường để giáo dục con. Và cũng chính việc trẻ hoạt động một cách tích cực, chủ động và sáng tạo đã giúp tôi dễ dàng hơn trong việc đưa đến cho trẻ những kiến thức mới. 8. Những thông tin cần được bảo mật: Không có 9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến * Nhân lực: Được sự đồng thuận, nhất trí, ủng hộ của chị em đồng nghiệp, phụ huynh học sinh của lớp và sự tập trung, hứng thú của trẻ. - Giáo viên có trình độ trên chuẩn, hiểu biết về chương trình giáo dục mầm non, hiểu được sự cần thiết của việc cho trẻ “Làm quen với chữ cái”, giúp trẻ có đủ hành trang, tri thức, có nhận biết ban đầu về Tiếng việt khi bước vào lớp 1. - Trẻ tại nhóm lớp được học đúng độ tuổi theo quy định, ngoan ngoãn, lễ phép với ông bà, bố mẹ, cô giáo. - Phụ huynh quan tâm hơn về công tác chăm sóc, giáo dục trẻ của cô giáo đối với con em mình, nhiệt tình tham gia các buổi họp phụ huynh học sinh trong năm học và ủng hộ các phong trào do nhà trường phát động. * Vật lực: Cơ sở vật chất, trang thiết bị tại nhóm lớp được trang bị đầy đủ phù hợp với trẻ lứa tuổi mầm non, có đủ đồ dùng, đồ chơi ở các góc theo quy định. * Thời gian: Ngay từ khi nghiên cứu xây dựng đề tài, tôi đã áp dụng vào thực tiễn các lớp 5 – 6 tuổi và lên kế hoạch chia ra thành 3 giai đoạn sau: + Giai đoạn 1 (Tháng 02/2018): Tìm hiểu và khảo sát cơ sở vật chất phục vụ cho việc áp dụng sáng kiến thông qua giờ hoạt động góc. + Giai đoạn 2 (Từ tháng 10/2018 đến tháng 1/2019): Áp dụng các biện pháp, phương pháp vào quá trình giáo dục trẻ thông qua giờ hoạt động góc. + Giai đoạn 3 (Tháng 2/2019): Hiệu quả khi áp dụng * Không gian: Khối 5 – 6 tuổi Trường mầm non Hoàng Đan 10. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến 10.1. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của bản thân tôi Qua quá trình áp dụng sáng kiến "Một số biện giúp trẻ 5-6 tuổi trường mầm non Hoàng Đan hoạt động tích cực trong các góc ”. Qua một thời gian áp dụng những biện pháp trên, cùng với sự chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường, sự góp ý của các bạn đồng nghiệp trong trường qua các buổi dự giờ. Lớp học của tôi đã thu hoạch được những kết quả như sau: * Đối với giáo viên: + Nắm chắc nội dung, phương pháp tổ chức một giờ hoạt động góc cho trẻ. + Có nhiều kinh nghiệm trong việc sưu tầm nguyên vật liệu. + Nâng cao tay nghề trong việc làm đồ chơi. + Bản thân giáo viên luôn tích cực học hỏi đồng nghiệp, tham gia đầy đủ các phong trào làm đồ dùng dạy học, đồ chơi tự tạo, các hội thi trang trí lớp do nhà trường, phòng giáo dục tổ chức. + Không ngừng học tập tu dưỡng phát huy tính sáng tạo của bản thân trong việc sưu tầm, làm đồ dùng đồ chơi phục vụ hoạt động góc nhằm nâng cao tính tích cực của trẻ trong các góc. * Đối với trẻ: + Qua một thời gian áp dụng những biện pháp trên tôi nhận thấy trẻ tôi đang dạy có khả năng giao tiếp mạnh dạn hơn, sử dụng đồ dùng khéo léo hơn, tạo ra nhiều sản phẩm đẹp hơn và có nhều sáng tạo khi tạo ra một sản phẩm. + Biết thể hiện tình cảm giao lưu giữa bạn bè, giữa trẻ và cô, thích chơi cùng bạn và biết được nhiệm vụ của mình và bạn trong khi chơi, có thái độ tự giác cùng bạn đến góc chơi, hứng thu trong khi chơi - Tôi hy vọng với đề tài: “Một số biện giúp trẻ 5-6 tuổi trường mầm non Hoàng Đan hoạt động tích cực trong các góc” mà tôi đã nêu trên sẽ giúp ích nhiều cho các đồng nghiệp thêm kinh nghiệm, phấn khởi, hơn tự tin hơn trong việc tổ chức các hoạt động góc cho trẻ. Nhìn vào bảng so sánh ta thấy tỷ lệ trẻ đạt sau khi áp dụng biện pháp cao hơn rất nhiều so với thực trạng tôi đã điều tra được trước đó, điều đó chứng tỏ các biện pháp mà tôi đưa ra là phù hợp và mang lại hiệu quả thiết thực. 10.2. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của Ban giám hiệu nhà trường - Sáng kiến “Một số biện giúp trẻ 5-6 tuổi trường mầm non Hoàng Đan hoạt động tích cực trong các góc” Được ban giám hiệu nhà trường cũng như tập thể giáo viên ủng hộ nhiệt tình, được đánh giá đảm bảo tính khoa học, tính sáng tạo, tính hiệu quả và tính ứng dụng vào thực tế cao. - Việc đưa ra những biện pháp sử dụng đồ dùng đồ chơi và bố trí các góc hấp dẫn cho trẻ còn được các bậc phụ huynh ủng hộ nhiệt tình, phụ huynh yên tâm và tin tưởng khi gửi con em trong trường, từ đó thu hút được trẻ đến trường đạt tỉ lệ cao. - Sau khi sáng kiến được áp dụng vào thực tế các nhóm lớp tôi nhận thấy rằng hiệu quả của sáng kiến thu được là khá cao và khả thi. Trẻ lớp tôi và các trẻ ở các lớp khối 5 tuổi trong trường đều hoạt động rất tích cực và hứng thú khi tham gia hoạt động góc. Sáng kiến “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi trường mầm non Hoàng Đan hoạt động tích cực trong các góc” đã đưa ra các biện pháp giúp trẻ hoạt động tích cực trong các góc mang tính khả thi cao và có thể nhân rộng ra toàn bộ các lớp 5-6 tuổi ở trường mầm non