A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ngành học mầm non giữ vai trò quan trọng , bởi nó là bậc học đầu tiên
trong hệ thống giáo dục quốc dân, là bậc học đặt nền móng cho các bậc học sau.
Vì vậy các em phải được chăm sóc, phải được giáo dục khi trẻ còn ở lứa tuổi
nhà trẻ, mẫu giáo. Ngay từ lứa tuổi này, các em phải được giáo dục tiếp thu kiến
thức một cách tốt nhất, được trang bị đầy đủ những tri thức của chủ nhân tương
lai đất nước.
Trong thời gian gần đây vấn đề dạy kĩ năng sống cho trẻ được rất nhiều
phụ huynh quan tâm. Nhằm đáp ứng về kĩ năng sống cho trẻ, nhiều trung tâm
dạy kĩ năng sống cho trẻ cũng lần lượt ra đời. Tuy nhiên dạy kĩ năng sống cho
trẻ như thế nào lại là vấn đề cần đặt ra những câu hỏi. Có thể từ “ dạy trẻ kĩ năng
sống” nghe có vẻ rất khó mà không để ý rằng ở nhà, ở trường lớp trẻ vẫn được
rèn luyện “ kĩ năng sống” cơ bản. Những kĩ năng sống rất quan trọng ảnh hưởng
tới quá trình hình thành nhân cách cho trẻ.
Xã hội hiện nay đã và đang làm thay đổi cuộc sống con người, nhiều vấn
đề phức tạp nảy sinh. Bên cạnh những tác động tích cực, còn có những tác động
tiêu cực, gây nguy hại cho con người, đặc biệt là trẻ em. Nếu mỗi con người
trong đó có trẻ em không có những kiến thức cần thiết để lựa chọn những giá trị
sống tích cực, không có những năng lực để ứng phó, để vượt qua những thách
thức mà hành động theo cảm tính thì rất dễ gặp trở ngại, rủi ro trong cuộc sống.
Do đó việc hình thành kĩ năng sống cho mọi người nói chung và trẻ em nói riêng
đang trở thành nhiệm vụ quan trọng. Giáo dục kĩ năng sống phải được đo bằng
sự vận dụng những kĩ năng đó trong cuộc sống mỗi cá nhân để sống tích cực,
sống hạnh phúc, sống có ý nghĩa
Đối với trẻ mầm non, chúng ta muốn các con lớn lên trở thành những con
người tốt, sống có sức khỏe, bản lĩnh, có đủ phẩm chất và năng lực làm việc,
trước hết chúng ta phải nhìn nhận lại bản thân mình trước khi dạy trẻ: bản thân
chúng ta cần gì? thiếu gì? dựa vào cái gì để thành công?....thì hãy dựa vào đó mà
dạy cho những đứa trẻ của chúng ta những điều y như thế.
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là giúp trẻ rèn luyện những hành vi có
trách nhiệm với bản thân và cộng đồng, giúp trẻ có khả năng bảo vệ phòng ngừa
và giảm thiểu các nguy cơ gây hại cho sức khỏe, sự phát triển về thể chất và tinh
thần của trẻ. Kĩ năng sống còn giúp trẻ ứng xử phù hợp nhất với các tình huống
Ngoài ra việc xây dựng kĩ năng sống không gì hơn là tạo cho trẻ cơ hội để
trẻ được trải nghiệm, khám phá, thích nghi và hướng dẫn cho trẻ tự thể hiện
mình. Có như thế thì chúng ta mới có thể có những người lao động chủ động,
tích cực, hòa đồng như chúng ta hằng mong đợi.
Nhưng thực tế chương trình giáo dục mầm non không có những hoạt động
giáo dục kĩ năng sống riêng biệt, chỉ lồng ghép giáo dục tích hợp qua các hoạt
động trong ngày ở mức đơn giản, giáo viên chưa biết cách tận dụng các cơ hội
trong ngày, chưa biết chọn nội dung phù hợp với trẻ để giáo dục kĩ năng sống
cho trẻ nên hiệu quả đạt chưa cao. “ Trong mỗi đứa trẻ đều có những tài năng Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
tiềm ẩn. Sự chuẩn bị kĩ càng từ lúc đầu đời chính là chìa khóa thành công cho
tương lai mỗi cháu” ( Maria Montessori).
Xuất phát từ những vấn đề nêu trên nên bản thân tôi là cán bộ quản lý, tôi
suy nghĩ rằng việc dạy kĩ năng sống cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non là một
việc làm hết sức cần thiết và quan trọng nên tôi lựa chọn đề tài “ Một số biện
pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo
trong trường mầm non”
3Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I/ NHỮNG NỘI DUNG LÝ LUẬN
Chúng ta đã biết, bốn trụ cột giáo dục của UNESCO thế kỉ XXI là: Học
để biết, học để làm, học để làm người và học để cùng chung sống. Theo
UNESCO, kĩ năng sống gắn với 4 trụ cột giáo dục đó là:. Học để biết, gồm các
kĩ năng tư duy như là phê phán, sáng tạo, quyết định, giải quyết vấn đề, nhận
thức được hậu quả. Học để làm, gồm các kĩ năng thực hiện công việc và các
nhiệm vụ như đảm nhận trách nhiệm, kĩ năng đạt mục tiêu. Học để cùng chung
sống, gồm kĩ năng giao tiếp, thương lượng, tự khẳng định, hợp tác, làm việc
theo nhóm. Học để làm người , gồm các kĩ năng cá nhân như ứng phó với căng
thẳng, kiểm soát cảm xúc, tự nhận thức, tự tin, kiên định.
Trong hệ thống giáo dục, giáo dục mầm non có một vị trí đặc biệt quan
trọng trong việc đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Chất
lượng chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non tốt có tác dụng rất lớn đến chất
lượng giáo dục ở bậc học tiếp theo.
Giáo dục mầm non có mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng nhằm giáo dục toàn
diện cho trẻ về thể chất, tình cảm, thẩm mỹ, trí tuệ là cơ sở để hình thành nên
nhân cách con người mới XHCN Việt Nam và chuẩn bị những tiền đề cần thiết
cho trẻ bước vào trường tiểu học được tốt nhất.
Giáo dục “ kĩ năng sống” cho trẻ là giáo dục cách sống tích cực trong xã
hội hiện đại . Giáo dục cho trẻ những kĩ năng mang tính cá nhân và xã hội nhằm
giúp trẻ có thể chuyển kiến thức, thái độ, cảm nhận thành những khả năng thực
thụ, giúp trẻ biết xử lý hành vi của mình trong các tình huống khác nhau trong
cuộc sống.
Một cá nhân nếu có đầy đủ kiến thức trong cuộc sống nhưng lại chưa có
kĩ năng trong cuộc sống ( Bao gồm rất nhiều kĩ năng) và biết sử dụng linh hoạt
kĩ năng này thì không đảm bảo cá nhân đó có thể đưa ra các quyết định hợp lý,
giao tiếp có hiệu quả và có mối quan hệ tốt với mọi người. Kĩ năng sống chính
là năng lực tâm lý xã hội để đáp ứng và đối phó những yêu c ầu và thách thức
trong cuộc sống hàng ngày.
Một nghiên cứu gần đây về sự phát triển trí não của trẻ cho thấy khả năng
giao tiếp, khả năng tự kiểm soát , thể hiện các cảm giác của mình, biết cách ứng
xử phù hợp và biết tự giải quyết các vấn đề cơ bản một cách tự lập rất quan
trọng đối với trẻ. Chính vì vậy, việc đi sâu lồng ghép kĩ năng sống cho trẻ phù
hợp với từng độ tuổi từ lứa tuổi mầm non vô cùng cần thiết và đó cũng là một
trong những nhiệm vụ trọng tâm của năm học 2015-2016.
Kĩ năng sống của trẻ bao gồm rất nhiều kĩ năng: Kĩ năng giao tiếp ứng xử,
kĩ năng vệ sinh, kĩ năng thích nghi với môi trường sống, kĩ năng hợp tác chia
sẻ…..
Dạy kĩ năng sống cho trẻ là truyền cho trẻ những kinh nghiệm sống của
người lớn. Nhằm giúp trẻ có những kĩ năng đương đầu với những khó khăn
trong cuộc sống. Trẻ biết vận dụng, biến những kiến thức của mình để giải quyết
những khó khăn trong cuộc sống cho phù hợp.
4Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
5
II/ THỰC TRẠNG:
1/ Đặc điểm tình hình chung.
Trường mầm non của tôi đang công tác nằm ở ngoại thành Hà Nội, trường
trực thuộc phòng giáo dục huyện Gia Lâm quản lý. Trường nằm trên trục đường
chính vào xã, hai bên đường có nhiều cửa hàng buôn bán, nhiều phương tiện
giao thông qua lại. Trường có 2 dãy lớp học, 1 dãy là khu nhà gác 2 tầng gồm 8
phòng học, 1 dãy là 4 phòng học nhà 1 tầng và 1 phòng học năng khiếu. Trường
có nhiều cây xanh, cây cảnh có khu vui chơi rộng rãi, thoáng mát, có vườn rau
sạch do cô và trẻ chăm sóc hàng ngày. Trường có tổng số 40 cán bộ giáo viên
nhân viên. Trong đó:
+ Ban giám hiệu : 03 người.
+ GV trực tiếp giảng dạy 25 người.
+ Kế toán 01 người.
+ Y tế 01 người.
+ Cô nuôi. 07 người.
+ Bảo vệ 02 người.
+ Văn phòng 01 người.
+ 100% CBGVNV đều đạt có trình độ chuẩn. Giáo viên có trình độ trên chuẩn
là 24%.
Tổng số lớp trong nhà trường hiện có là 11 lớp, với 390 trẻ trong đó:
+ 03 lớp nhà trẻ 24-36 tháng = 59 trẻ
+ 03 lớp mẫu giáo bé: = 119 trẻ.
+ 03 lớp mẫu giáo nhỡ = 106 trẻ
+ 03 lớp mẫu giáo lớn = 106 trẻ
Cũng như các trường mầm non khác trong huyện, trường mầm non Bình
Minh cũng có những thuận lợi và khó khăn riêng của mình.
2/.Thuận lợi và khó khăn.
2.1/ Thuận lợi.
Trường tôi được thành lập từ tháng 1 năm 2014. Tuy mới được thành lập
nhưng nhà trường đã nhận được rất nhiều sự ủng hộ nhiệt tình của Ngành- địa
phương và các bậc phụ huynh. Trong thời gian đầu mới được thành lập, nhà
trường gặp không ít khó khăn về cơ sở vật chất, về trình độ chuyên môn của đội
ngũ cán bộ giáo viên nhất là nghiệp vụ mầm non còn bị hạn chế nhiều. Xong với
sự chỉ đạo sát sao của Phòng giáo dục và đào tạo huyện Gia Lâm, sự nỗ lực phấn
đấu của tập thể cán bộ giáo viên, năm 2015-2016 nhà trường đã phát triển hơn
và đạt kết quả tốt, đã có giáo viên khối MGB đạt giải nhất hội thi giáo viên giỏi
cấp huyện.
CSVC: Các lớp học khang trang, sạch sẽ, có khu vui chơi, khu vườn rau
cho trẻ.
Tỷ lệ tuyển sinh trẻ từ 2- 5 tuổi theo đúng tuyến ra lớp đạt 70%- 75 %.
Riêng trẻ 5 tuổi ra lớp đạt 100%.
100% học sinh ăn ngủ tại trường.Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
6
Trong các lớp học có tương đối đầy đủ đồ dùng đồ chơi, trang thiết bị
phục vụ công tác chăm sóc và giảng dạy.
Trường tập trung một điểm, các nhóm lớp được phân theo độ tuổi. Đội ngũ
giáo viên trẻ có trình độ chuẩn và trên chuẩn, nhiệt tình trong công tác, yêu nghề
mến trẻ. Tích cực học tập để nâng cao trình độ chuyên nghiệp vụ. Luôn cố gắng
phấn đấu vươn lên. Đoàn kết nội bộ giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.
2.2/ Khó khăn.
- Trường mới được thành lập và đi vào hoạt động, đội ngũ ban giám hiệu
nhà trường còn ít ỏi kinh nghiệm quản lý. Giáo viên trong nhà trường hầu hết
vừa mới ra trường, chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc chăm sóc và giáo dục
trẻ do đó nghệ thuật lên tiết còn hạn chế.
- Giáo viên chưa nhận thức đầy đủ về phương pháp lấy học sinh làm trung
tâm. Chưa biết tạo môi trường để trẻ học tập, thăm quan, khám phá ở mọi lúc,
mọi nơi. Phương pháp tổ chức các hoạt động chưa có nhiều sáng tạo, còn mày
mò, cứng nhắc. Chưa thực sự nắm vững nội dung phương pháp tổ chức và mục
đích giáo dục hình thành kĩ năng sống cho trẻ là gì? Cách tiến hành và áp dụng
thế nào cho hiệu quả, chưa chủ động tìm tòi, nghiên cứu phương pháp tổ chức
hoạt động.
- Diện tích lớp học còn chật hẹp nên ảnh hưởng nhiều đến các hoạt động
của trẻ.
- Do trường mới được thành lập nên cơ sở vật chất còn thiếu thốn, đồ dùng đồ
chơi của trẻ chưa đầy đủ theo thông tư 02.
- Kinh phí cho hoạt động thường xuyên có mặt hạn chế nên công tác tuyên
truyền và tổ chức hội thi chưa được sâu rộng.
- Học sinh đa số được nuông chiều quá mức nên ảnh hưởng rất lớn đến công
tác giáo dục kĩ năng sống cho trẻ.
- Nhận thức của một số phụ huynh về công tác giáo dục kĩ năng sống cho trẻ
còn hạn chế, cho nên nội dung và phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ
còn hạn chế. Một số ít người lớn xung quanh trẻ chưa thực sự gương mẫu cho
trẻ noi theo. Một số phụ huynh qua nôn nóng về việc dạy chữ, dạy tính toán cho
trẻ mà quên mất việc dạy các kĩ năng cho trẻ nên một số trẻ rất ương bướng và
khó bảo.
3/ Khảo sát thực tế.
Để việc nghiên cứu đạt hiệu quả, ngay từ đầu năm học tôi đã khảo sát nhằm
đánh giá vốn kĩ năng sống hiện tại của trẻ trước khi thực hiện đề tài và mức độ
kiến thức dạy kĩ năng sống cho trẻ của giáo viên.
Bảng 1: Kết quả khảo sát học sinh về vốn kĩ năng sống.
Đầu năm tôi đã phát phiếu khảo sát học sinh về kĩ năng sống tới từng giáo viên
chủ nhiệm và đã có kết quả như sau.Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
7
Nội dung
Số trẻ
Đạt
Chưa đạt.
Số trẻ
Tỉ lệ %
Số trẻ
Tỉ lệ
Trẻ mạnh dạn tự tin.
331
158
48%
173
52%
Kĩ năng tự bảo vệ
bản thân.
331
125
38%
206
62%
Kĩ năng giao tiếp với
người lớn.
331
130
39%
201
61%
Kĩ năng lao động tự
phục vụ bản thân.
331
180
54%
151
46%
Kĩ năng hợp tác, chia
sẻ, giúp đỡ.
331
145
44%
186
56%
Bảng 2: Kết quả khảo sát đội ngũ giáo viên về kiến thức dạy kĩ năng sống cho trẻ .
Nội dung khảo sát
Tổng số
giáo viên
Kết quả
Số lượng
Tỷ lệ
Nắm vững các kĩ năng sống cơ bản
đối với trẻ mầm non
25
13/ 25
52%
Biết cách tổ chức các hoạt động
lồng ghép giáo dục kĩ năng sống
25
12/ 25
48%
Biết cách tuyên truyền tới 100 %
phụ huynh cách dạy kĩ năng sống
cho trẻ.
25
16/25
64%
Nhìn vào bảng khảo sát ta thấy trẻ ở trường tôi chưa mạnh dạn tự tin, hay
nói trống không, chưa thật sự lễ phép với mọi người, còn nhút nhát chưa biết
cách hợp tác chia sẻ, giúp đỡ mọi người, kĩ năng tự lập còn rất hiều hạn chế.
Đội ngũ giáo viên trẻ, còn thiếu kinh nghiệm, chưa mạnh dạn, chưa dám
đề xuất các giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục trẻ về kĩ năng sống. khả
năng tuyên truyền về cách giáo dục trẻ về kĩ năng sống tới phụ huynh còn hạn
chế.
Đứng trước tình hình thực trạng của trường tôi, làm thế nào để nâng cao
chất lượng giáo dục kĩ năng sống cho trẻ vì vậy tôi đã mạnh dạn đề ra một số
biện pháp sau.
I
II/ NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
1/ Biện pháp 1: Bồi dưỡng nâng cao phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho
giáo viên.
Người giáo viên trước hết là phải là nhà giáo dục, có tác động tích cực đến
trẻ thông qua bản thân nhân cách của mình. Bản thân nhân cách của người giáo Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
8
viên có vai trò như một năng lực tổng hợp. Bên cạnh đó người giáo viên cần có
năng lực nghề nghiệp mới.
Trong thực tế, chỉ có tự học mới có thể có điều kiện giúp chúng ta học tập
được thường xuyên và suốt đời. Tự học là một cách tự bồi dưỡng, tự làm giàu
kiến thức cho mình vừa đơn giản, tiết kiệm vừa hiệu quả.
Bản thân tôi đã rất trăn trở, tìm tòi, sưu tầm các loại tài liệu hướng dẫn
dạy kĩ năng sống cho trẻ mầm non để nghiên cứu. Việc bồi dưỡng đội ngũ giáo
viên trong nhà trường là việc làm thường xuyên liên tục theo kế hoạch hàng
tháng, hàng tuần của ban giám hiệu nhà trường.
Xác định được việc muốn nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống cho
trẻ thì trước hết giáo viên phải có nhận thức hơn ai hết về những nội dung dạy
trẻ, để giúp giáo viên có vốn kinh nghiệm nhận thức sâu sắc về việc dạy kĩ năng
sống cho trẻ thì việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng là một việc làm không thể
thiếu.
Vào đầu năm tôi đã chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch hoạt động
của tổ trong năm học và kế hoạch của từng tháng. Chỉ đạo tổ chuyên môn sinh
hoạt theo định kì đều đặn, hàng tháng có kế hoạch nâng cao chất lượng sinh hoạt
tổ, được ban giám hiệu nhà trường duyệt trước khi triển khai sinh hoạt, qua đó
giúp giáo viên hiểu được rằng trẻ sẽ học tốt nhất khi có được cách tiếp cận một
cách cân bằng, biết cách phát triển các kĩ năng nhận thức, cảm xúc xã hội. Vì thế
khi trẻ tiếp thu được những kĩ năng giao tiếp xã hội và các hành vi ứng xử cơ
bản trong nhóm bạn, thì trẻ sẽ nhanh chóng sẵn sàng và có khả năng tập trung
vào việc học tập một cách tốt nhất.
Xây dựng các tiết học mẫu, lồng ghép giáo dục kĩ năng sống cho giáo viên dự
và rút kinh nghiệm.
Xây dựng giáo viên điểm và lớp điểm cho toàn trường học tập.
Bồi dưỡng giáo dục kĩ năng sống cho giáo viên qua các lớp tập huấn chuyên
đề, các đợt hội giảng và hội thi giáo viên dạy giỏi cấp trường.
Giúp giáo viên nhận thức sâu sắc về việc dạy kĩ năng sống cho trẻ. Đầu
năm học, tôi tổ chức triển khai phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực” do Bộ Giáo dục – Đào tạo phát động, qua đó giúp giáo
viên hiểu được rằng mục đích của phong trào đó là như thế nào, từ đó có các
biện pháp để thực hiện tốt chương trình đã đề ra, biết cách phát triển các kĩ năng
nhận thức, cảm xúc và xã hội cho trẻ. Giúp giáo viên xác định những kĩ năng
sống cơ bản, đặc điểm tâm sinh lý của trẻ ở từng độ tuổi khác nhau để giúp trẻ
phát triển những kĩ năng sống phù hợp như: Sự hợp tác, tự kiểm soát, tính tự tin,
tự lập, tò mò, khả năng thấu hiểu và giao tiếp. Việc xác định được các kĩ năng
cơ bản phù hợp với lứa tuổi sẽ giúp giáo viên lựa chọn đúng những nội dung
trọng tâm để dạy trẻ.
Triển khai tới 100% giáo viên những kĩ năng cơ bản mà giáo viên cần
phải dạy trẻ.
+ Kĩ năng sống tự tin: Một trong những kĩ năng đầu tiên mà giáo viên cần
chú tâm là phát triển sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
9
được mình là ai, cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với những người
khác. Kĩ năng sống này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi tình huống ở mọi
lúc mọi nơi.
+ Kĩ năng sống hợp tác: Bằng các trò chơi, câu chuyện, bài hát. Giáo viên
giúp trẻ học cách cùng làm việc với bạn, đây là một công việc không nhỏ đối với
trẻ ở lứa tuổi này. Khả năng hợp tác sẽ giúp trẻ biết cảm thông và cùng làm việc
với các bạn.
+ Kĩ năng thích tò mò, ham học hỏi, khả năng thấu hiểu. Đây là một trong
những kĩ năng quan trọng nhất cần có ở trẻ vào giai đoạn này, là sự khát khao
được học. Giáo viên cần sử dụng nhiều tư liệu và ý tưởng khác nhau để khêu gợi
tính tò mò tự nhiên của trẻ.
+ Kĩ năng giao tiếp: Giáo viên cần dạy trẻ biết thể hiện bản thân và diễn
đạt ý tưởng của mình cho người khác hiểu, trẻ cần cảm nhận được vị trí, kiến
thức của mình trong thế giới xung quanh nó. Đây là một kĩ năng cơ bản và khá
quan trọng đối với trẻ. Nếu trẻ cảm thấy thoải mái khi nói về một ý tưởng hay
chính kiến nào đó, trẻ sẽ trở lên dễ dàng học và sẽ sẵn sàng tiếp nhận những suy
nghĩ mới. Đây chính là yếu tố cần thiết để giúp trẻ sẵn sang học mọi thứ.
+ Kĩ năng giữ an toàn cá nhân: Trẻ biết kêu cứu khi gặp nguy hiểm, biết
đề nghị sự giúp đỡ của người khác khi cần thiết, biết tránh xa những đồ vật và
những nơi gây nguy hiểm.
+ Ngoài ra ở trường mầm non giáo viên cần dạy trẻ nghi thức văn hóa
trong ăn uống qua đó dạy trẻ kĩ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như:
Biết tự rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, biết cách sử dụng những đồ dùng, vật dụng
trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống gọn gàng, không rơi vãi., nhai nhỏ
nhẹ, không gây tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai thức ăn, biết mời trước khi ăn,
cất bát, thìa đúng nơi quy định…hoặc biết giúp người lớn dọn dẹp, ngồi ngay
ngắn, không làm ảnh hưởng đến nguời xung quanh.
Tập huấn cho giáo viên về các kĩ năng làm việc với cha mẹ, tạo cơ hội tổ
chức nhiều hoạt động nhằm giúp cho giáo viên tăng cường phối hợp nhất quán
với gia đình để dạy trẻ kĩ năng sống đạt hiệu quả.
Thông qua các hình thức bồi dưỡng này để giúp cho giáo viên nhận thức
đúng đắn về yêu cầu, nội dung, hình thức cũng như phương pháp giáo dục trẻ kĩ
năng sống để áp dụng vào dạy trẻ kĩ năng sống hàng ngày đạt hiệu quả cao.
2/ Biện pháp 2: Chỉ đạo giáo viên lập kế hoạch giáo dục kĩ năng sống vào các
chủ đề.
Trước khi hướng dẫn giáo viên lập kế hoạch giáo dục kĩ năng sống vào các
chủ đề tôi đã lập kế hoạch rèn kĩ năng sống cho từng tháng.Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
10
THỜI
GIAN
NỘI DUNG
PHÂN CÔNG
Tháng
9
- Xây dựng kế hoạch, chuẩn bị nội dung về giáo dục
kĩ năng sống cho trẻ tới giáo viên.
- Hướng dẫn giáo viên cho trẻ làm quen với một số kĩ
năng sống đơn giản hàng ngày.
- Hướng dẫn giáo viên lồng ghép nội dung tuyên
truyền qua các bảng tuyên truyền tại lớp theo từng chủ
đề sao cho phù hợp.
- Giúp trẻ nhận thức bản thân. Dạy trẻ chào hỏi người
lớn, cách xưng hô.
BGH- TTCM
Tháng
10
- Hướng dẫn giáo viên tập cho trẻ một số thói quen tốt
và các kĩ năng sống trong sinh hoạt hàng ngày.
- Chú ý lồng ghép kĩ năng sống vào giờ hoạt động có
chủ đích, mọi lúc, mọi nơi và các hoạt động khác.
- Dạy trẻ lễ giáo.
BGH- TTCM
Tháng
11
- Triển khai các tiết kiến tập có lồng ghép giáo dục kĩ
năng sống, kĩ năng tự phục vụ tới 100 % giáo viên.
- Tiếp tục hướng dẫn giáo viên rèn cho trẻ một số thói
quen tốt và kĩ năng sống cơ bản trong sinh hoạt như:
Biết lắng nghe, biết tự bảo vệ sức khỏe của mình, biết
phòng tránh một số nơi nguy hiểm.
- Tập cho trẻ làm quen với các thao tác kĩ năng phòng
chống các tai nạn thông thường hàng ngày trẻ hay gặp
BGH- TTCM
Tháng
12
- Trẻ được thực hiện hoạt động khám phá trải nghiệm
đơn giản về các kĩ năng sống hàng ngày.
- Trẻ biết thực hiện thao tác chơi ở góc phân vai và
thao tác chơi tương đối thành thạo.
- Lồng ghép nội dung tuyên truyền qua nội dung của
chủ đề trong tháng về các kĩ năng tình cảm xã hội.
- Giáo dục vệ sinh thân thể. Tập tính ngăn nắp, tính
chính xác….
BGH- TTCM
Tháng
01+ 02
- Hướng dẫn cô và trẻ làm sách tranh về các hoạt động
giáo dục kĩ năng sống của trẻ.
- Trao đổi kinh nghiệm khi thực hiện kĩ năng sống cho
trẻ trong các buổi sinh hoạt chuyên môn.
- Trẻ thể hiện được các kĩ năng sống qua quá trình trẻ
chơi và khám phá, trải nghiệm.
- Giáo dục trẻ tự buộc tóc, thay quần áo, tự mang giày
dép, tự sắp xếp đồ dùng cá nhân ngăn nắp.
BGH- TTCMMột số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
11
Tháng
03+ 04
-Sưu tầm tranh ảnh về giáo dục kĩ năng sống của trẻ
qua các hoạt động hàng ngày.
- Lồng ghép nội dung tuyên truyền qua nội dung của
chủ đề trong tháng về những kĩ năng nhận thức.
BGH- TTCM
Tháng
05+ 06
- Theo dõi sự tiến bộ của trẻ về thực hiện các kĩ năng
sống cơ bản hàng ngày.
- Tham gia đánh giá kết quả trên trẻ qua phiếu khảo
sát về kĩ năng sống.
BGH- TTCM
Căn cứ vào mục đích yêu cầu và nội dung của chủ đề để lựa chọn nội dung
giáo dục kĩ năng sống tích hợp một cách hợp lý tôi đã đưa ra một số kĩ năng phù
hợp vào chủ đề để giáo viên cùng tham khảo và đi đến thống nhất.
*Chủ đề: Trường mầm non. Bản thân. Gia đình.
- Dạy trẻ kĩ năng sắp xếp đồ dùng. Đồ chơi gọn gàng.
- Dạy trẻ phân biệt môi trường sạch và bẩn ở trường mầm non và gia đình.
-Biết xây dựng môi trường xanh, sạch: Vứt rác đúng nơi quy định, không
khạc nhổ bừa bãi, lau dọn đồ dùng…..
- Có ý thức tiết kiệm điện nước trong sinh hoạt hàng ngày.
- Biết bảo vệ sức khỏe. Rửa tay trước khi ăn, ăn chín, uống chín, đeo khẩu
trang khi ra ngoài đường, khi ngửi thấy mì lạ không ăn, không uống nước phẩm
pha nhiều màu….
- Giáo dục trẻ biết cách ứng xử với người lớn, biết cách xưng hô phù hợp
với từng đối tượng, dạy trẻ nghe và trả lời điện thoại.
* Chủ đề: Nghề nghiệp.
- Dạy trẻ biết trong xã hội có nhiều nghề, nghề nào cũng cao quý, có ích
cho xã hôi, thông qua đó giáo dục trẻ kĩ năng giao tiếp và kĩ năng chia sẻ.
* Chủ đề giao thông:
- Dạy trẻ kĩ năng tự bảo vệ bản thân đi đi trên đường hoặc đi trên các
phương tiện giao thông.
- Dạy trẻ cách ứng xử có văn hóa khi đi trên các phương tiện giao thông
- Dạy trẻ kĩ năng thực hiện các luật lệ giao thông.
* Chủ đề nước- hiện tượng thời tiết.
- Dạy trẻ kĩ năng tự bảo vệ bản thân khi nắng, rét, khi thời tiết thay đổi.
- Dạy trẻ biết chia sẻ thông cảm với người khác khi bị tai nạn, thiên tai.
- Dạy trẻ biết cách phòng chống bão lũ.
- Dạy trẻ biết nguyên nhân gây ra lũ lụt: Con người chặt phá rừng làm cho
nước chảy nhanh từ rừng về.
- Ngoài việc giáo gục trẻ có kĩ năng tự bảo vệ bản thân thì còn giáo dục trẻ
có kĩ năng biết tỏ thái độ với những việc nên làm và không nên làm để bảo vệ
thiên nhiên, tạo môi trường sống an toàn cho mọi người.
* Chủ đề thực vật- động vật.Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
12
- Rèn trẻ nhận biết con vật và cây cối có ích cho con người. Cây cối làm
giảm ô nhiễm môi trường, giảm bụi, tiếng ồn, giảm nhiệt độ ngày hè. Con người
cần chăm sóc bảo vệ vật nuôi, cây trồng.
- Dạy trẻ biết quan tâm đến động vật và biết phản đối những người săn bắn
thú rừng và động vật nguy hiểm.
* Chủ đề quê hương- đất nước- Bác Hồ.
Dạy trẻ biết địa danh nơi trẻ sống. Biết các di tích lịch sử, danh lam thắng
cảnh, ngành nghề truyền thống. Biết cảm thông chia sẻ. Có ý thức giữ gìn khi đi
thăm quan các di tích, các danh lam thắng cảnh của quê hương, đất nước.
Sau khi thực hiện biện pháp này giáo viên trường tôi đã biết cách đưa nội
dung giáo dục kĩ năng sống vào từng chủ đề, từng hoạt động phù hợp. Không
những lồng ghép linh hoạt mà còn tránh được sự chồng chéo trong việc rèn kĩ
năng sống cho trẻ.
3/ Biện pháp 3: Chỉ đạo giáo viên rèn kĩ năng sống thông qua các hoạt động.
Để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có hiệu quả, tôi đã hướng dẫn giáo
viên vận dụng vào các môn học như: Văn học, toán, khám phá, âm nhạc, tạo
hình, thể dục….để những giờ học sao cho các con được lĩnh hội, được trải
nghiệm và hứng thú tham gia vào các hoạt động.
Ở lứa tuổi mầm non có nhiều bài học có thể giáo dục kĩ năng sống cho trẻ
đó là kĩ năng giao tiếp, kĩ năng sống tự tin, kĩ năng hợp tác, kĩ năng xử lý tình
huống, kĩ năng tự phục vụ…..
Muốn dạy trẻ biết được các kĩ năng sống cơ bản, trước hết người lớn phải
gương mẫu, yêu thương, tôn trọng, đối xử công bằng với trẻ, đảm bảo an toàn
cho trẻ. Tạo điều kiện tốt nhất cho trẻ được học tập và vui chơi.
Thông qua các giờ hoạt động chung: Cô rèn trẻ ý thức lấy và cất đồ dùng đúng
nơi quy định. Tùy vào từng nội dung bài dạy mà rèn trẻ những kĩ năng riêng.
3.1/ Rèn kỹ năng sống cho trẻ thông qua hoạt động làm quen với văn học:
Xuất phát từ đặc điểm tâm lý của trẻ mầm non là rất thích nghe kể
chuyện. Nội dung các câu chuyện thường để lại ấn tượng cho trẻ khó phai mờ.
Tăng cường kể cho trẻ nghe các câu chuyện cổ tích qua đó dạy trẻ yêu thương
bạn bè, yêu thương con người hay tạo hứng thú cho trẻ qua các câu chuyện tranh
để gợi mở tính tò mò, ham học hỏi, phát triển khả năng thấu hiểu ở trẻ.
Ví dụ: Khi kể chuyện “ Tích chu” giáo viên dạy trẻ biết yêu thương bà,
quan tâm, chăm sóc bà khi bà bị ốm. Trong câu chuyện “ Chú dê đen” giáo viên
dạy trẻ kĩ năng tự bảo vệ mình trước tình huống nguy hiểm, rèn trẻ tính dũng
cảm, mạnh mẽ, không nhút nhát, sợ sệt.
Mặt khác thông qua các bài thơ, đồng dao, ca dao, câu chuyện cổ tôi đã
chỉ đạo giáo viên lồng ghép dạy trẻ các kỹ năng sống đặc biệt là kỹ năng giao
tiếp. Chúng ta đều biết rằng giao tiếp là nhu cầu không thể thiếu được của con
người nói chung và của trẻ nói riêng. Để phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ thì
giáo viên cần cung cấp và làm phong phú vốn từ cho trẻ, tập cho biết dần cách
diễn đạt những suy nghĩ, ý tưởng của mình một cách rõ ràng, mạch lạc. Bên Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
13
cạnh đó cần dạy trẻ những quy tắc giao tiếp căn bản phù hợp với khả năng, biết
lắng nghe, biết phản hồi, sử dụng từ xưng hô phù hợp.
Ví dụ: Truyện" Quả bầu tiên". Khi đàm thoại với trẻ về nội dung câu
chuyện tôi kết hợp sử dụng một số câu hỏi để giúp trẻ nhận xét về tính cách của
nhân vật như: “ Cậu bé là người như thế nào? Trong câu chuyện con thích nhân
vật nào nhất? Vì sao?” để giáo dục trẻ biết sống chan hòa, sẵn sàng giúp đỡ mọi
người xung quanh khi gặp khó khăn.
Ví dụ: Thông qua việc dạy trẻ bài thơ “ Giữa vòng gió thơm” giáo dục trẻ
biết quan tâm chăm sóc những người thân trong gia đình đặc biệt khi bị ốm đau
hoặc qua bài thơ “ Làm anh” giáo dục trẻ biết yêu thương nhường nhịn em nhỏ.
Ngoài ra tôi còn sưu tầm các bài thơ để giáo dục kỹ năng sống. Giáo dục
kỹ năng tự phục vụ, vệ sinh cá nhân tôi dạy trẻ một số bài thơ như: Giờ ngủ
trưa; Cắt móng tay; Không kén ăn; Đi vệ sinh; Tắm gọi…Giáo dục kỹ năng giao
tiếp ứng xử tôi dùng một số bài thơ: Thăm người bệnh; Trả đồ; Lắng nghe người
khác; Giao tiếp với bạn; Ở nơi công cộng; Cách xưng hô; Dùng từ mời… Giáo
dục kỹ năng tự bảo vệ phòng tránh nơi nguy hiểm tôi chọn một số bài thơ: Ở nhà
một mình; Khi có cháy nổ; Khi đi bơi…Bằng việc sử dụng những bài thơ câu
chuyện gần gũi với trẻ để giáo dục kỹ năng sống trẻ tiếp thu kiến thức, một cách
hứng thú, dễ dàng và ghi nhớ lâu hơn.
Ví dụ: Bài thơ: Cắt móng tay
Móng tay dài
Nên cắt ngắn
Trừ vi khuẩn
Tránh lây bệnh
Sơn móng tay
Nguy hại lắm
Giữ sạch tay
Mới đáng yêu
Bài thơ: Bảo vệ hoa cỏ
Bé không làm
Những gì nào
Ngắt hoa, bẻ lá
Dẫm vào cỏ xanh
Khi vui học
Hay dạo quanh
Không nghịch đất cát
Đu cành cây cao
Chính nhờ việc lựa chọn và lồng ghép nội dung rèn kỹ năng sống cho trẻ
phù hợp với nội dung của từng hoạt động có chủ đích mà sau một thời gian thực
hiện trẻ ở các lớp đã có một số kỹ năng như biết thưa gửi, cảm ơn, xin lỗi, lễ
phép và vâng lời cô giáo; đoàn kết và biết giúp đỡ bạn bè trong lớp cũng như các
em nhỏ lớp bé hơn; có một số kỹ năng tự phục vụ….
3.2/ Giáo dục kỹ năng sống thông qua giờ học thể dục.
Thông qua việc tổ chức các hoạt động giáo dục thể chất, tôi chỉ đạo giáo
viên dạy trẻ kỹ năng rèn luyện, bảo vệ sức khỏe của bản thân giúp trẻ nhận thức
được rằng để có một cơ thể khỏe mạnh, phát triển cân đối hài hòa cần phải siêng
năng tập thể dục, tập đều đặn. Khi tham gia các hoạt động hay trong quá trình
luyện tập không được chen lấn, xô đẩy nhau, biết giúp đỡ những bạn yếu hơn
mình.Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
14
Ví dụ: Trong giờ thể dục: “ Đi trên ghế thể dục” giáo viên lồng ghép kĩ
năng tự phục vụ vào tiết học như “ kĩ năng đeo ba lô” khi đi trên ghế để mang
quà cho các bạn miền núi. Với chủ đề nghề nghiệp. Cho trẻ đóng làm các chú bộ
đội để trườn qua núi. Lồng giáo dục “ kĩ năng đội mũ” cho trẻ. Giáo viên lồng
các kĩ năng vào giờ học rất nhẹ nhàng, phù hợp gây được hứng thú và sôi nổi
cho trẻ.
Giờ học thể dục
3.3/ Giáo dục kỹ năng sống thông qua các hoạt động nghệ thuật.
Trong hoạt động tạo hình, hoạt động âm nhạc như vẽ tranh, nặn, cắt xé dán,
biểu diễn văn nghệ …kích thích trẻ suy nghĩ , bộc lộ tình cảm , khả năng tưởng
tượng và sáng tạo. Giáo viên phải luôn động viên, khuyến khích trẻ nói lên ý
tưởng của mình, tạo cơ hội cho trẻ được bày tỏ, gợi ý cho trẻ được nói chuyện
với các thành viên trong lớp. Rèn trẻ kĩ năng mạnh dạn, kĩ năng hợp tác khi làm.
Với tiết học cắt dán. Giáo viên rèn trẻ “kĩ năng sử dụng kéo” để cắt theo yêu cầu
của cô hoặc theo ý thích của trẻ. Sau khi học xong giáo viên rèn trẻ kĩ năng
“quét rác trên sàn”, “cách rửa tay sạch sẽ”. Vậy là trong một tiết học các con
được học không chỉ một kĩ năng mà có thể 2-3 kĩ năng mà cũng không gây mệt
mỏi, nặng nề cho trẻ.
Giờ học tạo hìnhMột số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
Ví dụ 1: Với để tài " Vẽ chân dung cô giáo của bé" giáo viên giáo dục trẻ
biết lễ phép, vâng lời cô giáo, các cô các bác trong trường mầm non hay với để
tài “ Vẽ theo ý thích tặng bà, tặng mẹ nhân ngày 8/ 3” qua quá trình đàm thoại
giúp trẻ bộc lộ tình cảm của trẻ đối với bà, mẹ…hay trẻ được tưởng tượng sáng
tạo với đề tài “Xé dán về miền núi” hay “ Nặn các con vật sống trong rừng”.
Ví dụ 2: Thông qua việc dạy và cho trẻ biểu diễn các bài hát như “ Cháu
yêu cô chú công nhân” “ Lớn lên cháu lái máy cày” “ Cô giáo” “ Cháu thương
chú bộ đội”…giúp trẻ bộc lộ tình yêu với cô chú công nhân, yêu mến chú bộ
đội, yêu mến và lễ phép với cô giáo…
3.4/ Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động khám phá khoa học.
Ví dụ 1: Với tiết học khám phá về chủ đề bản thân. Trẻ hiểu vai trò của
các chất dinh dưỡng có trong thức ăn, cách phòng một số bệnh do thiếu chất
dinh dưỡng, phòng bệnh béo phì…giáo dục trẻ hiểu rằng ăn uống đủ chất và hợp
lý giúp cho chúng ta khỏe mạnh, biết phòng tránh một số bệnh lây qua đường
tiêu hóa, biết những việc nên làm và không nên làm, có ý thức tự giác làm vệ
sinh cá nhân hàng ngày, khắc phục những hành vi có hại cho sức khỏe. Biết
tham gia các hoạt động và nghỉ ngơi một cách hợp lý để có sức khỏe tốt.
Ví dụ 2: Với để tài “ Các mùa trong năm” tôi dạy trẻ biết mặc quần áo phù
hợp với thời tiết, biết bảo vệ sức khỏe khi thời tiết thay đổi và cũng trong hoạt
động này bằng cách sử dụng những câu hỏi gợi mở tôi còn dạy trẻ kỹ năng giao
tiếp, chú ý lắng nghe, trình bày ý kiến của bản thân.
Ví dụ 3: Khi tổ chức cho trẻ khám phá về “ Gia đình của bé” tôi cho trẻ
chia sẻ những thông tin về gia đình, kể về các thành viên trong gia đình, những
việc mà trẻ thường làm ở nhà qua đó giáo dục trẻ kỹ năng giao tiếp thân thiện
với bạn, lắng nghe bạn chia sẻ, biết chờ đến lượt.
Ví dụ 4: Ở chủ điểm “ Nước và một số hiện tượng thời tiết”, với đặc thù
trẻ đang sống ở nông thôn vì vậy ngoài việc giáo dục trẻ tránh xa ao, hồ, hố
nước nguy hiểm thì nhà vệ sinh cũng có nhiều tình huống có thể gây nguy
hiểm cho trẻ. Chính vì vậy, tôi đưa ra những tình huống để dạy trẻ cách sử dụng
an toàn trong phòng tắm để trẻ rút ra bài học kinh nghiệm cho mình như nền
nhà tắm rất trơn, tuyệt đối không chạy nhảy, leo trèo sẽ dễ bị ngã; không tự ý xả
nước ở vòi vì dễ xảy ra bỏng khi sử dụng bình nóng lạnh; khi vào nhà vệ sinh
một mình thì không nên chốt cửa…
Ví dụ 5: Với chủ đề giao thông, rèn trẻ có kĩ năng phòng chống tai nạn giao
thông, thông qua các tiêt học, các tình huống cô đưa ra cho trẻ xử lý. “ Con phải
đi cùng với ai khi đi trên đường và đi qua đường? Đi bộ qua đường con phải đi ở
đâu? Nếu đường không có vỉa hè con đi như thế nào? Con có chơi đùa trên
đường phố không? Vì sao? Khi ngồi trên xe máy con ngồi như thế nào? ….”
Giáo dục cho trẻ tránh các tai nạn trên đường: Không được chạy lao ra đường,
không được thò tay, thò chân, đầu ra ngoài khi đi trên tàu, xe…. Như vậy các
con có thể tự lập, xử lý các vấn đề đơn giản khi gặp phải.
3.5/ Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động ngoài trời.
15Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
Thực tế cho thấy rằng giáo viên thường xuyên tổ chức cho trẻ đi dạo
quanh sân trường, đi thăm quan 1 số nơi hay trò chuyện với trẻ về một đề tài nào
đó giúp trẻ học được các kỹ năng cần thiết như kỹ năng hợp tác với bạn bè, kỹ
năng quan sát, lắng nghe lời người khác, kỹ năng tự tin khi trình bày hiểu biết
của bản thân, bày tỏ cảm xúc của bản thân, có thái độ thân thiện và hành vi bảo
vệ môi trường, chấp hành một số quy định khi tham gia giao thông.
Ví dụ1: Khi cho trẻ quan sát cây trong sân trường giáo viên dạy trẻ không
bẻ cây, dẫm lên cỏ, chăm sóc cây. Khi quan sát thời tiết, dạy trẻ đặc điểm thời
tiết và biết được bầu trời như thế nào? cách ăn mặc phù hợp với từng mùa.
Ví dụ2: Cho trẻ quan sát cây ăn quả:
Đàm thoại với trẻ:
- Muốn có nhiều quả ngon chúng ta phải làm gì?
- Khi ăn quả các con nhớ đến ai?
Thông qua đó giáo dục trẻ biết kính trọng, biết ơn những người lao động,
trước khi ăn biết rửa sạch và gọt vỏ để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; gọt
vỏ xong để vỏ vào nơi quy định để góp phần bảo vệ môi trường xanh, sạch, đẹp.
Ngoài ra tôi còn chỉ đạo các lớp tổ chức hoạt động cho trẻ giao lưu giữa các
tổ trong lớp hoặc giữa các lớp trong khu, tổ chức cho trẻ tham gia vào hoạt động
lao động vào thứ 5 hàng tuần. Trong các buổi giao lưu, trẻ được làm quen với
nhau, được thể hiện bản thân mình, được trò chuyện, cùng nhau tìm hiểu, khám
phá về một chủ đề đang học giúp kiến thức của trẻ được mở rộng và củng cố
thêm. Trẻ biết mở rộng mối quan hệ ra ngoài lớp học từ đó mà trẻ mạnh dạn, tự
tin hơn. Trẻ biết hợp tác cùng nhau bàn bạc, thảo luận để cùng giới thiệu về đội
mình, cùng đưa ra câu đố để đố các bạn, cùng nhau thể hiện một bài hát hay kết
đôi với một em lớp Nhỡ để cùng nhau nhảy theo một bản nhạc nào đó.
Cũng với mục đích giáo dục kỹ năng sống cho trẻ giáo viên thường tạo cơ
hội để trẻ chủ động nhận công việc của mình, tự thỏa thuận, phân công công
việc trong nhóm, tự bàn bạc tìm cách giải quyết công việc của nhóm mình. Qua
đó giáo viên có thể giúp trẻ hình thành sự tự tin, kỹ năng hợp tác, kỹ năng giao
tiếp, kỹ năng xử lý tình huống khi cần thiết.
Ngài ra khi cho trẻ chơi tự do trong hoạt động ngoài trời, giáo viên vừa quan
sát trẻ chơi, vừa hướng dẫn trẻ cách chơi an toàn như: Cách leo lên xuống thang,
cách nắm thành cầu trượt để trượt cho an toàn, cách cầm chắc xích đu khi chơi,
khi có bạn đang chơi xích đu thì không được đứng gần phía trước vì sẽ rất nguy
hiểm, động viên trẻ kiên trì chờ đến lượt mình chơi, tuyệt đối không xô đẩy,
tranh giành đồ chơi, chỗ chơi với bạn.
Tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian như cắp cua bỏ giỏ, cá ngựa,
nhảy dây…giúp trẻ mạnh dạn, tự tin phát triển tình cảm, thẩm mĩ cho trẻ.
3.6/ Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động vui chơi.
Hoạt động vui chơi mang tính tích hợp cao trong giáo dục trẻ. Hoạt động vui
chơi được tổ chức đáp ứng nhu cầu của trẻ, đồng thời tích hợp nội dung giáo
dục, trong đó có nội dung giáo dục kĩ năng sống nên giáo viên lồng ghép giáo
dục kĩ năng sống thông qua nội dung từng trò chơi đặc biệt là các trò chơi phân
16Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
vai. Khi chơi trong góc xây dựng thì tất cả trẻ trong nhóm cùng nhau hoàn thành
công trình, và để làm được điều đó tất cả trẻ cùng thảo luận, phân công công
việc cho nhau, cùng nhau làm công việc được giao, cuối cùng trẻ cùng nhau
hoàn thiện những cái cuối cùng của công trình. Đó là một cách hợp tác cùng làm
việc.
Trò chơi đóng vai theo chủ đề có ý nghĩa đặc biệt đối với trẻ mẫu giáo,
trong khi chơi trẻ học làm người. Chính trong khi chơi trẻ làm quen với xã hội
của người lớn, học hỏi cách ứng xử và giao tiếp trong xã hội người lớn. Trẻ lớn
lên cùng bạn bè, có tình cảm cùng bạn bè, có tinh thần trách nhiệm trước nhóm
chơi, đôi khi biết hi sinh ý muốn cá nhân vì lợi ích chung của cả nhóm chơi và
cũng ở nhóm chơi của mình trẻ biết nhận xét đánh giá bạn bè và ngay cả bản
thân mình. Nhận thức được tầm quan trọng của trò chơi đóng vai theo chủ đề đối
với trẻ tôi đã lồng ghép nội dung rèn kỹ năng sống cho trẻ đặc biệt là thói quen
hành vi văn minh trong giao tiếp trong giờ hoạt động góc.
Ví dụ 1: Qua trò chơi " Khám bệnh" có thể rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ
bằng cách đưa ra những câu hỏi:
- Khi con đóng vai bác sĩ thì thái độ của bác sĩ khi khám bệnh cho bệnh
nhân như thế nào? ( niềm nở, ân cần, quan tâm đến người bệnh...)
- Thái độ của bệnh nhân đối với bác sĩ như thế nào? ( Nhận đơn thuốc
bằng hai tay và cảm ơn bác sĩ...)
Ví dụ 2: Qua trò chơi " Bán hàng" dạy trẻ một số kỹ năng như:
- Người bán hàng: Niềm nở, ân cần chào mời khách, giới thiệu mặt hàng,
trả lại tiền thừa và cảm ơn khách hàng, hẹn khách hàng lần sau lại đến mua...
- Khách hàng: Biết xếp hàng chờ đến lượt mình, không chen lấn xô đẩy,
khi mua phải trả tiền.
- Khi đến với nhóm “ Nấu ăn” , Giáo viên thường cũng quan sát những
thao tác mà trẻ thực hiện để thể hiện vai chơi của mình :
- Để giúp trẻ biết cách sử dụng một số đồ dung vật dụng trong bếp một
cách an toàn giáo viên có thể hỏi trẻ đóng vai đầu bếp: “ Khi bác bắc nồi lên bêp
ga bác đã đặt đúng giữa bếp chưa ? Nếu bác đặt nồi không đúng thì theo bác
chuyện gì sẽ xảy ra? ( đổ và gây bỏng). Khi nấu xong bác phải nhớ làm gì? ( tắt
bếp để tiết kiệm ga và không gây nguy hiểm)
Ví dụ 3: Qua góc học tập - sách: Thông qua việc tổ chức cho trẻ chơi ở
góc sách giáo viên đã dạy cho trẻ một số kỹ năng học tập để từ đó rèn cho trẻ
một số kỹ năng sống cụ thể như:
- Dạy trẻ biết giở sách lần lượt từng trang một; đọc sách từ trái sang phải,
từ trên xuống dưới; đọc từ đầu đến cuối quyển sách, giữ gìn và bảo vệ sách qua
đó rèn cho trẻ tính kiên trì, nhẫn nại khi giải quyết các tình huống trong cuộc
sống.
- Khi trẻ chơi biết tuân thủ các quy định ở góc chơi: không nói to, lấy và
cất sách đúng nơi quy định...qua đó rèn cho trẻ tính kỷ luật.
17Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
18
Giờ hoạt động góc
3.7/ Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động vệ sinh.
- Thông qua hoạt động vệ sinh: Dạy trẻ dọn dẹp đồ chơi, dọn dẹp chỗ chơi,
lau bụi bẩn, rửa đồ chơi, dội nước sau khi đi vệ sinh, vứt rác vào đúng nơi quy
định, không hò hét nói to, không nhổ nước bọt ở những nơi đông người, biết
chăm sóc bảo vệ cây cối, các con vật quanh nơi mình ở….Thực hiện đúng lịch
vệ sinh. Trẻ biết phân loại rác, sống tiết kiệm, giữ gìn đồ dùng đồ chơi. Tắt điện
hoặc nhắc người lớn tắt điện, tắt quạt khi không sử dụng, không để vòi nước
chảy lien tục khi đánh răng, rửa mặt…. Biết cùng cô làm đồ dùng đồ chơi từ các
nguyên vật liệu phế thải, biết giữ gìn quần áo chân tay sạch sẽ.
Bé tự phục vụ bản thân
4/ Biện pháp 4: Giáo dục kỹ năng sống thông qua việc tổ chức cho trẻ ăn ngủ.
- Hành vi văn minh trong ăn uống là một nét văn hoá trong thời đại công
nghiệp hóa, hiện đại hóa ít được quan tâm chú ý tới và ít người biết được rằng
văn hóa trong ăn uống là một trong những tiêu chí đánh giá nhân cách của con
người. Chính vì vậy mà việc rèn cho trẻ thói quen hành vi trong ăn uống ngay từ
lứa tuổi mẫu giáo là rất cần thiết.
- Thực tế cho thấy rằng việc rèn cho trẻ thói quen, hành vi trong ăn uống
trong khi tổ chức cho trẻ ăn mang lại hiệu quả cao nhất. Thông qua giờ ăn giáo
viên có thể dạy trẻ kỹ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như:Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
19
4.1/ Trước giờ ăn:
- Trẻ trong tổ trực nhật trong ngày giúp cô phơi khăn, kê bàn ăn, lấy bát,
thìa, chia cơm cho các bạn...
- Trẻ biết tự rửa tay sạch sẽ, biết mời cô, mời các bạn.
4.2/Trong khi ăn:
- Biết cách sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống một cách
đúng đắn, ăn uống gọn gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn,
ngồi ăn ngay ngắn, ăn hết xuất.
- Không nói chuyện trong khi ăn.
4.3/ Sau khi ăn:
- Trẻ biết cất bát, thìa đúng nơi quy định, biết lau miệng và súc miệng
nước muối loãng... biết giúp cô thu dọn bàn ăn.
Ngoài ra tôi còn khuyến khích trẻ giúp cô chuẩn bị cho giờ ngủ trưa như
kê giường, trải chiếu.
5/ Biện pháp 5:Giáo dục kỹ năng sống thông qua trò chơi
- Trẻ mẫu giáo học bằng chơi - Chơi mà học. Tổ chức cho trẻ tham gia các
trò chơi vận động để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là một biện pháp rất hữu
hiệu mang lại hiệu quả cao trong giờ chơi cho trẻ. Chính vì vậy, mà tôi đã
nghiên cứu đưa ra một số trò chơi đưa vào các khối để giáo viên hướng dẫn trẻ
thực hiện.
5.1/ Một số trò chơi rèn cho trẻ kỹ năng hợp tác:
5.1.1. Trò chơi 1: Mặc quần
- Cách chơi: Thi đua giữa 2 đội. Mỗi đôi 10 bạn đứng thành 2 hàng dọc.
Hai trẻ sẽ cùng cho chân vào 1 chiếc quần, mỗi bạn 1 ống quần, tay cầm cạp
quần khi có hiệu lệnh “ Bắt đầu” hai trẻ sẽ phối kết hợp nhịp nhàng để cùng
nhau nhảy về đích. Khi hai bạn phía trước nhảy đến đích thì 2 bạn tiếp theo sẽ
tiếp tục nhảy. Đội nào hết người trước đội đó giành phần thắng.
- Luật chơi: Hai chân luôn ở trong 1 ống quần, tay không rời khỏi cạp quần
5.1.2. Trò chơi 2: Chuyển bóng
- Cách chơi: Thi đua giữa 2 đội mỗi đội 7 trẻ đứng thành hàng dọc bạn
đầu hàng cầm bóng giơ cao trên đầu. Khi có hiệu lệnh trẻ sẽ chuyển bóng cho
bạn phía sau cứ thế chuyển cho bạn đứng cuối hàng, bạn cuối hàng đặt bóng vào
rổ. Thời gian 1 bản nhạc đội nào chuyển được nhiều bóng đội đó giành phần
thắng.
Luật chơi: Khi chuyền không được bỏ cách người.
5.1.3. Trò chơi 3: Ép bóng.
- Cách chơi: Thi đua giữa 2 đội. Mỗi đôi 10 bạn đứng thành 2 hàng dọc. Hai
bạn quay mặt vào nhau kẹp bóng bay vào trán. Khi có hiệu lệnh “ Bắt đầu” hai
bạn sẽ dung trán kẹp bóng mang về rổ của đội mình. Khi hai bạn phía trước
mang bóng đến đích thì 2 bạn tiếp theo sẽ tiếp tục đi Trong thời gian là một bản
nhạc đội nào lấy được nhiều bóng hơn đội đó giành phần thắng. .Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
- Luật chơi: Khi kẹp bóng tay không được chạm vào bóng, bóng rơi phải đi lại
từ đầu.
5. 2/ Một số trò chơi rèn luyện cho trẻ kỹ năng tự tin.
a. Trò chơi: “ Thu hoạch rau quả”
- Cách chơi: Cho trẻ đứng thành hai hàng ngang. Lần lượt từng trẻ gánh rau
quả đi qua ghế thể dục.
- Luật chơi: Ai ngã khỏi cầu, làm rơi quả phải ra ngoài một lần chơi.
b. Trò chơi: “ Bé là người dẫn chương trình”
- Cách chơi: Cho trẻ ngồi thành vòng tròn hoặc chữ u. Cô đưa ra 1 chủ đề diễn
thuyết phù hợp với chủ đề đang học và mời trẻ đưa ra ý kiến của bản thân về chủ
đề đó trước nhóm bạn.
6/ Biện pháp 6: Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động lao động.
Hoạt động lao động của trẻ trong trường mầm non bao gồm nhiều hình
thức khác nhau: Lao động trực nhật, lao động tập thể, lao động trong thiên
nhiên…thông qua việc tổ chức cho trẻ lao động tôi đã lồng ghép nội dung rèn kỹ
năng sống cho trẻ.
Lao động trực nhật là hình thức lao động đòi hỏi trẻ hoàn thành các
nhiệm vụ nhằm phục vụ tập thể. Khi trẻ làm công việc trực nhật giáo viên có thể
rèn cho trẻ tính độc lập, tinh thần trách nhiệm vì trẻ lần lượt tham gia các hình
thức trực nhật được phân công trong mỗi ngày và nó giúp trẻ hiểu được công
việc của mình là cần thiết cho mọi người, giúp trẻ nâng cao tinh thần trách
nhiệm trước tập thể. Trong quá trình lao động trẻ trao đổi, bàn bạc và phân công
nhiệm vụ cho nhau, giúp đỡ nhau để hoàn thành nhiệm vụ qua đó góp phần rèn
cho trẻ kỹ năng giao tiếp, ứng xử, hình thành mối quan hệ tập thể giữa các trẻ.
Trẻ ở lứa tuổi Mẫu giáo lao động trực nhật chỉ đơn giản là giúp cô chia đồ dùng
dụng cụ học tập ( vở, bút màu…) cho từng bàn, chia cơm cho các bạn trong
bàn…Để giúp trẻ hoàn thành tốt công việc được giao tôi hướng dẫn trẻ thực hiện
thứ tự các công việc, kiểm tra giúp đỡ trẻ khi cần thiết. Bên cạnh đó tôi luôn
động viên, đánh giá và khen ngợi sự cố gắng của trẻ khi thực hiện nhiệm vụ do
đó trẻ lớp tôi rất hứng thú và tích cực tham gia lao động trực nhật. Hàng ngày
mỗi trẻ được phân công trực nhật một bàn học, một bàn ăn…Ngoài những công
việc trên tôi còn khuyến khích trẻ vào chiều thứ 5 hàng tuần cùng cô lau dọn tủ
đồ chơi, sắp xếp bày biện đồ dùng học tập, đồ chơi trong lớp.
Lao động trong thiên nhiên là trò chơi trẻ tham gia vào các công việc
trong thiên nhiên như tưới cây, lau lá, bắt sâu nhổ cỏ cho cây, nhặt lá trên sân
trường. Lao động trong thiên nhiên giúp trẻ phát triển trí tuệ, óc sáng tạo, óc
quan sát, giáo dục ý thức yêu quý và bảo vệ thiên nhiên. Trẻ được tham gia
thường xuyên trẻ sẽ có kĩ năng sử dụng các công cụ và đồ dùng lao động. Trong
quá trình lao động tôi thường nhắc nhở trẻ biết vứt rác đúng nơi quy định, không
hái hoa, ngắt lá, bẻ cành để hình thành cho trẻ ý thức biết giữ gìn vệ sinh chung
rộng hơn nữa là ý thức bảo vệ môi trường trong và ngoài lớp học. Khi tổ chức
cho trẻ tham gia hoạt động lao động tôi thường giải thích rõ cho trẻ từng công
việc, giao nhiệm vụ cho từng nhóm, khuyến khích trẻ trong nhóm tự trao đổi,
20Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
bàn bạc và phân công công việc cụ thể cho nhau, phối hợp chặt chẽ với nhau để
cùng hoàn thành nhiệm vụ. Bên cạnh đó tôi thường quan tâm đến mối quan hệ
giữa các nhóm, gợi ý các nhóm giúp đỡ nhau khi cần thiết. Để đảm bảo sự công
bằng và giúp trẻ được trải nghiệm tất cả các công việc tôi thường luân phiên
công việc giữa các nhóm. Sau mỗi buổi lao động giá viên thường khen ngợi kịp
thời những trẻ làm tốt các nhiệm vụ được giao, động viên khuyến khích trẻ cố
gắng hơn trong các buổi tiếp theo. Ngoài ra tôi còn sử dụng hình thức nêu gương
bé ngoan cuối ngày và cắm cờ vào cuối tuần để nâng cao tinh thần trách nhiệm
của trẻ đối với công việc và muốn hoàn thành tốt công việc.
7/ Biện pháp 7: Hướng dẫn giáo viên dạy trẻ xử lý một số tình huống bất trắc.
- Trong cuộc sống hàng ngày ở trường cũng như ở gia đình, trẻ cần được
học các kĩ năng tự phục vụ bản thân như đánh răng, rửa mặt, vệ sinh…. Ngoài ra
trẻ cần nhận biết được các nguy hiểm xung quanh mình như những nguy hiểm từ
lửa, điện, nước, người lạ…các con cần hiểu được đâu là đồ chơi, đâu là đồ dùng
trong gia đình, trong lớp, đâu là đồ vật an toàn, đâu là vật không an toàn từ đó
trẻ biết ứng phó với những tình huống có thể xảy ra.
- Thấy được tầm quan trọng như vậy tôi đã hướng dẫn 100% giáo viên
trường tôi dạy trẻ một số kỹ năng xứ lý một số tình huống bất trắc xảy đến với
trẻ.
7.1/ Kĩ năng an toàn khi tự chơi.
Đây được coi là mối quan tâm hàng đầu của hầu hết các bậc phụ huynh.
Trong quá trình chơi, các con có thể gặp phải những mối nguy hiểm từ những đồ
vật ở lớp, trong gia đình như phích nước, ổ điện, bếp ga, đồ dùng nhà bếp, cầu
thang, những vật nhỏ. Cô sẽ cho trẻ xem một số hình ảnh về trẻ bị điện giật, bị
bỏng, bị ngã…., hỏi trẻ “ Bạn nhỏ bị làm sao? Vì sao bị như vậy? Để không bị
bỏng thì phải làm như thế nào?” Cô hướng dẫn trẻ cách đi cầu thang, cách xử trí
khi bị bỏng nước, không lại gần ổ điện, không tự tiện bật bếp ga…
7.2/ Dạy trẻ “ thoát thân” trước tình huống bất ngờ.
Tôi tổ chức 1 tiết kiến tập dạy trẻ kĩ năng thoát thân trong tình huống bất
ngờ. Khi giáo viên đang dạy thì bất ngờ có 1 tiếng nổ lớn ( một cô giáo cho phát
ra tiếng nổ từ những quả bóng bay) kèm theo điện tắt. Khi tình huống đó xảy ra
tôi thấy nhiều trẻ chưa biết cách thoát thân trong tình huống bất ngờ. Cảnh
tượng của lớp học trở nên náo loạn. Cháu thì chạy thục mạng, chen lấn để lao ra
cửa chính, cháu thì xô đẩy bạn ngã đến ôm cô, có cháu thì đứng im khóc. Trẻ
theo phản xạ, thấy ánh sáng từ cửa chính là chúng lao ra. Khi được hỏi về cảm
giác của mình lúc nghe tiếng nổ, bị mất điện, trẻ cho biết là chúng hoảng sợ, sợ
chết, sợ bị thương, sợ bị ở lại một mình. Hiểu được cảm xúc của trẻ để giúp trẻ
vượt qua khó khăn là việc rất quan trọng. Để trẻ bình tĩnh, trước hết trẻ phải xác
định rằng nguy hiểm có thể xảy ra mọi lúc mọi nơi, có thể có được báo trước và
đôi khi không được báo trước. Không thể loại bỏ được nguy hiểm mà đôi khi
phải tìm cách ứng phó với nó. Cần dạy trẻ biết dấu hiệu của sự nguy hiểm, mỗi
hiện tượng xảy ra đều có nguyên nhân. Vì thế suy luận hợp lý sẽ giúp trẻ lường
trước và tìm cách để giảm bớt hậu quả nghiêm trọng.
21Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
22
Ví dụ: Khi nghe tiếng động mạnh cần xác định khoảng cách của nơi phát ra
âm thanh tiếng động đó là sự va chạm của cái gì. Nếu động đất thì sẽ có dấu
hiệu lắc đều, các vật treo trên tường sẽ có sự xê dịch và tiếng rơi vỡ. Nếu tiếng
động do va chạm mạnh của các vật cứng sẽ có tiếng ầm ầm. Nếu nghe tiếng “
bùm” thì có thể là từ một chất gây nổ nào đó. Khi ngửi thấy mùi khói có nghĩa là
cháy……khi trẻ phân biệt được những điểm khác biệt của những nguy cơ gây
nguy hiểm, trẻ sẽ sáng suốt tìm cách vượt qua. Khi biết nguy hiểm đang đến, trẻ
sẽ có hoảng hốt, lo sợ, tim đập mạnh, chân tay run lẩy bẩy, muốn khóc, hét to
lên để giảm bớt căng thẳng. Cần tập cho trẻ biết quản lý, chế ngự cảm xúc tiêu
cực đó. Khi biết nguy hiểm đến, nhiều trẻ lại có ý định buông xuôi. Trẻ chờ đợi
tình huống xấu nhất và chỉ biết chờ đợi một cách thụ động. Để có một thói quen
bình tĩnh khi xử lý những tình huống bất ngờ, trẻ cần được rèn khả năng quan
sát, biết xác định vấn đề, tìm nguyên nhân và các phương án có thể giải quyết.
Cần giúp trẻ biết tiếp nhận thông tin, chọn lọc và xử lý thông tin, cần đánh giá
mức độ nguy hiểm qua đó mới tìm ra cách giải quyết vấn đề phù hợp nhanh và
hiệu quả. Khi gặp nguy hiểm người lớn không nên gào thét, kêu thất thanh khiến
trẻ không hiểu, luống cuống. Phải bình tĩnh, nói ngắn gọn, chỉ cho trẻ việc cần
làm chứ không giải thích vì sao phải làm. Trấn an trẻ kịp thời khi mọi nguy hiểm
vừa trải qua. Không quát nạt, phê bình và đánh đòn trẻ. Khi trẻ cảm thấy nguy
hiểm đã qua, hết hoảng sợ, người lớn nên phân tích lại tình huống và cho trẻ
nhận xét về hành động của mình. Như vậy trẻ sẽ rút ra được bài học và có kinh
nghiệm cho những trường hợp tương tự. Bên cạnh đó, khen trẻ đúng lúc, đúng
chỗ sẽ giúp trẻ tự tin hơn.
Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
23
Kiến tập giờ dạy trẻ kĩ năng thoát thân
7.3/ Dạy trẻ không nhận bất kì cái gì từ người lạ.
Khi có người lạ cho bé bánh kẹo, bim bim, sữa hay đồ chơi….. Dạy trẻ kĩ
năng tuyệt đối không được cầm, nhận, ăn. Không tiếp tục đứng gần, nói chuyện
hay tiếp xúc với người đó nữa, hãy đi ra chỗ người thân, bạn bè, hoặc chỗ đông
người. Hãy kể cho bố mẹ, người thân đang ở bên cạnh ngay.
7.4/ Dạy trẻ kĩ năng bị mất điện khi ở nhà một mình.
Điện trong nhà đột nhiên tắt ngấm, nên dạy trẻ không được tự kiểm tra
bằng cách chạm tay vào nguồn điện, công tắc hay phích điện vì rất dễ bị giật.
Hãy dặn bé gọi cho bố mẹ còn không hãy chạy sang nhà hàng xóm để nhờ sự
giúp đỡ.
7.5/ Dạy trẻ kĩ năng ứng xử khi bị lạc.
Khi trẻ bị lạc hỏi trẻ. Con nên gọi sự trợ giúp của ai? Nếu gặp người lạ
muốn đưa con về con nên làm gì? Dạy trẻ nếu bị lạc khi đi cùng bố mẹ, anh,
chị… thì không được đi tiếp mà phải dừng lại để bố mẹ quay lại tìm.
Nên dạy con ghi nhớ tên tuổi, số điện thoại của bố mẹ, địa chỉ nhà. Tuy
nhiên khi hoảng sợ chưa chắc trẻ đã nhớ chính xác thông tin này vì thế tốt hơn
hết khi đi đâu chơi cho trẻ mang theo mảnh giấy ghi thông tin liên lạc của bố
mẹ, của cô giáo trong trường hợp khẩn cấp. Tuy nhiên tuyệt đối dạy trẻ không đi
theo người lạ, ngay cả khi họ nói là sẽ giúp bé tìm đường về nhà.
Còn nếu trẻ bị lạc ở siêu thị, trung tâm mua sắm hay khu vui chơi đông
người, sau khi đứng tại chỗ chờ một lúc lâu không thấy bố mẹ. Dạy trẻ hãy đến
nói với các chú bảo vệ hoặc cô bán hàng nhờ họ thông báo lên loa. Sau đó ngoan
ngoãn đứng ở đó chờ bố mẹ đến đón.
Ví dụ: Trong năm học vừa qua trường tôi có cho các con khối mẫu giáo lớn
và khối mẫu giáo nhỡ đi dã ngoại ở Lăng Bác và Timcity. Trước khi cho các con
đi các cô cũng đã dạy các con tất cả những tình huống xảy ra với trẻ, không chỉ
hướng dẫn các con xử lý tình huống mà các cô còn cho trẻ xem một số video về
những trẻ bị bắt cóc, bị lạc….xem xong cô hỏi trẻ nếu con bị lạc con sẽ làm gì?
Khi có người lạ rủ con đi, cho con quà con sẽ xử lý ra sao?... Trẻ ở trường tôi đã
trả lời rất tốt. Chúng tôi đã cho các con mặc quần áo, mũ đồng phục, mỗi trẻ có Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
24
đeo thẻ trên thẻ có tên trẻ, địa chỉ trường, số điện thoại của giáo viên, của bố
( mẹ) trẻ. Lần đầu tiên chúng tôi đã mạnh dạn cho các con đi dã ngoại như vậy,
rất lo lắng nhưng khi thấy giáo viên đã trang bị cho trẻ những kĩ năng cơ bản khi
đi chơi chúng tôi thấy yên tâm hơn. Buổi dã ngoại ngày hôm đó rất vui và có ý
nghĩa đối với cô và trẻ.
7.6/ Dạy trẻ kỹ năng làm gì khi gặp trời mưa to?
Mưa, bão, giông gió là hiện tượng thường xảy ra ở Bắc Bộ vào mùa hè.
Những cơn mưa rào thường ập đến rất nhanh và gây nguy hiểm đối với trẻ khi
không có người lớn bên cạnh. Do vậy mà tôi đã đưa tình huống “Bé làm gì khi
gặp trời mưa to?” để trò chuyện với trẻ trong hoạt động chiều khuyến khích trẻ
đưa ra cách xử lý của trẻ nếu gặp tình huống đó. Cuối buổi trò chuyện tôi khái
quát lại ý kiến của và đưa ra cách giải quyết: “Chạy ngay vào nhà gần nhất để
trú mưa nhờ, tuyệt đối không trú mưa dưới gốc cây đặc biệt là cây to
Nói tóm lại: Từ những tình huống cụ thể mà rất dễ xảy ra đối với trẻ, chính vì
vậy mà giáo viên cho trẻ thảo luận, yêu cầu trẻ suy nghĩ, vận dụng vốn hiểu biết
của mình đã có để tìm cách giải quyết vấn đề. Thông qua đó giáo viên giúp trẻ
tìm ra phương án tối ưu nhất, đó cũng chính là kinh nghiệm mà ta cần dạy trẻ.
Thông qua hoạt động đó cũng giúp trẻ có sự tư duy lôgích, biết cách diễn đạt
suy nghĩ của mình, và giúp trẻ có thêm kinh nghiệm trong cuộc sống. Đặc biệt
với hình thức đặt ra các tình huống cho trẻ được toạ đàm, nói lên cách xử lý của
mình sau đó giáo viên sẽ giúp trẻ tổng hợp lại và tìm ra phương pháp tối ưu
nhất. Chính hình thức này giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, phát triển ngôn ngữ và giao
tiếp cho trẻ. Với cách thảo luận, mỗi cá nhân đưa ra cách giải quyết cho phù
hợp giúp trẻ biết vận dụng vốn hiểu biết, kiến thức của mình đã có để giải quyết
vấn đề. Đó cũng chính là một kỹ năng sống rất cần thiết cho trẻ trong cuộc sống
hiện tại cũng như sau này.
8. Biện pháp 8: Xây dựng môi trường học tập rèn kĩ năng sống cho trẻ.
Phương pháp giáo dục trẻ mầm non phải tạo điều kiện cho trẻ được trải
nghiệm, tìm tòi, khám phá thế giới xung quanh dưới nhiều hình thức đa dạng,
đáp ứng nhu cầu hứng thú của trẻ theo phương châm chơi mà học, học bằng
chơi. Chú trọng đổi mới tổ chức môi trường giáo dục nhằm kích thích tạo cơ hội
cho trẻ thử nghiệm và sáng tạo ở các khu vực hoạt động một cách vui vẻ.
Việc xây dựng môi trường giáo dục rất quan trọng, góp phần thực hiện đạt
chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Tôi đã nhắc giáo viên chú trọng đến công tác xây dựng
môi trường nhằm giáo dục kĩ năng sống cho trẻ.
Trước mỗi lớp học có bảng tuyên truyền đến các bậc cha mẹ với tiêu đề
“ Những điều phụ huynh cần biết” trong đó gồm có các nội dung như danh sách
theo dõi cân đo theo định kì của trẻ, kết quả khám sức khỏe, các nội dung tuyên
truyền về dịch bệnh, về giáo dục kĩ năng sống theo chủ đề….. các nội dung được
trang trí đẹp mắt và nổi bật, gây được sự chú ý của phụ huynh khi đưa đón trẻ.
Trong lớp, chỉ đạo giáo viên trang trí các góc mở cho trẻ được trải nghiệm và
tham gia hoạt động. Ví dụ mảng tường trên lớp trang trí các hình ảnh làm nổi bật
chủ đề, bên cạnh đó có một góc nhỏ trang trí góc trẻ tự phục vụ. Trong góc đó Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
25
có các hình ảnh trẻ tự làm một số công việc hàng ngày như tự đi giầy, tự cài
khuy áo, tự rót nước, lau bàn….. Trẻ xem hình ảnh và sự hướng dẫn của cô trẻ
có thể tự làm được các công việc một mình.
Hình ảnh dạy trẻ kĩ năng sống ở mọi nơi.
Không những góc chủ đề, góc tự phục vụ còn các góc khác trong lớp, tôi
cũng hướng dẫn giáo viên trang trí các góc khác trong lớp đẹp, sáng tạo, có
nhiều góc mở cho trẻ hoạt động, có tính giáo dục kĩ năng sống cao.
Ngoài việc trang trí các góc, tôi hướng dẫn giáo viên làm một số quyển sách
để rèn trẻ một số kĩ năng sống. Qua những bộ sách này rèn cho trẻ kĩ năng tự
phục vụ, kĩ năng sáng tạo và kiên trì. Đến thời điểm này 100% các lớp đã có
những bộ sách giáo dục kĩ năng sống cho trẻ phù hợp với từng lứa tuổi và phù
hợp với chủ đề. Ngoài sách ra, trong mỗi góc còn có những bộ quần áo, giầy,
mũ, dép….. để phát triển vận động tinh cũng như kĩ năng tự phục vụ cho trẻ.
Bộ sách dạy trẻ kỹ năng sốngMột số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
26
Trang trí môi trường trong và ngoài lớp
Chỉ đạo tổ chức các buổi biểu diễn văn nghệ vào cuối chủ đề của lớp, tổ
chức giao lưu các lớp với nhau, tổ chức mừng sinh nhật cho trẻ….. Qua đó trẻ
rất hứng thú và thông qua hoạt động đó nhằm giáo dục kĩ năng sống cho trẻ một
cách rất nhẹ nhàng và hiệu quả.
Tổ chức văn nghệ và sinh nhật cho trẻ.
Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
Trang trí môi trường trong lớp
9/ Biện pháp 9: Tuyên truyền tới phụ huynh cách dạy trẻ kĩ năng sống.
Việc phối hợp giữa gia đình và nhà trường là một nhiệm vụ thiết thực,
tạo sự liên kết và thống nhất giữa nhà trường và cha mẹ trẻ về nội dung, phương
pháp, cách thức tổ chức giáo dục trẻ ở lớp cũng như ở gia đình. Đây là điều kiện
thuận lợi để nhà trường thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức giáo
dục trẻ cho các bậc cha mẹ và cộng đồng nhằm giúp trẻ có sự phát triển toàn
diện cả về thể chất, tinh thần, nhận thức, tình cảm, thẩm mĩ, ngôn ngữ, giao tiếp,
ứng xử….góp phần thực hiện tốt mục tiêu giáo dục mà nhiệm vụ năm học đã đề
ra.
Nhận thức rõ điều này, trong năm vừa qua trường chúng tôi luôn chú
trọng đẩy mạnh công tác tuyên truyền phổ biến kiến thức, thực hiện có hiệu quả
mối quan hệ giữa nhà trường và phụ huynh. Mối quan hệ này được xây dựng
mật thiết theo những kế hoạch, biện pháp cụ thể, gắn chặt với các hoạt động
chuyên môn của nhà trường.
Vậy phải tuyên truyền những gì? Tuyên truyền như thế nào để phụ
huynh có thể phối hợp tốt với giáo viên rền trẻ kĩ năng sống một cách tốt nhất?
Giáo viên tuyên truyền với cha mẹ trẻ không nên bực bội khi trẻ về đến nhà
hoặc cho rằng trẻ chỉ biết chơi suốt ngày. Cha mẹ cần có niềm tin với sự hướng
dẫn của giáo viên và năng khiếu tò mò bẩm sinh của trẻ, trẻ có thể lĩnh hội kinh
nghiệm nhằm giải quyết các vấn đề quan trọng, đọc, làm toán, thử nghiệm một
số kĩ năng khoa học khi chơi với nhau. Giải thích cho phụ huynh hiểu một điều
quan trọng con trẻ cần học chính là trách nhiệm. Cha mẹ nên dạy bé từ từ, và
chính cha mẹ phải là tấm gương sáng.
27Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
Không chỉ là tấm gương sáng, phụ huynh cần hướng dẫn trẻ làm những
việc trong khả năng của trẻ, đó chính là giúp trẻ tự chăm sóc và bảo quản đồ đạc
của mình. Trẻ phải có trách nhiệm thu dọn đồ chơi hay thu dọn những gì trẻ bày
ra. Điều đó giúp trẻ biết gắn bó và biết nâng niu đồ vật hơn, đồng thời cũng sống
có trách nhiệm hơn. Tốt hơn hết là dạy trẻ làm những việc này một cách có tổ
chức và ý thức.
Trong cuộc sống hàng ngày, nên dạy trẻ cách xử lý những tình huống bất
trắc mà trể có thể gặp phải dưới hình thức trò chuyện, tạo tình huống, gợi mở
giúp trẻ tìm ra cách giải quyết. Không áp đặt, cấm đoán trẻ. Chính từ những suy
nghĩ tìm cách xử lý ở các tình huống cụ thể đó giúp trẻ dần có kĩ năng suy đoán,
biết áp dụng những kiến thức kinh nghiệm mình đã có để giải quyết. Từ đó trẻ
có thể vận dụng với những tình huống khác trong thực tế hàng ngày mà trẻ gặp.
Dần hình thành cho trẻ những kinh nghiệm, những kĩ năng biết bảo vệ mình
trong cuộc sống sau này.
Một điều quan trọng mà các bậc cha mẹ nên dạy cho con đó là kĩ năng
sinh tồn. Cần dạy trẻ cách thoát hiểm, cách giúp bố mẹ làm việc nhà như trải
chiếu để ăn cơm, nhặt rau giúp mẹ, tự phục vụ bản thân….. Dạy con các kĩ năng
thoát hiểm và cách phòng tránh tai nạn trong nhà là việc làm quan trọng hàng
đầu. Nếu các bậc phụ huynh dạy trẻ các kĩ năng sống đó tốt sẽ nhận được sự
giúp đỡ trong tất cả công việc trẻ có thể làm: Trẻ cần tự dọn dẹp phòng của
chúng, tự đánh răng, rửa mặt, tự mặc quần áo và làm một số việc khi gia đình
chuẩn bị bữa ăn.
Và các bậc cha mẹ hãy luôn khuyến khích trẻ “ Con có thể làm việc này”
trẻ sẽ làm nhiều việc nhanh chóng hơn và tốt hơn.
Trẻ học cách tự lập cũng có ích cho việc học các kiến thức. Những điều
trẻ đang học sẽ có thể được áp dụng vào những việc bé đang làm. Với suy nghĩ
“Việc nhà là việc vặt, đã có người giúp việc lo”, nhiều cha mẹ đã bỏ qua phần
giáo dục quan trọng này. Chưa tính đến việc cha mẹ bỏ qua lợi ích của những
công việc nhỏ nhặt mà chỉ nói đến khả năng thích ứng trong mọi hoàn cảnh, con
kém hẳn so với các bạn. Khi cha mẹ đi vắng, thay vì phải canh cánh lo quay về
chuẩn bị bữa ăn cho con, cha mẹ có thể yên lòng vì con biết làm mọi thứ rồi. Đó
là lợi thế đầu tiên của kĩ năng này.
Cha mẹ cần phối hợp với giáo viên một cách chặt chẽ và hợp lý bằng việc
tham gia tình nguyện vào quá trình giáo dục trong nhà trường. Cha mẹ nên tham
gia vào các buổi trao đổi với giáo viên, tham gia vào các buổi họp của nhà
trường và dự một số giờ học, chỉ bằng cách đó thôi cha mẹ đã giúp trẻ hiểu rằng
học là phải học cả đời.
Cần giáo dục để trẻ cảm thấy thoải mái tự tin trong mọi tình huống của
cuộc sống. Nếu cha mẹ muốn giáo dục trẻ biết tự giữ kỉ luật, trước hết cần đánh
thức sự tự ý thức của trẻ, cố gắng khơi gợi để trẻ luôn nghĩ về bản thân mình
một cách tích cực và đừng bao giờ phá vỡ suy nghĩ tích cực về bản thân trẻ.
Trong gia đình, việc dạy trẻ những nghi thức văn hóa trong ăn uống rất
cần thiết. Để trẻ có được những kĩ năng, thói quen sử dụng đồ dùng một cách
28Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
29
chính xác, thuần thục và khéo léo, không chỉ đòi hỏi trẻ phải thường xuyên
luyện tập mà còn phải đáp ứng những nhu cầu của trẻ, đó là cung cấp cho trẻ
những mẫu hành vi văn hóa, những hành vi đúng, đẹp, văn minh của chính cha
mẹ và những người xung quanh.
III/ KẾT QUẢ.
* Đối với giáo viên.
Nội dung khảo sát
Tổng số giáo
viên
Kết quả trước khi
thực hiện đề tài
Kết quả sau khi
thực hiện đề tài
Số
lượng
Tỉ lệ %
Số
lượng
Tỉ lệ %
Nắm vững các kĩ
năng sống cơ bản
đối với trẻ mầm non
25
17/25
74
23/25
91
Biết cách tổ chức
các hoạt động lồng
ghép giáo dục kĩ
năng sống
25
15/25
65
25/23
87
Biết cách tuyên
truyền tới 100 %
phụ huynh cách dạy
kĩ năng sống cho trẻ
25
18/25
78
25/25
100
Nhìn thấy bảng kết quả trước và sau khi thực hiện biện pháp cũng thấy
được sự tiến bộ rõ rệt của giáo. Giáo viên đã nắm vững các nội dung giáo dục kĩ
năng sống cho trẻ, mạnh dạn, tự tin hơn và từ đó phương pháp chuyên môn của
giáo viên cũng được nâng lên.
Giáo viên đã nắm vững các nội dung giáo dục kĩ năng sống đối với trẻ
mầm non và biết vận dụng vào các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ trên các
nhóm lớp một cách phù hợp với các hoạt động và các chủ đề.
Giáo viên đã mạnh dạn, tự tin hơn khi tổ chức họp phụ huynh, mạnh dạn
trao đổi những ý tưởng của cá nhân khi sinh hoạt chuyên môn hoặc khi góp ý về
chuyên môn. Biết tổ chức các hoạt động ngoại khóa cho trẻ nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục kĩ năng sống.
Chất lượng và nội dung tuyên truyền các bậc cha mẹ được nâng lên rõ rệt,
hình thức tuyên truyền được thay đổi theo chủ đề một cách phù hợp.
*Đối với trẻ.
Nhìn vào kết quả trên ta dễ dàng nhận thấy sau khi áp dụng một số biện
pháp trên trẻ có tiến bộ rõ rệt Trẻ được học một cách thoải mái, có nhiều cơ hội
khám phá, thông qua các hoạt động trẻ được trải nghiệm và giáo dục phát triển
các lĩnh vực về thể chất, ngôn ngữ, tình cảm xã hội và phát triển thẩm mỹ. giúp
trẻ tự tin hơn, chủ động nhanh nhẹn hơn, hoạt bát hơn trong giao tiếp.
Các kĩ năng sống của học sinh toàn trường được hình thành và nâng
cao rõ rệt cụ thể: Qua khảo sát 390 học sinh khối mẫu giáo thông qua hệ thống Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
30
các câu hỏi, các trò chơi về nội dung các kĩ năng sống của trẻ mầm non ết quả
như sau.
Nội dung
Tổng
số trẻ
Đầu năm
Cuối năm
Đạt
CĐ
Đạt
CĐ
Số
trẻ
Tỉ lệ
%
Số
trẻ
Tỉ lệ
%
Số
trẻ
Tỉ lệ
%
Số
trẻ
Tỉ lệ
%
Trẻ mạnh dạn
tự tin
331
158
173
255
36
Kĩ năng tự
bảo vệ bản
thân
331
125
206
286
45
Kĩ năng giao
tiếp với người
lớn
331
130
201
281
50
Kĩ năng lao
động tự phục
vụ bản thân.
331
180
151
321
10
Kĩ năng hợp
tác, chia sẻ,
giúp đỡ.
331
145
186
314
17
*Đối với phụ huynh.
- Cha mẹ luôn coi trọng trẻ và tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục
trẻ ở lớp.
- Các bậc cha mẹ đã có thói quen liên kết phối hợp chặt chẽ với cô giáo
trong việc dạy trẻ các kĩ năng sống, trao đổi với giáo viên bằng nhiều hình thức
thông qua bảng thông tin dành cho cha mẹ, bảng đánh giá trẻ ở lớp, số lượng
phụ huynh học sinh tham gia dự họp phụ huynh đầu năm đông.
- Giao tiếp giữa cha mẹ và con cái tốt hơn, đa số cha mẹ dịu dàng, ít la
mắng trẻ, thay đổi trong cách rèn kĩ năng cho trẻ, phân việc cho trẻ, không cung
phụng trẻ thái quá, không còn hình ảnh bố bế con, mẹ cầm ba lô đi sau cho con
ăn từng miếng, ngược lại xuất hiện khá nhiều hình ảnh trẻ tự đeo ba lô, tự cất ba
lô cất dép đúng nơi quy định.
- Phụ huynh đã có những trao đổi với giáo viên chủ nhiệm về tình hình con
em mình, cùng bàn bạc tìm giải pháp khắc phục đối với những trẻ cá tính.
- Cha mẹ cảm thấy mãn nguyện với thành công của trẻ, tin tưởng vào kết
quả giáo dục của nhà trường, cha mẹ thông cảm, chia sẻ những khó khăn của cô
giáo, cung cấp nguyên vật liệu, phụ giúp giáo viên trang trí lớp, làm đồ dùng đồ
chơi. Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.
I/ Kết luận.
Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của dân tộc. Việc
bảo vệ và chăm sóc giáo dục trẻ em là trách nhiệm của nhà nước, của xã hội và
của mỗi gia đình. “ Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”. Việc giáo dục trẻ ngay
từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành
và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này. Bác Hồ nói “ Không có giáo
dục thì không nói gì đến kinh tế và văn hóa”, sản phẩm của giáo dục là con
người, mà con người là mục tiêu, là động lực của sự phát triển đất nước trong
tương lai đó chính là thế hệ trẻ.
Vậy để giúp trẻ hình thành kĩ năng sống tốt cho trẻ chúng ta cần tìm hiểu
thật kĩ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ theo từng độ tuổi để từ đó giúp trẻ có kĩ
năng sống tốt. Để dạy trẻ kĩ năng sống, chính người lớn chúng ta hãy chứng tỏ
mình là người sống có kĩ năng và hình thành kĩ năng sống cho trẻ thông qua mọi
hoạt động. Kĩ năng sống bắt đầu từ việc nhỏ nhất, gần gũi với cuộc sống hàng
ngày của trẻ và tạo dần cho trẻ các thói quen tốt. Đứa trẻ thích nghi được kĩ
năng sống nhanh hay chậm , hình thành được lâu dài hay không sẽ phụ thuộc
vào mức độ trẻ được thực hiện các kĩ năng sống đó.
Vậy dạy trẻ kĩ năng sống có tầm quan trọng rất lớn đối với sự phát triển
toàn diện của trẻ. Vì trình độ nhận thức và tiếp thu của mỗi cháu khác nhau,
hoàn cảnh sống từng gia đình mỗi cháu không đồng đều, vì vậy muốn thực hiện
tốt việc này thì cha mẹ trẻ và giáo viên cần có lòng quyết tâm, sự bền bỉ, thường
xuyên nỗ lực cố gắng, phải tận tâm, tận lực và pahir luôn cố gắng là tấm gương
để trẻ học theo.
Vì vậy giáo dục kĩ năng sống cho trẻ được hiểu là giáo dục những kĩ năng
mang tính cá nhân và xã hội nhằm giúp trẻ có thể chuyển tải những gì mình biết,
những gì mình cảm nhận và những gì mình quan tâm thành những khả năng
thực thụ giúp trẻ biết phải làm gì và làm như thế nào trong những tình huống
khác nhau trong cuộc sống. Chính vì vậy trường Mầm non là một môi trường
lành mạnh để giúp trẻ học tốt các nội dung về kĩ năng sống, góp phần hình thành
phẩm chất tốt, giáo dục những con người phát triển toàn diện, đồng đều.
Để công tác giáo dục kĩ năng sống cho trẻ đạt kết quả cao thì chúng ta cần
phải kết hợp hài hòa, tạo được sự đồng thuận đối với tất cả các thành phần trong
xã hội, làm cho mọi người cùng nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc thực
hiện sự nghiệp trồng người.
Từ những kết quả đã đạt được ở trên, tôi đã rút ra một số bài học kinh
nghiệm sau.
* Công tác giáo dục kĩ năng sống cho trẻ là một công việc được thực hiện
thường xuyên và từ rất xa xưa, nhưng để đưa vào chương trình một cách chính
thống với tên gọi cụ thể giáo dục kĩ năng sống cho trẻ thì thực mới được quan
tâm. Sauk hi mạnh dạn tìm ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục
kĩ năng sống cho trẻ trong trường mầm non, bản thân tôi đã trải nghiệm, thực
hành và rút ra được một số kinh nghiệm sau.
31Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
Trước hết Ban giám hiệu nhà trường phải có kế hoạch cụ thể và nội dung
giáo dục kĩ năng sống trong nhà trường một cách chi tiết, có đưa ra lấy ý kiến,
bàn bạc, thống nhất sau đó trao đổi với giáo viên để xác định mục tiêu của nhà
trường.
- Phải nắm vững đặc điểm tình hình của đội ngũ cán bộ giáo viên về mọi mặt
như tư tưởng, tình cảm, nhận thức, trình độ…. Trên cơ sở đó có biện pháp bồi
dưỡng cụ thể.
- Hướng dẫn giáo viên về các kĩ năng làm việc, phối hợp, tuyên truyền với
cha mẹ trẻ, tạo cơ hội, tổ chức nhiều hoạt động nhằm giúp giáo viên tăng cường
phối hợp nhất quán với gia đình để dạy trẻ kĩ năng sống đạt hiệu quả.
- Xây dựng kế hoạch một cách khoa học, cụ thể và chỉ đạo thực hiện
nghiêm túc kế hoạch.
- Giáo viên cần giúp trẻ có được những mối liên kết mật thiết với những bạn
khác trong lớp, biết chia sẻ, chăm sóc, trẻ cần học cách ứng xử, biết lắng nghe
trình bày và diễn đạt được ý của mình khi vào trong các nhóm trẻ khác nhau,
giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin khi tiếp nhận các thử thách mới. Điều này liên quan
đến việc đứa trẻ có cảm thấy thoải mái, tự tin hay không với mọi người xung
quanh, cũng như mọi người xung quanh có chấp nhận đứa trẻ đó như thế nào?
Cần chuẩn bị cho trẻ sự tự tin, thoải mái trong mọi trường hợp nhất là trong việc
ăn uống để chúng ta không phải xấu hổ vì những hành vi không đẹp của trẻ.
- Tổ chức tốt các hôi thi trong nhà trường có sự tham gia của phụ huynh và
của các cấp lãnh đạo để tăng cường công tác tuyên truyền và xã hội hóa.
- Tham mưu tích cực với các cấp lãnh đạo với Hiệu trưởng để mua sắm, bổ
xung đầy đủ các trang thiết bị, đồ dùng dạy học.
- Chỉ đạo thực hiện đúng chương trình, chế độ sinh hoạt theo quy định từng
độ tuổi phù hợp với chủ đề.
- Có kế hoạch thăm lớp dự giờ bồi dưỡng cho giáo viên mới ra trường,
những giáo viên hạn chế về chuyên môn. Trong kiểm tra, đánh giá giáo viên
không chỉ chi ra cho giáo viên thấy những điểm hạn chế cần phải sửa đổi mà cần
phải đánh giá đúng sự phấn đấu cố gắng của giáo viên, tạo không khí thi đua sôi
nổi, lành mạnh trong nhà trường.
- Tham mưu với Hiệu trưởng bố trí cho giáo viên giỏi kèm giáo viên mới,
hay giáo viên còn yếu về chuyên môn đứng cùng lớp với giáo viên giỏi để học
tập lẫn nhau về chuyên môn cũng như cách trang trí lớp và cách làm đồ dùng đồ
chơi tự tạo.
- Động viên kịp thời những giáo viên có những sáng tạo khi lồng ghép
giáo dục kĩ năng sống vào các hoạt động và biết phát huy tính sáng tạo đó của
giáo viên, mua tài liệu, băng đĩa tham khảo và tạo điều kiện cho giáo viên được
nghiên cứu học tập về chuyên môn.
- Tổ chức tốt các buổi kiến tập tại trường, các buổi thăm quan dự giờ các
trường bạn để học hỏi và rút kinh nghiệm.
- Tăng cường công tác kiểm tra đánh giá chất lượng giáo viên để khắc phục
những mặt hạn chế.
32Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
II/ Một số kiến nghị.
Sau khi thực hiện thành công sáng kiến kinh nghiệm này, tôi cũng xin có
một vài khuyến nghị đề xuất nhỏ với các cấp lãnh đạo như sau.
* Đối với UBND huyện- UBND xã.
- Nhanh chóng hoàn thiện công trình xây dựng trường mầm non mới tạo
điều kiện mở rộng diện tích phòng học cho trẻ, tạo cơ hội cho trẻ được phát huy
tối đa khả năng của mình.
* Đối với Phòng GD&ĐT
- Tạo điều kiện cho giáo viên được tập huấn hướng dẫn tích hợp nội dung
hình thành kĩ năng sống vào những hoạt động học và chơi hàng ngày của trẻ.
- Phòng giáo dục tạo điều kiện tổ chức các tiết kiến tập theo chuyên đề:
Giáo dục kĩ năng sống cho trẻ.
- Nhà trường mới được thành lập nên còn thiếu thốn nhiều về cơ sở vật chất
và đồ dùng đò chơi cho trẻ. Mong các cấp lãnh đạo quan tâm hơn nữa để cô và
trẻ trong trường có đủ mọi điều kiện học tập và vui chơi.
Trên đây là bản sáng kiến kinh nghiệm của tôi với mong muốn nâng cao
chất lượng chuyên môn cho giáo viên trường mầm non Bình Minh. Rất mong
nhận được sự đóng góp, xây dựng ý kiến của các cấp lãnh đạo và bạn bè đồng
nghiệp để sáng kiến kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện và hiệu quả hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
33Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên mẫu giáo nâng cao chất lượng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
D/ TÀI LIỆU THAM KHẢO.
1/ Chương trình giáo dục Mầm non – TS Trần Ngọc Trâm - TS Lê Thu Hương -
PGS. TS Lê Thị Ánh Tuyết “Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam”
2/ Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non mẫu giáo lớn
(5 – 6 tuổi) “Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam”
3/ Một số biện pháp hướng dẫn tổ chức các hoạt động giáo dục trong trường
Mầm non - Bùi Kim Tuyến – Phan Thị Ngọc Anh “Nhà xuất bản Giáo dục Việt
Nam”
4/ Hướng dẫn tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục trong trường mầm non
theo chủ đề ( Trẻ 5 – 6 tuổi) - Lê Thu Hương “Nhà xuất bản Giáo dục Việt
Nam”
34