Hoạt động giao tiếp là hoạt động rất quan trọng đối với con người, đặc biệt đối với trẻ thì điều này luôn được quan tâm hàng đầu. Giao tiếp được nảy sinh từ nhu cầu của con người, muốn trao đổi, nói chuyện, truyền đạt những suy nghĩ của bản thân thông qua phương tiện chính là ngôn ngữ.
Sự tự tin trong giao tiếp là một yếu tố vô cùng quan trọng quyết định sự thành công của trẻ sau này
Ngôn ngữ là đặc trưng của xã hội loài người giúp phân biệt giữa con người với các loại động vật khác. Ngôn ngữ là phương tiện truyền đạt của tư duy nhận thức. Chính vì vậy, ngay từ những tháng đầu đời cần phải chú trọng việc giao tiếp của trẻ thông qua ngôn ngữ nói, hành động phi ngôn ngữ như cử chỉ tay chân, nét mặt, cách trẻ muốn người khác hiểu được những mong muốn của bản thân như đói, đau, buồn, vui…
Lailah Gifty Akita từng nói: “Điều kỳ diệu của cuộc sống là sự tự tin được dẫn dắt bởi những giấc mơ con trẻ”. Thực tế cho thấy khi trưởng thành, những đứa trẻ càng tự tin trong giao tiếp, cử chỉ hành động thì càng có khả năng đạt được địa vị cao trong xã hội, phát triển mạng lưới bạn bè, thành công trong cuộc sống.
Nuôi con nhàn tênh chẳng dễ dàng, nhưng cha mẹ cần trau dồi các cách giúp trẻ tự tin làm chủ cuộc sống và những mối quan hệ xã hội của mình. Sau đây Bí quyết giúp trẻ tự tin mạnh dạn giao tiếp với mọi người xung quanh
Mục lục
1. Phát triển ngôn ngữ nói của trẻ
2. Phát triển ngôn ngữ cơ thể của trẻ
3. Giúp trẻ tự tin giao tiếp bằng cách tạo ra nhiều cơ hội để trẻ giao tiếp
4. Cha mẹ là hình mẫu cho trẻ noi theo
5. Tâm sự với con thật nhiều
6. Để trẻ mạnh dạn nói lên chính kiến của mình
7. Nêu những tấm gương điển hình cho con học hỏi
8. Tôn trọng quyết định của trẻ – Cách dạy con tự tin làm chủ cuộc sống
9. Luôn là cổ động viên nhiệt thành của con
10. Rèn luyện lối sống độc lập
11. Khuyến khích trẻ tham gia hoạt động xã hội
12. Khen ngợi những nỗ lực của trẻ
13. Giúp đỡ người khác
14. Tự giải quyết vấn đề của mình
15. Trang bị những kỹ năng tài chính quan trọng cho trẻ
16. Khuyến khích con dám ước mơ
1. Phát triển ngôn ngữ nói của trẻ
♦ Ngôn ngữ nói rất quan trọng đối với trẻ trong hoạt động giao tiếp với thế giới xung quanh. Việc dạy trẻ tiếp cận sớm những từ đơn giản, tên của các đồ vật, con vật …xung quanh trẻ sẽ giúp cho trẻ hình thành cho mình nền tảng ban đầu để có thể phát âm những từ ngữ khó hơn sau này.
♦ Người ta thường nói “Câm hay đi liền với điếc” vì vậy dạy trẻ nói sớm cũng là cách phát hiện trẻ có phát triển bình thường về thính giác và khả năng nói của bản thân hay không?
♦ Ngôn ngữ là phương thức biểu đạt của tư duy, có nghĩa trẻ muốn người khác hiểu mình đang nghĩ gì, đang muốn gì thì cần phải thể hiện thông qua lời nói. Muốn ngôn ngữ của trẻ phát triển và biểu đạt suy nghĩ, cảm xúc của mình một cách chính xác thì ngay từ khi trẻ tập nói cần phải dạy cho trẻ cách nói đủ câu, nói những câu đơn giản có nghĩa.
♦ Khi trẻ muốn nhờ người khác thì cần phải nhắc trẻ nói chứ không được lắc đầu, chỉ tay, cầm tay mà không nói nếu không sẽ hình thành cho trẻ thói quen không tốt.
2. Phát triển ngôn ngữ cơ thể của trẻ
♦ Ngôn ngữ cơ thể cũng rất quan trọng đối với sự tự tin trong giao tiếp của trẻ. Chỉ phát triển ngôn ngữ nói chưa đủ mà cần phải chú trọng đến ngôn ngữ cơ thể của trẻ sẽ giúp trẻ giao tiếp tự nhiên, thoải mái hơn với người khác.
♦ Ngôn ngữ cơ thể như tay, nét mặt khi kết hợp với ngôn ngữ nói sẽ tạo ra sự uyển chuyển, mềm mại, tự nhiên của người nói đối với người đối diện. Khi trẻ nói thì cha mẹ cần hướng dẫn cho con cách nói đúng câu và sử dụng cử chỉ tay chân một cách thoải mái nhất, giống như khi chúng ta đi thì phải vung tay…Ví dụ, khi dạy con kể chuyện thì phải dạy con cách kể đúng ngữ điệu của nhân vật, biểu cảm nét mặt, củ chỉ tay chân phải phù hợp với từng nhân vật.
♦ Khi trẻ phát triển tốt về ngôn ngữ sẽ kích thích sự sáng tạo của trẻ qua việc trẻ đặt ra nhiều câu hỏi, thể hiện những cảm xúc yêu thương, buồn vui một cách rõ ràng.
3. Giúp trẻ tự tin giao tiếp bằng cách tạo ra nhiều cơ hội để trẻ giao tiếp
♦ Muốn trẻ tự tin giao tiếp thì cần phải thường xuyên tạo cho trẻ có môi trường để giao tiếp. Trẻ không thể giao tiếp tốt nếu suốt ngày chơi một mình mà cần phải giao lưu với nhiều người, nhiều môi trường khác nhau.
♦ Khi ở nhà, cha mẹ hãy giành thời gian để nói chuyện cùng với con như dạy con nói đủ câu, câu có nghĩa; đọc chuyện sau đó đặt câu hỏi cho con để con trả lời, hát cùng con, đưa ra nhiều tình huống phản xạ trong sinh hoạt hằng ngày …
♦ Thường xuyên cho trẻ đến những nơi đông người để trẻ có cơ hội được nói chuyện, tiếp xúc với người khác; cho trẻ tham gia các hoạt động tập thể, các câu lạc bộ năng khiếu … để trẻ có nhiều cơ hội vui chơi, thể hiện bản thân trước chỗ đông người.
♦ Để trẻ tự tin đi học mà không sợ hãi, hòa nhập với các bạn hoặc tự tin khi đến môi trường lạ thì hãy tạo nhiều cơ hội để trẻ có thể tiếp xúc sớm với môi trường lớp học, nói cho con biết trước các thông tin về nơi mình sắp đến để trẻ chuẩn bị sẵn tâm lý.
♦ Ngoài ra, người lớn nên lắng nghe những ý kiến của con, sau đó phân tích cho con ý kiến đó đúng hay sai chứ không nên gặt bỏ những điều đó sẽ làm cho trẻ ngại bày tỏ những suy nghĩ, mong muốn của bản thân.
4. Cha mẹ là hình mẫu cho trẻ noi theo
Không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc lắng nghe, đồng cảm với những sở thích, tâm tư con trẻ mà cha mẹ còn là một hình mẫu chuẩn mực cho các bé noi gương học tập. Nếu muốn truyền tải thông điệp giúp trẻ tự tin, trước hết chính cha mẹ cần thể hiện tính tự chủ, độc lập trong cuộc sống và suy nghĩ của mình.
5. Tâm sự với con thật nhiều
Thực tế, nhu cầu được chia sẻ luôn thường trực trong mỗi cá nhân và với trẻ điều này cũng không ngoại lệ. Cha mẹ nên tạo cơ hội trò chuyện với con thật gần gũi và vui vẻ.Trong giao tiếp, ba mẹ cần tôn trọng con, lắng nghe, trao đổi và trò chuyện cùng với con như một người lớn. Làm như vậy trẻ sẽ hiểu được ý mình muốn nói là gì đồng thời có thể hiểu được ý muốn của người lớn. Có một số bậc phụ huynh cho rằng con mình còn quá nhỏ để hiểu ý người lớn nên thay vì giải thích cho con hiểu thì ba mẹ lại cấm con làm cái này, cấm con làm cái kia. Như vậy, bé sẽ cảm thấy căng thẳng và không biết tại sao lại như vậy. Những cuộc trò chuyện với cha mẹ là cách giúp trẻ tự tin hơn trong giao tiếp tốt nhất.
Ngoài cha mẹ thì bạn nên khuyến khích con nên gắn bó với ít nhất là một người trưởng thành đáng tin tưởng nữa như giáo viên, một người cô hay anh chị lớn tuổi… Việc này sẽ giúp con thường xuyên trò truyện, trao đổi và học được nhiều điều đúng đắn, trong đó có cả sự trưởng thành và tự tin.
6. Để trẻ mạnh dạn nói lên chính kiến của mình
Một đứa trẻ ngoan thường luôn biết vâng lời cha mẹ. Tuy nhiên, bên cạnh việc dạy con biết vâng lời người lớn thì cha mẹ cũng cần trang bị cho trẻ biết cách chủ động bày tỏ suy nghĩ và chính kiến của mình. Những đứa trẻ luôn được dạy dỗ theo khuôn phép tuy rất ngoan ngoãn nhưng các cháu thiếu đi sự chủ động sáng tạo của bản thân, thậm chí khá rụt rè trong giao tiếp, ít khi đưa ra được chính kiến của mình. Còn những đứa trẻ được gia đình tạo cơ hội thể hiện những sáng tạo riêng, chính kiến của bản thân thì khá mạnh dạn, tự tin và nếu trong những cuộc chơi với những bạn bè cùng tuổi các cháu thường là đầu trò của các cuộc chơi. Vì vậy hãy để con trẻ nói lên chính kiến của mình để hình thành tư duy tranh biện, tạo sự tự tin và tiền đề cho sự thành công sau này của bé.
7. Nêu những tấm gương điển hình cho con học hỏi
Ngoài cha mẹ, những tấm gương mẫu mực khác cũng nên được lấy làm ví dụ để khơi nguồn cảm hứng cho trẻ. Những câu chuyện “người thật” với xuất thân bất hạnh hay khó khăn đã tạo nên những thay đổi tích cực cho xã hội sẽ trở thành nguồn động lực lớn giúp trẻ tự tin hơn trong cuộc sống.
8. Tôn trọng quyết định của trẻ – Cách dạy con tự tin làm chủ cuộc sống
Khi con có cơ hội được lựa chọn từ nhỏ, bé sẽ tự tin vào những quyết định của bản thân khi trưởng thành. Tất nhiên, con sẽ khó nhận biết được điều gì đúng sai ngay từ đầu nên tốt nhất cha mẹ đưa ra 2-3 phương án và cho bé quyền lựa chọn. Ví dụ như, bé 3 tuổi sẽ có thể quyết định mình muốn ăn món gì vào bữa trưa hoặc con thích để tóc ngắn hay dài.
Hãy để con được là chính mình cho dù chúng là ai, tính cách ra sao và lựa chọn con đường tương lai như thế nào. Trong những lúc này cha mẹ chỉ nên đóng vai trò định hướng, đưa ra cho con những gợi ý tốt nhất và tôn trọng sự quyết định của trẻ.
9. Luôn là cổ động viên nhiệt thành của con
Sự cổ vũ trên mọi “mặt trận” của cha mẹ chính là phương thức giúp trẻ tự tin hơn trong cuộc sống. Mỗi lúc khó khăn như bị điểm kém, bạn bè chê bai hay khi vui vẻ vì đạt được những thành tích đáng ngưỡng mộ trong học tập, chắc hẳn chúng đều mong đợi được cha mẹ yêu thương, khen ngợi.
Cổ động viên nhiệt thành của con
10. Rèn luyện lối sống độc lập
Khám phá và thích nghi với hoàn cảnh sẽ dạy trẻ tự tin hơn khi phải đối mặt với thách thức, khó khăn trong cuộc sống. Vì vậy, cha mẹ đừng nên quá nâng niu mà khiến con trẻ bỏ lỡ những cơ hội học hỏi quý giá khi được tự bước ra khỏi vùng an toàn của mình. Đây là lỗi sai của rất nhiều cha mẹ trong quá trình nuôi dạy con. Chúng ta luôn bao bọc con trong vòng tay vì lo sợ chúng sẽ bị tổn thương nếu tiếp xúc với các yếu tố bên ngoài. Nhưng chính điều này lại kìm hãm sự tự tin cũng như tính sáng tạo của con. Hãy để bé có cơ hội được mắc sai lầm nhỏ và khi đó, chúng sẽ nhận thấy bản thân cần phải tránh phạm phải những điều này vào lần sau. Ví dụ, trẻ sẽ tự biết cánh cửa kẹp tay rất đau nếu đã bị một lần và sau đó không dám nghịch như thế nữa
11. Khuyến khích trẻ tham gia hoạt động xã hội
Tình bạn đóng vai trò quan trọng giúp thúc đẩy sự tự tin và lòng tự trọng, đồng thời chúng cũng là một nguồn sức mạnh tinh thần cho trẻ. Vì vậy, cha mẹ nên khuyến khích con tìm kiếm và duy trì những mối quan hệ bạn bè lâu dài, có thể từ đội bóng, nhóm kịch hay các câu lạc bộ của trường. Chỉ khi tham gia các hoạt động xã hội trẻ mới tăng cơ hội được thể nghiệm bản thân cùng những kỹ năng hợp tác theo nhóm.
Trẻ năng động tự tin hơn khi tham gia các hoat động xã hội
12. Khen ngợi những nỗ lực của trẻ
Việc cha mẹ chỉ chú ý vào kết quả và thành tựu sẽ chẳng giúp bé tự tin hơn ngoài việc tạo thêm áp lực, căng thẳng. Thay vào đó, cha mẹ nên khuyến khích con tham gia nhiều hoạt động ngoại khóa như diễn kịch, chơi nhạc, thể thao để giúp trẻ tự tin trước đám đông, khai phá những năng lực tiềm ẩn và bồi đắp sự tự tin.
13. Giúp đỡ người khác
Khi trẻ em cảm thấy bản thân đang tạo ra những giá trị tốt đẹp thì chúng sẽ tự tin hơn rất nhiều. Hãy khuyến khích con giúp đỡ người khác khi họ khó khăn, miễn là việc đó trong khả năng và tầm kiểm soát của bé. Việc này còn giúp trẻ sống có trách nhiệm hơn với gia đình, người thân và những người xung quanh.
14. Tự giải quyết vấn đề của mình
Myrna Shure, tác giả của cuốn sách “Raising a Thinking Child” cho biết: “Trẻ em tự tin hơn khi có thể tự giải quyết các khó khăn và đạt được điều chúng muốn bằng chính khả năng của mình”. Nghiên cứu của cô đã phát hiện ra rằng cha mẹ có thể dạy con cách tự giải quyết các vấn đề ngay từ khi còn nhỏ. Nếu bé kể với cha mẹ về việc bị bạn lấy mất một món đồ chơi, thay vì ra mặt lấy lại đồ giúp con, phụ huynh nên hỏi trẻ có phương pháp gì cho tình huống này và gợi ý thêm một vài sáng kiến để con tự giải quyết vấn đề.
Các bậc cha mẹ thường sốt sắng can thiệp và giải quyết mọi vấn đề cho con, nhưng xin nhớ rằng trẻ cần cơ hội để học cách tự mình làm việc đó. Phần lớn những lần mà trẻ ở vào tình huống buộc phải giải quyết, trẻ đều có thể làm được một cách độc lập. Tất nhiên, bạn phải luôn nắm được những diễn biến trong cuộc sống của con, nhưng hãy làm một cách cẩn trọng. Hãy dành cho con nhiều cơ hội nhất có thể để các con tự giải quyết và xử lý các vấn đề cũng như mạnh dạn gặp gỡ mọi người. Điều này đúng cho tất cả các độ tuổi. Hãy quan sát trẻ khi chơi đùa và chỉ nên can thiệp khi mà mọi việc đã nằm ngoài khả năng kiểm soát.
15. Trang bị những kỹ năng tài chính quan trọng cho trẻ
Khi xã hội phát triển, đời sống ngày càng có điều kiện sống tốt hơn, các em trẻ em thường ít nhìn nhận được sự vất vả, khó khăn của bố mẹ và đương nhiên cũng chưa hiểu được giá trị của đồng tiền. Điều này khiến các em đôi khi chi tiêu chưa đúng, hay nguy hiểm hơn là sử dụng tiền vào những mục đích có hại như game bạo lực,… Bên cạnh đó, các em cũng sẽ đứng trước nguy cơ trở nên ích kỷ, chỉ biết nhận mà không biết chia sẻ hay quan tâm đến những người xung quanh. Vì vậy, hãy cho các em biết về cách kiếm tiền, trách nhiệm và sử dụng đồng tiền một cách hữu ích.
Dạy trẻ biết về cách kiếm tiền, trách nhiệm và sử dụng đồng tiền một cách hữu ích
Quản lý tài chính là một trong những kỹ năng quan trọng giúp thành công trong cuộc sống. Trang bị các kỹ năng quản lý tài chính cần thiết sẽ giúp con rèn luyện tính quyết đoán và sự tự chủ ngay khi còn nhỏ. Vì vậy các bậc phụ huynh và nhà trường, hãy bắt đầu giáo dục các em từ khi còn nhỏ, và tiếp tục khi trẻ lớn lên, để các em có thể được một hành trang vững chắc cho thành công sau này.
16. Khuyến khích con dám ước mơ
Mỗi em bé đều mang trong mình những ước mơ giản dị, chân thành cho tương lai. Đừng bắt bé phải làm điều này thay vì điều kia theo ý muốn của ba mẹ. Ba mẹ không nên buộc con phải theo đuổi những ước mơ dang dở của chính ba mẹ mà không phải là ước mơ của chính con. Chẳng ai có thể làm tốt giấc mơ của một người khác cả.
Hãy để bé được lớn lên và được nuôi dưỡng bởi những ước mơ về tương lai, về cuộc sống và nghề nghiệp của chúng nhé! Những ước mơ tưởng chừng như ngây ngô của con trẻ thực chất lại là yếu tố rất quan trọng, giúp bố mẹ khám phá năng lực, sở trường cũng như tố chất tiềm ẩn trong những năm đầu đời của con và những ước mơ ấy cần được khuyến khích hơn bất cứ điều gì.Do đó, với tư cách làm cha mẹ, chúng ta nên thiết lập mục tiêu và kế hoạch cụ thể để giúp con tự tin trên con đường mà chúng đã chọn.
Như cha mẹ nhận thấy sự tự tin đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển và hình thành chỗ đứng trong xã hội của con trẻ. Bỏ túi những bí quyết giúp trẻ tự tin trong giao tiếp, va chạm cuộc sống ngay từ bé sẽ giúp tạo dựng nhân cách, gia tăng cơ hội thành công cho con sau này.