Như chúng ta đã biết giáo dục âm nhạc là “món ăn tinh thần” không thể thiếu
được đối với con người nói chung và đối với trẻ mầm non nói riêng. Ngay từ khi
trẻ cất tiếng khóc chào đời tâm hồn trẻ đã được xoa dịu bằng lời ru ngọt ngào của
bố, của mẹ, những câu hát du dương êm dịu đã đưa trẻ vào giấc ngủ, với những
giấc mơ đẹp, khi trẻ đến trường mầm non đã được các cô dỗ dành, yêu thương
bằng những bài hát ru đậm đà tính giáo dục, những bài hát đó đã thấm sâu vào tâm
hồn trẻ, nuôi dưỡng tâm hồn trẻ, lớn lên, mang lại cho trẻ tình yêu quê hương, đất
nước, yêu thương kính trọng người trên, bạn bè giúp đỡ chia sẻ cùng nhau, thông
qua đó trẻ biết ngoan ngoãn, vâng lời, gọn gàng, sạch sẽ....
Trẻ mầm non dễ xúc cảm, vốn ngây thơ trong sáng nên tiếp xúc với âm nhạc là
nhu cầu không thể thiếu. Thế giới âm thanh muôn màu không ngừng chuyển động
tạo điều kiện cho trẻ phát triển các chức năng tâm lý, năng lực hoạt động và sự
hiểu biết của trẻ.
Đến với âm nhạc sẽ giúp trẻ phát triển trí nhớ, óc tưởng tượng, cơ thể trẻ phát
triển cân đối, hài hòa, qua ca hát giúp giáo viên phát hiện ra những trẻ có năng
khiếu nghệ thuật để kịp thời bồi dưỡng cho trẻ.
Bộ môn giáo dục âm nhạc cho trẻ trong trường mầm non rất cần thiết, không
thể thiếu được trong trường mầm non nói chung và trẻ ở nhóm trẻ 24- 36 tháng nói
riêng. Bởi giáo dục âm nhạc là phương tiện tích cực trong giáo dục trẻ ở nhiều mặt:
thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ, thể chất ...... Ngoài ra đặc điểm tâm sinh lý của trẻ ở độ
tuổi này là “ Dễ nhớ, dễ quên”, phát âm chưa chuẩn, đặc biệt là trẻ ở vùng nông
thôn nói tiếng địa phương nhiều, còn một số trẻ nói ngọng, nói lắp mà giáo dục âm
nhạc là một biện pháp hiệu quả đã khắc phục tình trạng này.
Sự phát triển những xúc cảm thẩm mỹ, kết hợp với trí nhớ máy móc vốn có ở
trẻ khiến cho lứa tuổi này rất nhậy cảm với nghệ thuật. Âm nhạc đã đem lại cho trẻ
một thế giới âm nhạc nhiều màu sắc, gợi cho trẻ thú vị, hấp dẫn và sự hài hòa tinh
tế. Tạo điều kiện cho trẻ thể hiện chính bản thân mình.
Ý thức rõ vai trò của giáo dục âm nhạc cho nên hoạt động học “Giáo dục âm
nhạc” đã trở thành một hoạt động không thể thiếu được trong trường lớp mầm non
và hơn nữa. Cùng với sự quan tâm chỉ đạo của các cấp, trong những năm qua bản
thân tôi đã và đang cố gắng đi sâu tìm những biện pháp thích hợp nhằm nâng cao
chất lượng dạy và học cho hoạt động làm quen giáo dục âm nhạc.
Là cô giáo mầm non trực tiếp dạy trẻ 24- 36 tháng tôi luôn có những suy nghĩ
trăn trở làm sao để dạy các con học bộ môn âm nhạc. Vì tất cả những lý do này, tôi
đã không ngừng suy nghĩ sáng tạo, để tìm ra những cách thức giảng dạy và tạo ra
môi trường học tập tốt nhất cho trẻ. Chính vì tầm quan trọng của lứa tuổi mầm non
nên tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp nậng cao chất lượng giáo dục âm nhạc
cho trẻ 24 - 36 tháng ở trường mầm non”, nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc
giáo dục trẻ với quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm hiện nay.
2.1. Giải pháp cũ thường làm
Nội dung giải pháp
Âm nhạc là một trong những điều đầu tiên mà trẻ em có thể cảm nhận được.
Trước khi biết đi hay biết nói, trẻ cũng đã có thể phản ứng với âm nhạc, lắc lư cơ
thể theo nhịp điệu. Nhìn chúng trong điệu bộ lắc lư theo nhạc thật vui nhộn. Một số
bé thậm chí còn “nhảy” theo nhạc từ khi còn trong bụng mẹ! Trẻ em đến với âm
nhạc và nhịp điệu một cách tự nhiên. Vì vậy, khuyến khích trẻ học nhạc hoặc chơi
một loại nhạc cụ là cách tốt nhất để phát triển các khả năng tiềm ẩn, đồng thời khơi
dậy sự sáng tạo ở trẻ. Trẻ nhà trẻ độ tuổi 24 – 36 tháng, tâm hồn của các bé thuần
khiết như một tờ giấy trắng, âm nhạc có thể dễ dàng khắc sâu vào kí ức đẹp đẽ của
các bé. Âm nhạc là môn học rất được coi trọng ở lứa tuổi này, tuy nhiên việc cho
trẻ tiếp xúc, làm quen, và dạy nhạc cho trẻ còn nhiều bất cập. Các hoạt động giáo
dục âm nhạc thường được tiến hành theo các bước cơ bản như hướng dẫn khung
chương trình đã quy định của Bộ giáo dục, điều này giáo viên thực hiện một cách
máy móc, dập khuôn khiến cho các tiết học âm nhạc diễn ra thường gò bó, thiếu sự
sáng tạo. Trong một hai năm gần đây, giáo dục mầm non có những cải cách nhất
định cho phép giáo viên sáng tạo và áp dụng linh hoạt các nội dung và phương
pháp giáo dục phù hợp với thực tế của địa phương, với khả năng của trẻ.
Trong quá trình thực hiện tôi gặp một số thuận lợi và khó khăn sau.
Ban giám hiệu nhà trường quan tâm, giúp đỡ về cơ sở vật chất, thời gian để
giáo viên tham gia học tập và bồi dưỡng chuyên môn.
Tổ chức các buổi bồi dưỡng chuyên môn tại trường, các buổi sinh hoạt
chuyên môn.
Giáo viên có tinh thần học hỏi chuyên môn, có nhiệt huyết, yêu nghề mến
trẻ, có tinh thần trách nhiệm cao.
Nhược điểm của giải pháp cũ.
Giáo viên có ít thời gian làm đồ dùng đồ chơi tự tạo do chế độ sinh hoạt một
ngày của trẻ diễn ra thường xuyên, liên tục.
Đa số trẻ chưa học qua chương trình 18 - 24 tháng nên khả năng nhận thức
còn hạn chế.
Khả năng phát âm của trẻ còn chưa rõ ràng nên việc thể hiện bài hát chưa
cao.
Một số phụ huynh chưa hiểu được tầm quan trọng của giáo dục âm nhạc
trong đời sống trẻ nên không tạo điều kiện giúp đỡ, chưa giành nhiều thời gian
quan tâm đến việc học của con nên sự phối kết hợp trong vấn đề giáo dục âm nhạc
còn hạn chế.
Đồ dùng phục vụ cho hoạt động âm nhạc chưa đầy đủ, chủ yếu là đồ dùng tự
làm, đồ dùng hiện đại còn hạn chế.
2.3. Giải pháp cải tiến mới
Xuất phát từ những thuận lợi và khó khăn trên, qua nghiên cứu tìm tòi tôi đã
tìm ra được những biện pháp để nâng cao chất lượng cho trẻ trong hoạt động âm
nhạc.
Trong quá trình nghiên cứu tôi đã sử dụng ngững phương pháp, biện pháp
sau:
Kết quả khảo sát (trước khi áp dụng biện pháp mới)
Độ
Tổng
tuổi
số trẻ
Nhóm 20
Nội dung
trẻ
Tốt
24-36
S.trẻ
tháng
Trẻ hứng thú
nghe hát, hiểu
được nội dung
4
của bài hát, trẻ
biết múa minh
hoạ theo bài hát.
Trẻ hát thuộc
bài hát, hát rõ
5
lời, hát đúng
giai điệu bài hát
Trẻ biết sử dụng
dụng cụ âm
4
nhạc và vỗ đúng
nhịp bài hát
Kết quả được khảo sát
%
Đạt
Khá
S.trẻ %
TB
S.trẻ %
20
7
7
35
25
7
20
6
35
30
35
Chưa đạt
S.trẻ %
2
6
30
2
8
40
2
10
10
10
Qua bảng khảo sát tôi thấy chất lượng hoạt động âm nhạc ở nhóm trẻ chưa
cao, khả năng hoạt động âm nhạc chưa đồng đều, các cháu đang còn hát ngọng, hát
chưa rõ lời, chưa hứng thú nghe hát, chưa biết sử dụng dụng cụ âm nhạc, qua khảo
sát tỷ lệ trẻ đạt tốt khá còn thấp, tỉ lệ chưa đạt còn cao, tôi đã tìm ra nguyên nhân
đó la dạy một cách máy móc dập khuôn, tích hợp các môn học còn rất ít chưa lôgic
Qua dự giờ, khảo sát chất lượng trên trẻ, thời gian nghiên cứu, tìm hiểu tôi
đã đưa ra cho mình một số biện pháp cơ bản giúp trẻ ở độ tuổi 24- 36 tháng hoạt
động âm nhạc đạt hiệu quả cao.
Những biện pháp cơ bản
Biện pháp 1: Nắm bắt đặc điểm tâm sinh lý của từng trẻ
Ở lứa tuổi 24 – 36 tháng đặc điểm tâm sinh lý của trẻ là dễ nhớ dễ quên, vốn
từ của trẻ đang phát triển, khả năng của trẻ chưa cao, trẻ phát âm chưa chuẩn, trẻ
chỉ thuộc những bài hát ngắn lời, câu từ dễ. Khả năng chú ý, ghi nhớ chưa cao, trẻ
chỉ có thể tập trung tối đa 15 đến 20 phút. Bởi vậy cô giáo phải tìm hiểu, nắm bắt
được đặc điểm tâm sinh lý của từng trẻ đẻ có biện pháp giáo dục giúp đỡ trẻ.
Từ đó tôi nhận thấy rằng nếu không thay đổi, làm mới các biện pháp và hình
thức dạy học khác nhau, trẻ sẽ không hứng thú tromg giờ học và sẽ không đạt hiệu
quả cao trong giờ dạy. Từ đó nghiên cứu các tài liệu, suy nghĩ thay đổi các hình
thức vào bài sao cho sinh động, hấp dẫn bằng những bài hát ngắn, dễ thuộc, câu
nói nhẹ nhàng, nét mặt vui tươi, sử dụng các trò chơi tạo tình huống bất ngờ để thu
hút sự chú ý của trẻ vào giờ học và tiết học xuyên suốt theo một chủ đề.
Ví dụ: Với bài hát: “ Con gà trống”
Con gà trống, có cái mào đỏ
Chân có cựa, gà trống gáy, Ò ó o
Gà trống gáy, Ò ó o.
Cháu nói chưa rõ, nói ngọng, nói lắp thì xếp cháu ngồi cạnh cháu có khả
năng nói tốt, nói đúng và nhắc trẻ giúp đỡ cho bạn, dành thời gian quan tâm đến
cháu nhiều hơn, động viên giúp đỡ trẻ kịp thời. Hoặc những cháu nhút nhát, không
chịu hoạt động, hát nhỏ cô sắp xếp cho cháu đó được hoạt động với những trẻ
nhanh nhẹn, thích hoạt động. Đồng thời cô luôn kịp thời động viên, khích lệ trẻ hát
vận động.
Biện pháp 2: Tạo hứng thú cho trẻ trong giờ học.
Do đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi nhà trẻ, các cháu tuy còn nhỏ tuổi nhưng
rất thích cái đẹp, màu sắc sặc sỡ, mới lạ. Việc tạo hứng thú cho trẻ rất cần thiết vì
vậy tôi luôn cố gắng tạo cho trẻ nhiều đồ dùng, đò chơi đẹp, hấp dẫn, trang trí xung
quanh lớp để trẻ có điều kiện để thể hiện khả năng âm nhạc của mình, trẻ có thể
làm quen, ôn luyện, củng cố và vận dụng phát triển những khả năng âm nhạc qua
các trò chơi, làm phát triển khả năng sáng tạo của trẻ. Do đó tôi đã tạo cho trẻ
những giờ học thoải mái: “Học mà chơi, chơi mà học”
Đấy chính là cách giới thiệu bài của cô phải sinh động, hấp dẫn gây được
hứng thú cho trẻ vào bài học, nhưng phải phong phú, phù hợp với nội dung bài học
và chủ điểm. Cô có thể giới thiệu bài bằng rối tay, búp bê, tranh, ảnh trên màn hình
video hoặc chơi trò chơi ngắn, kể chuyện, đọc thơ.( Hình ảnh 1: Búp bê, rối tay tự
làm)
Trong quá trình trẻ ca hát cô giáo cũng cần thay đổi các hình thức để trẻ
hứng thú, hình thức thi đua tổ, nhóm, thi đua cá nhân.....
Ngoài ra lập kế hoạch cho hoạt động cũng là một vấn đề vô cùng quan trọng,
chúng ta cần phải nghiên cứu kĩ, tìm tòi, sáng tạo soạn giảng bằng giáo án điện tử
để gây được hứng thú cho trẻ vào hoạt động. ( Hình ảnh 2: Hình ảnh cô dạy sử
dụng máy chiếu)
Ví dụ: Chủ điểm “Cây và những bông hoa đẹp”
Cho trẻ xem hình ảnh những bông hoa nhiều màu sắc, các loại cây xanh....,
cô treo tranh các loại cây, loại hoa hoặc mô hình cây xanh, mũ múa các loại hoa
đặc trưng, để tạo môi trường cho trẻ hoạt động. Khi cô hát mẫu hoặc hát cho trẻ
nghe cô phải vui tươi, thể hiện điệu bộ phù hợp với bài hát, đồ dùng phải đẹp, hấp
dẫn và đúng chủ điểm, cô hát phải đúng nhạc, rõ lời. Cháu nào hát ngọng, hát lắp
cô phải sửa sai cho trẻ kịp thời.
Biện pháp 3: Giáo dục âm nhạc thông qua các môn học.
Giao dục âm nhạc thông qua các môn học khác chính là phương pháp tích
hợp, nhằm giúp giờ học nhẹ nhàng, sinh động hơn qua đó giúp trẻ thuộc các bài hát
đã học.
Giáo dục âm nhạc thông qua môn nhận biết tập nói.
Môn nhận biết tập nói là một bộ môn cho trẻ làm quen với các con vật gần
gũi, các loại hoa quả, các người thân trong gia đình vì vậy rất dễ tích hợp môn giáo
dục âm nhạc.
Ví dụ: Cho trẻ làm quen với “con chó” vào giờ học cô và trẻ múa hát bài “Gà
trống mèo con và cún con” sau đó giới thiệu bài học, kết thúc cho trẻ hát múa lại
một lần nữa, như vậy giờ học nhẹ nhàng, trẻ tiếp thu bài tốt, trong khi đó lại ôn
luyện được bài múa, bài hát trong chủ điểm giúp trẻ hát thuộc, hát đúng, vận động
âm nhạc cũng tốt hơn.
Giáo dục âm nhạc thông qua môn văn học.
Để giúp trẻ cảm thụ được tác phẩm văn học một cách nhẹ nhàng, giúp trẻ
thoải mái trong giờ học thì việc tích hợp môn giáo dục âm nhạc là rất cần thiết.
Vi dụ: Dạy trẻ bài thơ “Bắp cải xanh” cô hát cho trẻ nghe bài hát “Rau trong
vườn” sau đó cô giới thiệu bài thơ và dạy trẻ đọc thuộc bài thơ, khi kết thúc cô và
trẻ hát múa bài hát “Rau trong vườn” một lần nữa, qua bài hát, bài thơ giáo dục trẻ
chăm sóc và bảo vệ cây xanh, vườn hoa vườn trường.
Giáo dục âm nhạc thông qua môn vận động.
Môn phát triển vận động là môn học rất cứng nhắc. Vì thế tích hợp âm nhạc
vào giờ học là rất cần thiết, làm cho trẻ hứng thú hơn trong quá trình hoạt động.
Ví dụ: Làm chú lái xe: Trẻ vừa đi vừa hát bài “Em tập lái ô tô” hoặc tập bài
phát triển chung động tác kết hợp bài hát để trẻ yêu thích môn học và thoải mái,
vui vẻ, hứng thứ trong giờ học hơn.
Giáo dục âm nhạc thông qua hoạt động góc:
Đây là hoạt động cũng rất quan trọng và nó có nhiều hình thức. Tuỳ thuộc váo
sự lựa chọn để tài, nội dung chính mà lựa chọn bài hát cho phù hợp. Ví dụ: Góc
phân vai bán hàng các loại quả vào bài tôi hát cho trẻ nghe bài hát “Đố quả” trò
chuyện với trẻ về các loại quả.
Biện pháp 4: Giáo dục âm nhạc thông qua hoạt động ngoài trời, giờ đón
trẻ, giờ ngủ và các hoạt động khác.
Nếu chúng ta chỉ để trẻ hoạt động trong tiết học trẻ sẽ chán vì vậy cho trẻ hoạt
động ngoài trời trẻ sẽ rất hứng thú, chẳng hạn khi hướng dẫn trẻ quan sát vườn hoa,
cô và trẻ đàm thoại về các loại hoa sau đó hát cho trẻ nghe bài hát “Ra vườn hoa
em chơi” hoặc cho trẻ quan sát con gà trống, bắt nhịp cho trẻ hát bài “Con gà
trống”.... Khi trẻ hát cô thay đổi hình thức múa hát đôi hoặc các bạn trai hát tiếp
đến các bạn gái.
Như vậy trẻ sẽ có kiến thức về môi trường tự nhiên vừa được làm động tác
minh hoạ trẻ rất hứng thú nhanh thuộc bài. Thông qua đó trẻ đã có một vốn kiến
thức về âm nhạc, giúp trẻ phát triển ngôn ngữ và có tình cảm với mọi vật xung
quanh.
Giờ đón trẻ là lúc cần tạo không khí vui vẻ, lôi cuốn trẻ đến trường, vì các
cháu chưa tự giác. Giai đoạn này trẻ tạm thời bứt ra những tình cảm âu yếm mà bố
mẹ giành cho để đến trường, lúc này âm nhạc góp phần tác động rất lớn.
Trong những lúc này cô giáo cần nhẹ nhàng, tình cảm, dỗ dành trẻ, cô hát cho
trẻ nghe hoặc cô và trẻ hát bài “Em đi mẫu giáo”, bài hát “ Đi học” hay những bài
hát về các con vật như con mèo, con vịt, con gà trống... Đây là những con vật gần
gũi với trẻ sẽ giúp trẻ quên đi thời gian trẻ sẽ hoà nhập với bạn, cô giáo trẻ sẽ
không khóc nhè nữa, hoặc khi đón trẻ cô bế trẻ hát ru cho trẻ nghe những lời hát
nhẹ nhàng, du dương sẽ đưa trẻ vào niềm tin trẻ sẽ thích đi học và đến lớp không
khóc nhè nữa.
Ngoài ra để tạo cho trẻ nề nếp trước khi vào lớp phải lễ phép, tự tin qua bài: “
Lời chào buổi sáng”
Ngoài việc giảng dạy trên tiết học tôi luôn phải thường xuyên bồi dưỡng thêm
cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi, bởi vì ở mọi lúc mọi nơi có tác dụng rất lớn đối với sự
lĩnh hội kiến thức của trẻ, đặc biệt đối với trẻ ở lứa tuổi này tâm lý của trẻ phát
triển, trẻ có thể hiểu được cái hay, cái đẹp trong cuộc sống, bên cạnh đó khi cô
giáo cho trẻ đi dạo, đi thăm quan cô phải giải thích những sự vật xung quanh trẻ
mà trẻ chưa tự mình hiểu được.
Cô giáo còn có thể giáo dục âm nhạc thông qua giờ hoạt động góc.( Hình ảnh
3: Dạy âm nhạc trong hoạt động góc)
Ví dụ: Trẻ chơi góc nghệ thuật giáo viên cho trẻ đóng vai là cô giáo các trẻ
khác làm học sinh và những bài hát trong chủ đề cô chú ý hướng dẫn trẻ hát đúng
lời và hát gõ theo nhịp sử dụng dụng cụ âm nhạc như: sắc xô, thanh gõ...
Trong quá trình đi dạo, đi thăm quan cô có thể lồng ghép các bài hát mà trẻ đã
học bằng các trò chơi.( Hình ảnh 4: Cô và trẻ đi tham quan vườn hoa)
Ví dụ: Chủ điểm “Cây và những bông hoa đẹp” cho trẻ tham quan vườn hoa
trong sân trường cô cho trẻ hát bài: “Màu hoa” hoặc “Ra vườn hoa em chơi” sau đó
cho trẻ chơi các trò chơi “ Nghe giai điệu đoán tên bài hát”
Vào các buổi chiều tôi luôn cho trẻ hát một số bài hát mới, đọc thơ, đồng dao,
giải câu đó, chơi một số trò chơi âm nhạc kết hợp giúp trẻ hứng thú và thoải mái
sau một ngày học tập.
Ngoài việc giảng dạy trên tiết học, tôi thường xuyên chia đối tượng khá, trung
bình, yếu để luyện cho từng đối tượng theo khả năng ở mọi lúc, mọi nơi.
Ví dụ: Nhóm trẻ khá tôi luyện với khả năng cao hơn, cháu trung bình cho trẻ
nhớ được các bài hát, múa, vận động, cháu yếu đầu tư nhiều hơn để trẻ từ từ nắm
bắt được các bài hát múa, vận động và dần dần giúp trẻ hoà nhập với chất lượng
chung. Đối với trẻ yếu giờ chơi tự do cho trẻ hát, múa, sử dụng dụng cụ âm nhạc
những bài đã học lúc đầu trẻ hát nhẩm sau đó hát to cùng các bạn.
Đối với trẻ nhút nhát: Phối hợp với gia đình động viên trẻ về nhà hát, múa, sử
dụng dụng cụ âm nhạc cho bố mẹ ông bà nghe.
Đối với trẻ còn hát ngọng, hát lắp cô cho trẻ hát đi hát lại nhiều lần, thường
xuyên sửa và uốn nắn cho trẻ, hát đi hát lại những từ, những câu chưa chuẩn, sao
cho trẻ hát không ngọng, không lắp, hát trọn câu. ( Hình ảnh 5: Cô giáo sửa sai
cho trẻ trong tiết học)
Ngoài ra nhằm nâng cao khả năng âm nhạc của trẻ tôi thường tổ chức sinh
hoạt văn nghệ cuối tuần và thông qua tổ chức sinh nhật, ngày hội ngày lễ. Như
chúng ta đã biết trẻ nhà trẻ khả năng tự biểu diễn của trẻ còn hạn chế so với trẻ
mẫu giáo vì vậy cô giáo phải thường xuyên cho trẻ biểu diễn là một hình thức rất
cần thiết, giúp trẻ mạnh dạn tự tin hơn, hình thức tổ chức như sau:
Cô chuẩn bị: Trang điểm, buộc tóc, đội mũ múa, phông màn, dụng cụ âm
nhạc.
Thực hiện cô là người trực tiếp dẫn chương trình, động viên khích lệ trẻ tự tin
trên sân khấu, trong quá trình trẻ biểu diễn có thể lồng ghép, cho trẻ đọc thơ, kể
chuyện, đóng kịch để gây hứng thú cho trẻ, giúp trẻ không nhàm chán, cuối buổi
cô thưởng hoa bé ngoan cho trẻ.
Giáo dục âm nhạc thông qua tổ chức sinh nhật: Ngay từ đầu năm học tôi đã
tổng hợp tên và ngày sinh của trẻ ở trong lớp, sau đó tôi sẽ tổ chức sinh nhật cho
từng cháu trong lớp.
Ví dụ: Trong lớp có 5 cháu sinh vào ngày 6/2 thì sẽ tổ chức sinh nhật chung
một ngày 6/2 để cả lớp cùng dự.
Hình thức tổ chức:
- Các cháu hôm ấy ăn mặc, trang điểm thật đẹp, các bạn đến chúc mừng, múa
hát để tặng các bạn, quà là những con búp bê, những con vật, những bông hoa, sau
đó cho trẻ nghe băng, đàn cho trẻ nghe các bài hát mà trẻ đã được học, thông qua
hoạt động này trẻ rất vui vẻ, phấn khởi thích đi học và giúp trẻ thích được ca hát.
- Ngoài ra giáo dục âm nhạc qua tổ chức các ngày hội, ngày lễ thôn xã,
ngành, các hội thi cũng gúp trẻ tự tin và thích hoạt động âm nhạc hơn .
Có thể nói cho trẻ học ở mọi lúc mọi nơi là một vấn đề rất cần thiết, không chỉ
giúp trẻ ôn lại bài đã học mà trẻ còn được tìm hiểu thêm về thế giới xung quanh mà
trẻ chưa biết làm cho trẻ cảm thấy thoải mái, vui vẻ, tự tin tiếp thu kiến thức sâu
hơn, nhớ lâu hơn.
Biện pháp 5: Sáng tạo trong chuẩn bị đồ dùng, dụng cụ âm nhạc và tổ
chức buổi chơi.
Đối với giờ hoạt động âm nhạc cần rất nhiều đồ dùng cho cô và cho trẻ nên
các loại đồ dùng, đồ chơi phải đẹp, sử dụng một cách khoa học, sáng tạo, phù hợp
với độ tuổi với chủ điểm vì ở các trường mầm non vùng nông thôn kinh tế còn gặp
khó khăn nên đồ dùng, đồ chơi còn nghèo nàn chủ yếu là đồ dùng tự làm nên cô
giáo cần linh hoạt chuẩn bị các đạo cụ, tự làm đồ dùng đồ chơi tữ những nguyên
vật liệu phế thải sẵn có, dễ tìm, cô và trẻ có thể tự thiết kế ra những đồ dùng, nhạc
cụ sáng tạo.
Ví dụ: Muỗng gỗ, thanh tre, ly nhựa, nắp thiếc, hộp sữa,.... để làm các nhạc cụ
cho trẻ gõ đệm. Chú ý sử dụng đa dạng các nguyên vật liệu tạo ra âm thanh, để trẻ
có thể cảm nhận tốt tiếng gõ đệm khác vơi nắp thiếc, và khác với tiếng của nhựa.
( Hình ảnh 6: Đồ chơi tự làm từ phế liệu )
Từ những nguyên vật liệu đó tôi có thể cho trẻ chơi trò chơi âm nhạc “ Nghe
âm thanh đoán tên dụng cụ” để giúp trẻ cảm nhận các âm thanh phát ra từ các loại
đồ dùng khác nhau.
Ví dụ: Nắp sữa làm trống lắc, tre làm phách tre sơn màu đỏ xanh vàng, vẽ hoa
văn trang trí, muỗng gõ, vỏ lon bia làm sắc xô, bìa cứng làm mũ múa...( Hình ảnh
7: Các đồ chơi tự làm )
Biện pháp 6: Giáo dục âm nhạc phối kết hợp với gia đình.
Gia đình chính là trường học đầu tiên của trẻ nên việc phối kết hợp giữa gia
đình và nhà trường rất cần thiết.Sự phối kết hợp giữa gia đình và cô giáo là một
mắt xích rất quan trọng nếu chỉ có cô dạy thì chưa đủ mà việc phối hợp với phụ
huynh cùng dạy là một vấn đề quan trọng. Cô luôn gặp gỡ trao đổi với phụ huynh
để giúp phụ huynh nắm bắt được tình hình học tập của trẻ, trao đổi về chủ điểm,
những bài hát múa trẻ đang học, hướng dẫn cho phụ huynh khuyến khích trẻ hát,
múa biểu diễn cho mọi người trong gia đình xem, bên cạnh đó động viên gia đình
cho trẻ đi xem các ngày hội, ngày lễ, diễn văn nghệ quần chúng, xem chương trình
bông hoa nhỏ, các băng đĩa ca hát về giáo dục mầm non để trẻ cảm nhận được cái
hay, cái đẹp trong nghệ thuật âm nhạc, động viên phụ huynh sưu tầm các nguyên
vật liệu sẵn có giúp đỡ cô giáo trang trí lớp theo chủ đề và làm đồ dùng, đồ chơi
phục vụ cho hoạt động âm nhạc như phách tre, trống lắc, mũ múa, sân khấu, quấn
áo biểu diễn văn nghệ. Từ những sự phối hợp chặt chẽ gữa phụ huynh và cô giáo
hoạt động âm nhạc đã nâng cao rõ rệt.
Kết quả thực hiện
Qua quá trình dạy làm quen với hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ ở nhóm
trẻ 24 – 36 tháng, với việc vận dụng một số biện pháp, một số kinh nghiệm trên, đã
gây hứng thú cho trẻ trong hoạt động âm nhạc, kỹ năng của trẻ hát đúng giai điệu
bài hát, múa và sử dụng dụng cụ âm nhạc đúng nhịp bài hát, giờ học của trẻ đạt kết
quả cao hơn.
Kết quả khảo sát lần (Sau vận dụng một số biện pháp mới)
Độ
Tổng
Kết quả được khảo sát
tuổi
số trẻ
Nội dung
Nhóm 20
Đạt
Chưa đạt
trẻ
Tốt
Khá
TB
24-36
S.trẻ % S.trẻ % S.trẻ % S.trẻ %
tháng
Trẻ hứng thú nghe
hát, hiểu được nội
dung của bài hát, 8
40 10 50
2
10
0
0
trẻ biết múa minh
hoạ theo bài hát.
Trẻ hát thuộc bài
hát, hát rõ lời,hát
7
35 10 50
3
15
0 0
đúng giai điệu bài
hát
Trẻ biết sử dụng
dụng cụ âm nhạc 9
45 9
45
2
10
0
0
đúng nhịp bài hát
Nhìn vào bảng khảo sát trên ta thấy vào giờ học các cháu đã hứng thú vào học
một cách say sưa, hào hứng, nắm được kiến thức cô truyền thụ tốt hơn. Số cháu
hứng thú nghe hát, hát đúng giai điệu bài hát, hát trọn câu, hát rõ lời, không còn trẻ
hát ngọng, hát lắp, trẻ hát chính xác hơn, so với kết quả khảo sát trước khi vận
dụng phương pháp mới số trẻ đạt loại tốt, khá tăng một cách rõ rệt, không còn trẻ
chưa đạt .
Trước xu thế thay đổi và sự phát triển của xã hội hiện nay, đặc biệt là nền
công nghệ khoa học thông tin đang nhảy vọt thì ngành giáo dục phải có nhiều
chuyển biến theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá đào tạo được nguồn
nhân lực có chất lượng, thực chất ở trình độ cao việc cho trẻ làm quen với giáo dục
âm nhạc ở trường mầm non là rất quan trọng, và không thể thiếu được, mục tiêu
của giáo dục mầm non là chăm sóc, giáo dục trẻ tạo điều kiện cho trẻ phát triển
toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần.
Để giờ hoạt động âm nhạc đạt kết quả cao đòi hỏi giáo viên phải có lòng nhiệt
tình, tính linh hoạt, sáng tạo, ngôn ngữ rõ ràng, chính xác, có kiến thức vững chắc,
luôn nghiên cứu tài liệu để rút ra những kinh nghiệm giúp cho giờ học đạt kết quả
cao.
Bằng những kinh nghiệm và thực tế trong quá trình giảng dạy, cùng với sự
giúp đỡ của Ban Giám hiệu nhà trường, tôi đã rút ra được bài học kinh nghiệm sau:
2.3. Khả năng áp dụng của sáng kiến
Sáng kiến “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc
nhóm trẻ 24 – 36 tháng tuổi”. Đã được áp dụng hiệu quả trong trường mầm non
Quang Thiện khi tiến hành tổ chức các hoạt động giáo dục âm nhạc. Bên cạnh
những kết quả khả quan ban đầu thu được trên cháu, sau thời gian nghiên cứu thục
hiện tôi đẫ rút ra cho bản thân những kinh nghiệm và bài học quý giá khi thực hiện
các hoạt động giáo dục nói chung, hoạt động giáo dục âm nhạc nói riêng.
Điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến.
Muốn nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ ở độ tuổi nhà trẻ được tốt
thì người giáo viên phải có lòng yêu nghề, mến trẻ có lòng nhiệt tình, tự rèn luyện
nâng cao trình độ chuyên môn, tham khảo tài liệu, học hỏi đồng nghiệp, tìm tòi
sáng tạo trong giờ dạy, truyền đạt kiến thức cho trẻ chính xác có hệ thống. Ban
giám hiệu cùng với tổ chuyên môn chỉ đạo và tao điều kiện tổ chức chuyên đề
trường lĩnh vực phát triển thẩm mỹ nói chung, môn giáo dục âm nhạc nói riêng.
Giáo viên có khả năng cảm thụ âm nhạc, cảm thụ cái đẹp thông qua các tác phẩm
âm nhạc.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến
Đánh giá lợi ích thu được
Hiệu quả kinh tế: Sau khi áp dụng sáng kiến vào dạy học, tôi thấy một trong
những điều cần thiết làm nên hiệu quả giáo dục của sáng kiến chính là đồ dùng âm
nhạc. Đồ dùng phải đẹp, bắt mắt với trẻ mới thu hút được sự chú ý của trẻ. Vì vậy
tôi đã dùng những nguyên vật liệu có sẵn từ thiên nhiên, những nguyên vật liệu phế
thải, qua bàn tay đầy tâm huyết của cô giáo mà những thứ dụng cụ âm nhạc đó đã
trở nên sinh động, giúp giảm bớt chi phí cho việc mua đồ dùng dạy học.
Hiệu quả xã hội: Sau khi áp dụng sáng kiến tôi nhận thấy khả năng tiếp nhậ và
tương tác với âm nhạc của trẻ có những tín hiệu đáng mừng. Các con hứng thú
tham gia vào các hoạt động âm nhạc, phát triển lời nói, tình cảm với gia đình, bạn
bè, cô giáo ... Với cô giáo thì có thêm nhữn kinh nghiệm quý trong quá trình giáo
dục trẻ.
Hiệu quả trong việc nâng cao chất lượng nuôi dưỡng và giáo dục trẻ: Việc
nâng cao chất lượng giáo dục trẻ 24 – 36 tháng được áp dụng theo phương pháp
này góp phần vào việc đổi mới và nâng cao hiệu quả chăm sóc, giáo dục trẻ với
quan điểm lấy trẻ làm trung tâm phù hợp với tình hình thực tế của địa phương, với
khả năng, đặc điểm nhận thức của trẻ nông thôn.
Hiệu quả nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên: Với trẻ độ tuổi nhà trẻ, mội
cái còn non nớt các con chỉ như mầm non mới nhú, cần lắm sự tận tâm chăm sóc
của các cô khi rời xa gia đình mỗi ngày. Vì vậy muốn giáo dục gì thì cũng cần ở
các cô giáo cái tâm với nghề. Muốn vậy mỗi cô giáo phải luôn học hỏi nâng cao
trình độ chuyên môn sáng tạo ra những phương pháp, biện pháp phù hợp để tiếp
cận và giáo dục trẻ tốt nhất. Cô cần sáng tạo ra những đồ dùng trực quan sinh
động, cần những cử chỉ âu yếm, quan tâm, động viên khích lệ trẻ và luôn sáng tạo
trong quá trình dạy trẻ. Mỗi sáng kiến sẽ là một kinh nghiệm quý cho mỗi giáo
viên khi giáo dục trẻ đặc biệt là với trẻ nhà trẻ 24 – 36 tháng tuổi.
Chúng ta đã biết, ở mọi thời đại, giáo dục chiếm một vị trí rất quan trọng.
Cùng với một số ngành khác, giáo dục góp phần nâng cao nhận thức và đời sống
xã hội của con người. Tuy nhiên, ở mỗi giai đoạn, giáo dục lại được tổ chức theo
những cách thức khác nhau. Do đặc điểm lứa tuổi, việc giáo dục cho trẻ mầm non
được triển khai theo phương châm “Chơi mà học”. Và giáo dục âm nhạc cho lứa
tuổi này góp phần không nhỏ vào việc giáo dục toàn diện cho trẻ.
Thực tế cho thấy, trẻ em ở tuổi nhà trẻ nói riêng, trẻ mầm non nói chung rất
nhạy cảm với âm nhạc. Trẻ thích nghe nhạc và hứng thú tham gia vào các hoạt
động âm nhạc. Mục đích của giáo dục âm nhạc là giáo dục tình cảm đạo đức, thẩm
mỹ cho trẻ. Giáo dục âm nhạc hình thành cho trẻ lòng yêu thiên nhiên, Tổ quốc,
tình yêu thương con người; hình thành và phát triển ở trẻ những thói quen tốt trong
sinh hoạt tập thể như: Tính tổ chức kỷ luật, tự chủ, mạnh dạn trước mọi người.
Giáo dục âm nhạc còn là phương tiện nâng cao khả năng trí tuệ, phát triển thể chất,
giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, củng cố kiến thức trẻ qua học tập, vui chơi.
Chính vì vậy, giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non là một nhiệm vụ vô cùng quan
trọng. Âm nhạc ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện cơ thể trẻ. Trước hết, âm nhạc
được coi là phương tiện hữu hiệu để phát triển tai nghe cho trẻ. Vì vậy, giáo dục
âm nhạc đối với trẻ mầm non là vô cùng cần thiết, đòi hỏi người giáo viên phải có
trình độ chuyên môn, yêu nghề. Trong quá trình dạy và học cần cho trẻ làm quen
với âm nhạc trong tất cả các hoạt động.
Với tất cả suy nghĩ đó đã thôi thúc tôi tìm tòi, và sáng tạo phương pháp giáo
dục âm nhạc nhằm tìm ra “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm
nhạc nhóm trẻ 24 – 36 tháng tuổi”. Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ trong quá
trình giáo dục trẻ. Tuy sáng kiến đã áp dụng và thu được một số kết quả ban đầu
nhưng mới chỉ áp dụng nội bộ trong trường Mầm non Quang Thiện. Mong các cấp
lãnh đạo quan tâm và đóng góp ý kiến để sáng kiến ngày càng hoàn thiện hơn.
Danh sách những người đã tham gia áp dụng sáng kiến
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
MỤC LỤC
Nội dung
1. Tên sáng kiến, lĩnh vực áp dụng
2. Nội dung sáng kiến
a. Giải pháp cũ thường làm
+ Ưu điểm
+ Nhược điểm
b. Giải pháp mới
+ Bảng khảo sát chất lượng trẻ đầu năm
+ Những biện pháp cơ bản:
Biện pháp 1: Nắm bắt đặc điểm tâm sinh lý của từng trẻ
Biện pháp 2: Tạo hứng thú cho trẻ trong giờ học.
Biện pháp 3: Giáo dục âm nhạc thông qua các môn học.
Biện pháp 4: Giáo dục âm nhạc thông qua hoạt động ngoài
trời, giờ đón trẻ, giờ ngủ và các hoạt động khác.
Biện pháp 5: Sáng tạo trong chuẩn bị đồ dùng, dụng cụ âm
nhạc và tổ chức buổi chơi.
Biện pháp 6: Giáo dục âm nhạc phối kết hợp với gia đình.
+ Kết quả thực hiện
+ Bảng khảo sát chất lượng trẻ cuối năm
3. Khả năng áp dụng sáng kiến
4. Hiệu quả sáng kiến
+ Hiệu quả xã hội
+ Hiệu quả trong việc năng cao chất lượng nuôi dưỡng và giáo
dục trẻ
+ Hiệu quả nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
+ Danh sách những người đã tham gia áp dụng sáng kiến
Trang
1
Hình ảnh minh hoạ trong sáng kiến
Hình ảnh 1: Búp bê, rối tay tự làm.
Hình ảnh 2: Hình ảnh cô dạy bằng máy chiếu
Hình ảnh 3: Dạy âm nhạc trong hoạt động góc.
Hình ảnh 4: Cô và trẻ đi tham quan vườn hoa.
Hình ảnh 5: Cô giáo sửa sai cho trẻ.
Hình ảnh 6: Các đồ chơi tự làm từ phế liệu.
Hình ảnh 7: Các đồ chơi tự làm.