1. MỞ ĐẦU:
1.1. Lý do chọn đề tài:
Trẻ em lứa tuổi mầm non đang hình thành và phát triển, cơ thể trẻ còn non nớt, sự tăng trưởng và phát triển luôn chịu sự tác động mạnh mẽ của môi trường xung quanh. Đặc điểm tư duy của trẻ là tư duy trực quan hành động trẻ học bằng chơi, học bằng hình ảnh cụ thể, học ở mọi lúc, mọi nơi. Chính vì vậy nơi trẻ tiếp xúc phải chứa đựng được tất cả các yếu tố mà trẻ có thể học tập được và môi trường phải đảm bảo tính thẩm mỹ mang tính sư phạm, tính giáo dục cao.
Ở các trường phổ thông, môi trường lớp học là bàn ghế, phấn bảng, dụng cụ học tập, thầy cô, bạn bè với không khí lớp học trang nghiêm và mối quan hệ rạch ròi giữa học sinh và thầy cô giáo. Riêng môi trường lớp học ở trường mầm non với các mảng tường, các góc chơi, đồ chơi được sắp xếp, trang trí nổi bật nhằm thu hút sự chú ý của trẻ cùng với không khí lớp học vui tươi, chan hòa, gần gũi giữa cô và trẻ. Đơn giản là thế nhưng việc thực hiện không hoàn toàn dễ dàng. Bởi môi trường giáo dục trong trường mầm non phải tạo cơ hội cho trẻ tìm tòi, khám phá, phát hiện nhiều điều mới lạ, hấp dẫn trong cuộc sống, trẻ tự lựa chọn hoạt động cá nhân hoặc theo nhóm một cách tích cực, qua đó kiến thức và kỹ năng ở trẻ dần được hình thành. Môi trường đó phải đảm bảo an toàn về thể chất, tâm lý cho trẻ vừa có tác dụng giáo dục, có tính thẩm mỹ và phải được xây dựng trong suốt quá trình thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Trong những năm gần đây giáo dục mầm non có nhiều thay đổi, trong đó môi trường học tập được đặc biệt quan tâm. Bởi môi trường giáo dục được ví như người giáo viên thứ hai tổ chức và hướng dẫn trẻ chơi, trẻ hoạt động để nhận thức và phát triển. Trong thực tế hiện nay, đa số giáo viên đã biết cách xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ hoạt động, trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục do cô tổ chức. Tuy nhiên vẫn còn không ít hạn chế như: môi trường cho trẻ hoạt động chưa phong phú, còn mang tính áp đặt, cách bố trí các góc hoạt động chưa linh hoạt, chưa khai thác hiệu quả sử dụng của các góc, các mảng tường, đồ dùng đồ chơi…Là một Hiệu trưởng nhà trường tôi luôn trăn trở là thế nào để tạo mọi cơ hội cho trẻ được giáo dục một cách tốt nhất. Để đạt được mục đích đó không chỉ đòi hỏi cán bộ, giáo viên nắm chắc mục đích, yêu cầu của việc đổi mới, hiểu thế nào là đổi mới nội dung, hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ, trên cơ sở đó tổ chức các hoạt động một cách có hiệu quả mà còn phải linh hoạt, sáng tạo, tạo cơ hội cho trẻ được hoạt động. Vì vậy năm học 2019 – 2020 tôi đã chọn đề tài “ Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường học tập cho trẻ trong trường Mầm non ”để nghiên cứu và tìm ra một số biện pháp giúp giáo viên xây dựng môi trường hoạt động giáo dục trẻ ngày càng tốt hơn.
2- Mục đích nghiên cứu:
Tìm ra biện pháp chỉ đạo giáo viên thực hiện tốt vấn đề xây dựng môi trường học tập cho trẻ. Đề tài này mang tính chất thiết thực và cụ thể phù hợp với đề án “ Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”, đồng thời phù hợp với yêu cầu chăm sóc giáo dục trẻ theo chương trình giáo dục mầm non.
3- Đối tượng, thời gian và phương pháp nghiên cứu:
- Đội ngũ giáo viên trong trường mầm non Quảng Lĩnh.
- Đề tài được thực hiện trong năm học 2019 - 2020
4. Phương pháp nghiên cứu: + Nghiên cứu lý luận.
+ Phương pháp quan sát thực tiễn
+ Phương pháp kiểm tra đánh giá.
5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm:
- Người quản lý phải nắm vững mục đích, yêu cầu, tầm quan trọng của việc đổi mới nội dung, hình thức tổ chức giáo dục trẻ, phải có năng lực chuyên
môn, năng động, sáng tạo.
- Phải tổ chức tốt công tác bồi dưỡng giáo viên, có kế hoạch, hình thức bồi dưỡng cụ thể với từng đối tượng, coi trọng bồi dưỡng giáo viên cả về lý thuyết và thực hành.
- Làm tốt công tác kiểm tra đôn đốc, góp ý trực tiếp cụ thể cho giáo viên khi trang trí ở từng góc chơi với từng chủ đề giáo dục.
- Giáo viên phải luôn tìm tòi, linh hoạt, sáng tạo trong đổi mới hình thức tổ chức giáo dục trẻ, trong trang trí lớp, tạo môi trường cho trẻ hoạt động. Làm tốt công tác tuyên truyền kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình.
2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
2.1 . Cơ sở lý luận:
Xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động là xây dựng một môi trường an toàn, thân thiện, ấm cúng, trình bày đẹp mắt, thu hút, giúp trẻ chủ động tham gia vào các hoạt động, có cơ hội trải nghiệm và giao tiếp một cách tích cực. Môi trường đó gồm hai bộ phận: môi trường vật chất và môi trường tinh thần, chúng không thể tách rời và liên quan chặt chẽ bổ sung lẫn nhau.
Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên, xã hội và yếu tố vật chất bao quanh con người, có mối quan hệ mật thiết với nhau, ảnh hưởng tới đời sống và sự tồn tại phát triển của con người.Trong nhà trường, môi trường giáo dục và môi trường sư phạm bao gồm tổng hòa các yếu tố môi trường tự nhiên, không gian, môi trường văn hóa qua giao lưu học tập sinh hoạt của các thành viên trong nhà trường với nhau và giữa giáo viên với trẻ. Môi trường hoạt động đó vừa thỏa mãn nhu cầu vui chơi, giao tiếp, nhận thức, nhu cầu hoạt động cùng nhau của trẻ, vừa tạo cơ hội cho trẻ bộc lộ khả năng của mình, qua đó kiến thức, kỹ năng của trẻ được hình thành, củng cố và bổ sung, đây là những nhân tố góp phần hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ mầm non. Khi trẻ được hoạt động trong môi trường giáo dục phù hợp sẽ hình thành và phát triển ở trẻ những chức năng tâm, sinh lý, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết phù hợp lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời.
Môi trường giáo dục đa dạng, phong phú sẽ kích thích tính tích cực, chủ động của trẻ từ việc lựa chọn góc chơi, đồ chơi đến việc tự quyết định và giải quyết nhiệm vụ. Trẻ sẽ dần biết tự chịu trách nhiệm với hành động của mình và biết đánh giá những thành công hay thất bại trong quá trình chơi, trẻ sẽ dần rút ra những bài học cho bản thân. Trong qua trình hoạt động, trẻ sẽ phối hợp chơi cùng nhau nhưcùng chơi xây dựng, gia đình, bác sỹ….trên cơ sở đó giúp trẻ tái hiện lại các mối quan hệ gia đình, cộng đồng. Qua đó trẻ học cách làm việc với người khác, học cách lắng nghe và chia sẻ suy nghĩ của bản thân với bạn bè. Đó là cơ sở hình thành tính thể và tập đoàn kết ở trẻ. Môi trường giáo dục phù hợp, đa dạng, phong phú sẽ gây hứng thú cho trẻ và cả giáo viên, góp phần hình thành và nâng cao mối quan hệ thân thiện, tự tin giữa giáo viên với trẻ và giữa trẻ với nhau.
2.2. Thực trạng của vấn đề:
Trường mầm non Quảng Lĩnh một trường thuộc huyện Quảng Xương, trường có 7 nhóm lớp tổng số trẻ là 190 trẻ
2.2.1. Thuận lợi:
Nhà trường luôn nhận được sự quan tâm rất lớn của huyện ủy, ủy ban nhân dân huyện Quảng Xương, ủy ban nhân dân xã Tiên Trang. Sự chỉ đạo trực tiếp sát sao của phòng Giáo dục đào tạo Quảng Xương.
100% giáo viên đứng lớp có trình độ chuyên môn đạt chuẩn, có năng lực, khéo tay, nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ. Một số giáo viên đã đạt giáo viên dạy giỏi cấp huyện.
Về học sinh: trẻ nhanh nhẹn, khỏe mạnh, ngoan khi tham gia các hoạt động.
2.2.2. Khó khăn:
Đồ dùng, đồ chơi còn thiếu chưa đáp ứng được với nhu cầu đổi mới giáo dục.
Kinh phí hỗ trợ cho việc đầu tư nguyên vật liệu cho giáo viên làm đồ dùng đồ chơi còn thiếu.
Sự sáng tạo về làm đồ dùng đồ chơi của giáo viên còn hạn chế, giáo viên chưa biết tận dụng các sản phẩm của trẻ để trang trí môi trường cũng như chưa tạo được các góc mở cho trẻ hoạt động, chưa phát huy được tính tích cực của trẻ.
Đồ dùng đồ chơi mua sẵn không đáp ứng được việc hạc tập và vui chơi của trẻ theo chủ đề và theo hướng giáo dục Mầm non mới.
Thời gian giành cho việc làm đồ dùng đồ chơi của giáo viên không có nhiều.
Việc thiết kế môi trường cho trẻ hoạt động chưa phong phú,cách bố trí các góc hoạt động chưa linh hoạt chưa khai thác hiệu quả sử dụng của các góc. Hình ảnh trên mảng tường chủ yếu để trang trí, giáo viên chưa tận dụng các hình ảnh trang trí làm phương tiện dạy học
Nề nếp các lớp chưa đồng đều, một số trẻ còn nhút nhát chưa chủ động tham gia vào các hoạt động.
Cuối năm học 2018 -2019 tôi đã tiến hành khảo sát về chuyên đề Xây dựng môi trường trên giáo viên trong nhà trường cụ thể như sau:
Tổng số giáo viên được đánh giá: 15 giáo viên
| TT |
Tiêu chí đánh giá |
Số lượng |
Tỉ lệ % |
| 1 |
Giáo viên tích cực sáng tạo xây dựng môi trường trường “ mở” cho trẻ hoạt động. |
5/15 |
33 |
| 2 |
Sáng tạo trong làm đồ dùng đồ chơi |
5/15 |
33 |
| 3 |
Sử dụng linh hoạt các sản phẩm của trẻ làm đồ dùng hoạt động. |
7/15 |
67 |
Khảo sát quá trình hoạt động của trẻ.
| TT |
Tiêu chí đánh giá
|
MG 5-6T |
MG 4-5T |
MG 3-4T |
Nhà trẻ |
| SL |
% |
SL |
% |
SL |
% |
SL |
% |
| 1 |
Trẻ mạnh dạn tích cực, sáng tạo khi hoạt động. |
30/60 |
50 |
25/65 |
41,6 |
20/50 |
40 |
5/15 |
30 |
| 2 |
Trẻ có kỹ năng làm đồ dùng đồ chơi tạo môi trường học tập cùng cô. |
30/60 |
52 |
20/65 |
33.3 |
15/50 |
30 |
0/15 |
0 |
| 3 |
Có kỹ năng sử dụng đồ dùng đồ chơi. |
38/60 |
63 |
20/65 |
33.3 |
27/54 |
30 |
5/15 |
30 |
Qua khảo sát tôi thấy phần lớn giáo viên chưa có kỹ năng xây dựng môi trường học tập cho trẻ. Đa số trẻ chưa có sự sáng tạo , chưa tích cực tham gia vào hoạt động. Nên tôi đã mạnh dạn đi sâu vào tìm hiểu và thực hiện một số biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường học tập cho trẻ.
2.3. Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
2.3.1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch chỉ đạo giáo viên thực hiện.
Để công tác chỉ đạo đạt hiệu quả cao người quản lý phải có kế hoạch cụ thể để điều hành công việc một cách khoa học theo đúng kế hoạch đề ra. Đồng thời có những điều chỉnh linh hoạt trong quá trình triển khai công việc. Căn cứ vào kế hoạch chỉ đạo chuyên môn của phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Quảng Xương, căn cứ vào kết quả khảo sát thực tế và chất lượng việc xây dựng môi trường học tập cho trẻ hoạt động từ năm học trước, tôi nhận thấy giáo viên đã biết cách xây dựng môi trường học tập cho trẻ phù hợp theo chủ đề, nhưng chưa biết tạo các góc mở và đặc biệt là cách khai thác các góc mở cho trẻ hoạt động. Giáo viên chưa sáng tạo trong làm đồ dùng đồ chơi và chưa biết khai thác có hiệu quả các đồ dùng, đồ chơi đã làm được và đưa vào cho trẻ hoạt động. Giáo viên chưa biết tận dụng triệt để sản phẩm của trẻ để trang trí môi trường học tập cho trẻ
Từ những kết quả khảo sát trên tôi đã chỉ đạo phó hiệu trưởng lồng ghép kế hoạch chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường học tập vào kế hoạch chuyên môn của trường cụ thể:
| Thời gian |
Nội dung công việc |
Biện pháp |
Người thực hiện |
| Tháng 9 |
Bổ sung cơ sở vật chất.
Bồi dưỡng chuyên môn |
- Tham mưu, mua sắm trang thiết bị cần thiết cho các lớp.
- Phát động giáo viên quét lại vôi tường, tô vẽ lại tranh các mảng tường.
- Các lớp phối kết hợp với phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu, các loại sách báo cũ để cô và trẻ cùng làm đồ dùng đồ chơi.
- Tạo điều kiện cho giáo viên tham dự lớp bồi dưỡng cách xây dựng môi trường học tập, góc mở cho trẻ.
- Liên hệ cho giáo viên đi tham quan cách xây dựng môi trường học tập của một số trường chuẩn trong huyện. |
Ban giám hiệu
Giáo viên
Ban giám hiệu
|
| Tháng 10 |
Xây dựng môi trường lớp điểm
Phát động hội thi “ Trang trí lớp học, xây dựng môi trường học tập cho trẻ |
- Giáo viên lớp điểm kết hợp với Hiệu phó phụ trách chuyên môn, lựa chọn một số giáo viên có khả năng tạo hình, khiếu thẩm mỹ và có kinh nghiệm trong xây dựng và tổ chức các hoạt động cho trẻ để phụ trách lớp điểm. Tôi thường xuyên trao đổi với giáo viên lớp điểm về cách trang trí lớp, xây dựng môi trường học tập sau đó kiểm tra đánh giá và tổ chức cho giáo viên toàn trường chuyên đềmôi trường học tập của lớp điểm.
- Kết hợp với công đoàn phát động hội thi: Trang trí lớp – Xây dựng môi trường học tập đến 100% các lớp trong nhà trường vào giữa tháng 11. |
Ban giám hiệu, Tổ trưởng chuyên môn và giáo viên lớp điểm |
| Tháng 11 |
Chỉ đạo chấm thi “Trang trí lớp, xây dựng môi trường học tập cho trẻ |
Tổ chức chuyên đềxây dựng môi trường học tập, tổ chức hoạt động góc cho trẻ tại các lớp đạt giải cao trong hội thi, thông qua đó bồi dưỡng giáo viên về cách xây dựng môi trường học tập và tổ chức cho trẻ hoạt động tại các góc sao cho có hiệu quả. |
Ban giám hiệu Công đoàn và giáo viên |
| Từ tháng 12 đến tháng 2 |
Tiếp tục chỉ đạo bổ sung đồ dung đồ chơi theo chủ đề
Phát động hội thi “ Làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo” Triển lãm đồ dùng đồ chơi sáng tạo |
- Chỉ đạo bộ phận chuyên môn mua bổ sung đồ dùng đồ chơi theo chủ đề, đặc biệt là các đồ dùng rèn kỹ năng tự phục vụ cho trẻ. Chỉ đạo các lớp thay đổi một số góc chơi, tận dụng cơ hội cho trẻ hoạt động đặc biệt là những góc rèn kỹ năng sống.
- Phát động hội thi làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo đến 100% giáo viên trong toàn trường.
Tham gia triển lãm đồ dùng đồ chơi sáng tạo các cấp |
Ban giám hiệu và giáo viên
Ban giám hiệu và công đoàn
Ban giám hiệu Tổ chuyên môn, GV |
| Tháng 3 đến tháng 5 |
Hướng dẫn giáo viên viết Sáng kiến kinh nghiệm.
Đánh giá kết quả xây dựng môi trường học tập cho trẻ trong năm học
|
Hướng dẫn giáo viên viết sáng kiến kinh nghiệm về xây dựng môi trường học tập, làm đồ dùng đồ chơi, tổ chức cho trẻ hoạt động góc.
Đánh giá rút kinh nghiệm một năm thực hiện chuyên đề xây đựng môi trường học tập cho trẻ.
|
Ban giám hiệu Tổ chuyên môn.
Ban giám hiệu và giáo viên. |
2. Biện pháp 2: Chỉ đạo phó hiệu trưởng xây dựng kế hoạch bồi dưỡng giáo viên kỹ năng xây dựng môi trường học tập cho trẻ.
Chất lượng đội ngũ giáo viên là yếu tố quan trọng mang lại thành công cho công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Chính vì vậy, tôi luôn coi trọng việc bồi dưỡng đội ngũ giáo viên thông qua các hình thức;
*
Bồi dưỡng về lý thuyết:
Bồi dưỡng cho giáo viên về lý thuyết rất quan trọng, nhằm trang bị cho giáo viên những kiến thức về lý luận thực tiễn,quan điểm, mục tiêu, yêu cầu của đổi mới cũng như yêu cầu, tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường học tập. Tôi tích cực sưu tầm tài liệu sách báo viết về vai trò của việc xây dựng môi trường giáo dục trẻ cho giáo viên học tập, nghiên cứu. Tôi thường tổ chức bồi dưỡng chuyên môn thông qua các đợt tập huấn của Phòng giáo dục, bồi dưỡng thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn hàng tuần và chú trọng bồi dưỡng những nội dung về:
Chuyên đề tạo hình: Vì trong xây dựng môi trường học tập thì khả năng tạo hình của giáo viên đóng vai trò rất quan trọng, giáo viên nắm được cái cốt yếu của hoạt động tạo hình để từ đó phát huy được những kiến thức tạo hình trong xây dựng môi trường học tập cho trẻ.
Bồi dưỡng giáo viên xây dựng môi trường học tập cho trẻ: Tôi đi sâu bồi dưỡng về cách tận dụng sản phẩm của trẻ trong trang trí, cách lựa chọn tạo các góc mở phù hợp theo từng chủ điểm nhằm tạo môi trường học tập cho trẻ có hiệu quả.
*Tổ chức thực hành:
-
Xây dựng lớp điểm: Để khắc phục hạn chế và tạo góc mở cho trẻ hoạt động của giáo viên những năm học trước, tôi đã bố trí để giáo viên lần lượt được tham gia các đợt chuyên đề do phòng Giáo dục, cụm chuyên môn tổ chức. Giáo viên được đi dự chuyên đề sẽ tổ chức chuyên đề tại trường để giáo viên toàn trường dự. Chú trọng xây dựng lớp điểm, từ việc lựa chọn giáo viên phụ trách lớp điểm đến đầu tư trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi cho lớp điểm, chỉ đạo bồi dưỡng lớp điểm xây dựng môi trường học tập để 100% giáo viên các lớp đến dự và học tập. sau mỗi đợt chuyên đề đều tổ chức tốt việc trao đổi, rút kinh nghiệm để giáo viên nắm được những thay đổi trong hình thức trang trí lớp, cách bố trí trí góc, cách tạo góc mở, tận dụng sản phẩm của trẻ vào trang trí góc, giúp trẻ có nhiều cơ hội phát huy tính tích cực, khả năng độc lập khi tham gia hoạt động.
-
Bồi dưỡng giáo viên cách trang trí lớp theo chủ đề: Khi bước chân vào cổng trường mầm non, bạn như được bước vào một thể giới khác, thế giới của trẻ thơ với những bức tranh đầy màu sắc, từ những nhân vật cổ tích, cỏ cây, hoa lá đến những nhân vật hoạt hình ngộ nghĩnh… được trang trí trên khắp tường rào, hành lang lớp học. Còn bên trong lớp học các hình ảnh được trang trí phong phú hơn gắn với nội dung giáo dục theo chủ đề. Việc trang trí lớp học theo chủ đề vừa tạo sự chú ý và hứng thú khám phá ở trẻ vừa cho mọi người biết lớp học đang học chủ đề nào. Việc làm này nhà trường đã thực hiện từ rất nhiều năm trước đây, nhưng giáo viên chỉ làm rầm rộ vào lúc chuẩn bị khai giảng năm học mới, sau đó chỉ bổ sung vài hình ảnh cho có gọi là trang trí theo chủ đề. Để khắc phục tình trạng này, ngay từ đầu năm học nhà trường đã cung cấp đầy đủ các đồ dùng, nguyên liệu như: kéo, sung bắn keo, giấy màu, xốp màu,…yêu cầu giáo viên vận động trẻ sưu tầm thêm nguyên liệu đến làm đồ dùng dạy học cùng cô. Một chủ đề không không nhất thiết phải trang trí hoàn chỉnh ngay từ khi bắt đầu, mà có thể bổ sung dần qua từng nhánh nhỏ của chủ đề cho đến khi kết thúc chủ đề.
Ví dụ: Với chủ đề “Thế giới thực vật – tết và mùa xuân” có các nhánh: Nhánh 1: Mùa xuân đến; nhánh 2: Một số loại hoa; Nhánh 3: Cây cảnh ngày tết; Nhánh 4: Bé vui đón tết; Nhánh 5: Một số loại quả; Nhánh 6: Cây xanh và môi trường sống. Cô và trẻ lần lượt trang trí những hình ảnh của từng nhánh nhỏ theo thời gian thực hiện của mỗi chủ đề ( mỗi tuần một nhánh). Yêu cầu trẻ cùng cô làm đồ dùng trang trí các góc hoạt động:
Trong góc học tập: góc toán giáo viên cho trẻ vẽ, cắt các loại hoa, quả, cây và dán theo số lượng vào các tranh theo yêu cầu của cô và ghi rõ số tương ứng; Góc khám phá thì giáo viên yêu cầu trẻ vẽ, cắt, sưu tầm các loại hoa, quả có cùng đặc điểm dán vào các bộ phận sưu tập, các mảng tường cô để trống có các yêu cầu cụ thể. Đối với trẻ mẫu giáo bé tôi gợi ý để giáo viên trang trí các hình ảnh hoa, quả có số lượng sao cho có thể sử dụng làm trò chơi học tập khi học Toán: “ Hãy tìm xung quanh lớp nhóm hoa có số lượng ít hơn 3”; Với Nhà trẻ cô yêu cầu: “tìm cho cô chum quả có màu đỏ, Tìm cho Cô Bông hoa có màu vàng,…”. Ngoài ra tôi còn yêu cầu giáo viên sưu tầm các bài tập nhằm kích thích tư duy của trẻ phát triển.
Ví dụ: với chủ đề “Động vật” giáo viên chuẩn bị tranh vẽ các con vật và nơi sống, sinh sản,thức ăn yêu thích, yêu cầu trẻ nối con vật với nơi sống , sinh sản và thức ăn yêu thích của con vật, hoặc yêu cầu trẻ chia nhóm số lượng các con vật tương ứng với số lượng cho sẵn và tô màu con vật.
Đối với góc Văn học trẻ vẽ, cắt các nhân vật dời và kể truyện theo các nhân vật mà trẻ làm được theo các gợi ý của cô và trao đổi của các bạn trong nhóm.
Góc nghệ thuật: Trẻ vẽ, xé dán, tô màu tranh các loại hoa, quả, trang trí các loại hoa quả từ nhiều nguyên vật liệu khác nhau….
Trên đây là một số hình ảnh trang trí môi trường của các nhóm lớp trong nhà trường theo một số chủ đề và việc tổ chức cho trẻ hoạt động góc:
Góc phân vai lớp A1
Góc phân vai lớp C2 Góc nghệ thuật lớp B1
Góc học tập lớp A2 Góc học tập lớp A2
Góc bé yêu văn học Lớp A1 Góc bé yêu văn học Lớp A1
Góc thư viện lớp B2 Góc Nghệ thuật lớp A2
Hình ảnh trẻ lớp A2 đang hoạt động góc
Hình ảnh trẻ lớp A2 đang hoạt động góc
Hình ảnh trẻ lớp D1 đang hoạt động góc
- Bồi dưỡng giáo viên xây dựng môi trường thiên nhiên ngoài lớp học:
Cảnh quan môi trường ngoài lớp học cũng vô cùng cần thiết đối với quá trình giáo dục trẻ. Vì vậy ngay từ đầu năm học song song với việc xây dựng môi trường học tập trong lớp tôi đã quán triệt giáo viên phải quan tâm đến việc xây dựng môi trường thiên nhiên ngoài lớp học cho trẻ khám phá khi hoạt động ngoài trời. Yêu cầu giáo viên sưu tầm trồng các loại rau phù hợp theo mùa như mùa đông trồng Bắp cải, xu hào, xà lách; mùa hè gieo rau rèn, mùng tơi; Mùa thu gieo rau cải,…Mỗi một loại rau phải có biển chữ đầy đủ để khi trẻ được quan sát khám phá cây xanh cùng một lúc có thể giúp trẻ làm quen với các chữ cái trong biển.
Ngoài các loại rau tôi yêu cầu giáo viên bố trí không gian trồng thêm một số cây hoa làm cho môi trường thêm rực rỡ sắc màu. Giáo viên đã sưu tầm được một số cây hoa đẹpvà còn vận động phụ huynh ủng hộ thêm cây cảnh giúp tạo môi trường cho trẻ hoạt động. Nhờ đó mà môi trường xung quanh lớp học của trường tôi có rất nhiều cây xanh, cây cảnh, không khí trường học trong lành, mát mẻ.
Ngoài ra tôi còn cho vẽ những khẩu hiệu, hình ảnh về giáo dục ý thức bảo vệ môi trường, hình ảnh hướng dẫn khi tham gia giao thông, hình ảnh các trò chơi dân gian,… tạo môi trường học tập tích cực cho trẻ mọi lúc, mọi nơi.
Khi thực hiện biện pháp này tôi thấy giáo viên đã vững vàng lên rất nhiều, đã linh hoạt, sáng tạo trong trang trí lớp, đồ dùng đồ chơi phong phú đa dạng. Hình thức trang trí lớp, xây dựng môi trường học tập của các lớp rất phong phú, đa dạng, phù hợp với độ tuổi, với từng chủ đề. Cảnh quan môi trường trong và ngoài lớp học sinh động, xanh –sạch – đẹp thu hút phụ huynh đến gửi con vào trường. Đặc biệt là được phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Quảng Xương đánh giá cao về chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ và tạo môi trường cho trẻ hoạt động tích cực hơn nhiều so với năm học trước.
3. Biện pháp 3: Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá đột xuất giúp giáo viên tích cực xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động.
Công việc “kiểm tra” là 1 nhiệm vụ gắn liền với quản lý, chỉ đạo của BGH nhà trường, thông qua kiểm tra người quản lý nắm được việc, thực hiện các nhiệm vụ của giáo viên để từ đó có sự đôn đốc, uốn nắn, động viên giúp đỡ để giáo viên thực hiện công việc tốt hơn. Việc kiểm tra còn giúp cho người quản lý tìm ra nguyên nhân và những thiếu sót, hạn chế của giáo viên để điều chỉnh các nội dung kế hoạch chỉ đạo, bồi dưỡng có hiệu quả hơn. Vì thế việc kiểm tra được tôi thực hiện thường xuyên và có kế hoạch cụ thể về nội dung kiểm tra, thời điểm kiểm tra… nhất là kiểm tra việc thực hiện quy chế chuyên môn, thực hiện xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động và được kiểm tra một cách cụ thể trên cơ sở giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi chứ không áp đặt, gò bó, phê phán quá nhiều gây khó khăn phiền toái làm ảnh hưởng đến tâm lý giáo viên.
Nhiều giáo viên chỉ chú trọng đến việc trang trí lớp vào đầu năm học và làm rất hình thức với những chủ đề giáo dục tiếp sau đó, chỉ thêm một vài hình ảnh theo chủ đề là thôi. Năm học 2019 – 2020 tôi đã tăng cường kiểm tra đột xuất các hoạt động chăm sóc, giáo dục của giáo viên. Yêu cầu giáo viên thực hiện nghiêm túc, thay đổi cách thức, hình ảnh phù hợp với từng góc chơi trong từng chủ đề giáo dục khi trang trí môi trường học tập cho trẻ.
Ví dụ: Trong
góc Khám phá với chủ đề “
Nghề nghiệp” giáo viên sưu tầm các bài tập cho trẻ hoạt động, cô phân chia từng mảng tường có các hình ảnh: ( bác nông dân; cô giáo; bác công nhân xây dựng;thợ mộc; thợ may,…) yêu cầu trẻ tìm đồ dùng dụng cụ; sản phẩm phù hợp của từng nghề. Như với hình ảnh nghề may trẻ tìm cuộn chỉ, cái kéo, mảnh vải, máy khâu, thước đo, Quần áo, váy, màn…Hình ảnh bác nông dân: cái bừa, cái cuốc, cái liềm, máy cày, máy cắt lúa, gạo, ngô,… Với chủ đề “
Thế giới động vật” Cô trang trí trên mảng tường nhóm gia cầm; nhóm gia súc; nhóm thúy sản, động vật sống trong rừng: trẻ sẽ phải tìm các con vật, thức ăn, sinh sản, nơi sinh sống phù hợp với từng nhóm cho trước.
Trong năm học trước phần lớn giáo viên giữ nguyên vị trí các góc chơi đã xây dựng từ đầu năm đến cuối năm không có sự thay đổi góc chơi. Đối với những lớp có diện tích nhỏ hẹp tôi yêu cầu giáo vên bố trí không quá 5 góc chơi trên một lần hoạt động. Vì thế đầu năm giáo viên đã xây dựng góc chơi nào thì giữ đến tận cuối năm có nhiều góc không được trang trí tổ chức trong cả một năm học. Qua quá trình kiểm tra tôi yêu cầu giáo viên phải linh hoạt xây dựng các góc chơi phù hợp với từng chủ đề để gây hứng thú giúp trẻ tích cực hơn khi tham gia vào các hoạt động.
Ví dụ: Chủ đề “Trường mầm non” giáo viên bố trí góc xây dựng nhưng đến chủ đề “ Bản thân” không nên bố trí góc chơi này mà thay bằng góc chơi khác chưa có trong chủ đề trước…
Thay đổi góc chơi theo từng ngày hoạt động Ví dụ: trong góc nghệ thuật có hoạt động Âm nhạc và hoạt động tạo hình thì linh hoạt thay đổi, thứ hai tổ chức góc hoạt động Âm nhạc , thứ ba phải tổ chức hoạt động Tạo hình; Góc Phân vai Thứ ba tổ chức chơi nấu ăn, bán hàng, Thứ tư lại tổ chức chơi gia đình bế em, cho em ăn, bác sỹ khám bẹnh cho em bé,…
Thay đổi các hình thức hoạt động trong ngay một góc chơi, Ví dụ: trong góc tạo hình: Thứ hai cho trẻ hoạt động nặn, vẽ; thứ năm tổ chức cho trẻ Xé dán, Làm đồ dùng từ nguyên phế liệu, Trang trí váy, áo, một số đồ dùng khác phù hợp với chủ đề,…
Qua quá trình kiểm tra nhắc nhở về xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ mà môi trường các nhóm lớp trong trường tôi rất đa dạng phong phú không lớp nào giống lớp nào, không chủ đề nào giống chủ đề nào. Vì vậy các bài tập, các sản phẩm của trẻ cũng rất đa dạng và sáng tạo giúp trẻ có nhiều sáng tạo, mạnh dạn hơn rất nhiều khi tham gia vào các hoạt động giáo dục theo chủ đề. Nhờ đó mà kỹ năng tạo hình, kỹ năng xây dựng môi trường hoạt động của giáo viên cũng được tiến bộ hơn rất nhiều.
4. Biện pháp 4: Làm tốt công tác tuyên truyền phụ huynh phối kết hợp với nhà trường trong việc xây dựng môi trường học tập cho trẻ hoạt động.
Phối kết hợp với phụ huynh đóng vai trò rất quan trọng công tác chăm sóc giáo dục trẻ tại trường, nên tôi chúng tôi rất quan tâm làm tốt công tác tuyên truyền và phối kết hợp với phụ huynh thông qua nhiều hình thức.
- Trong các buổi họp ban chấp hành phụ huynh nhà trường tôi đã trực tiếp trao đổi phổ biến để phụ huynnh hiểu rõ tầm quan trọng của việc đổi mới nội dung, hình thức tổ chức, phương pháp giáo dục trẻ, những định hướng, mục tiêu chươnng trình giáo dục mầm non.
Ví dụ: trao đổi với phụ huynh điều kiện đầu tiên để có thể giúp giáo viên đổi mới hình thức tổ chức giáo dục trẻ là phải xây dựng được một môi trường sinh động cho trẻ hoạt động. Nên rất cần sự quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ từ cha mẹ trẻ, trong mỗi một chủ đề giáo dục các nhóm lớp cần phải có rất nhiều nguyên liệu để tạo môi trường học tập vì vậy cần có sự góp nhặt nguyên vật liệu, sách báo,… của phụ huynh giúp trẻ có nhiều đồ dùng, tư liệu để trẻ hoạt động, học tập. Đặc biệt trong năm học mới này chúng tôi đã tích cực đưa các kỹ năng tự phục vụ vào chương trình giáo dục trẻ, nhưng đồ dùng để cho trẻ thực hành kỹ năng rất nhiều và kinh phí lớn. Nhờ vị phụ huynh lên tiếng vận động các phụ huynh khác trong buổi họp phụ huynh trên lớp.
- Trước khi tổ chức họp phụ huynh ở các nhóm lớp tôi cho họp đại diện mỗi lớp một giáo viên, hướng dẫn cách vận động phụ huynh ủng hộ.
Ví dụ: Giáo viên phải trình bày cụ thể những nội dung, mục tiêu cần đạt được trong một năm học của trẻ ở lớp mình, nhấn mạnh môi trường học tập cố tầm quan trọng rất lớn đến kết quả chăm sóc giáo dục trẻ. Nêu một vài ví vụ về tạo môi trường trong từng chủ đề giáo dục. Đặc biệt là môi trường đồ dùng dụng cụ để giáo dục trẻ kỹ năng tự phục vụ cần rất nhiều kinh phí. Gợi ý một số đồ dùng nhờ phụ huynh có thể tự mua đến ủng hộ hoặc có thể ủng hộ bằng tài chính để giáo viên và vị đại diện phụ huynh của lớp đi mua cho trẻ…
Vào các buổi đón trả trẻ trong ngày, giáo viên mời phụ huynh tham quan các góc hoạt động trong lớp có sử dụng sản phẩm của con em tự làm ra qua hoạt động một ngày ở trường. Trao đổi với phụ huynh các nội dung trẻ học trong ngày, hướng dẫn phụ huynh cách ôn luyện, củng cố cũng như cung cấp vốn hiểu biết cho trẻ tại gia đình. Hướng dẫn phụ huynh dạy trẻ kỹ năng cất dép kỹ năng sử dụng kéo, kỹ năng vẽ, tô màu, cách cầm sách, đọc sách, mở lật từng trang, rồi tư thế ngồi học,… để phối hợp dạy trẻ tại nhà.
- Trong một số hội giảng, hội thi: thi giáo viên dạy giỏi, thi trang trí lớp, thi triển lãm đồ dùng đồ chơi tự làm. Nhà trường có mời cha mẹ học sinh đến dự. Qua đó phụ huynh có sự thay đổi rất tích cực trong việc nhìn nhận đánh giá giáo viên mầm non “ giáo viên mầm non không phải chỉ có trông giữ trẻ như họ thường nghĩ”. Phụ huynh rất thích và rất khen gợi cô giáo, trẻ đã tận dụng được những hộp nhựa, hộp giấy, lọ nước rửa bát,…qua bàn tay khéo léo của cô và trẻ đã trở thành các con vật, đồ chơi phong phú đẹp mắt gây được nhiều xúc cảm cho học sinh.
Bằng những hình thức trên, chúng tôi đã nâng cao nhận thức của phụ huynh học sinh trong việc cùng nhà trường chăm sóc giáo dục trẻ. Phụ huynh ngày càng tin tưởng vào chất lượng chăm sóc giáo dục của nhà trường, sẵn sàng hộ trợ khi nhà trường cần có sự giúp đỡ của phụ huynh.
2.4. Kết quả:
Sau những biện pháp tôi nghiên cứu và chỉ đạo giáo viên thực hiện thì chất lượng xây dựng môi trường cho trẻ tại các nhóm lớp trong nhà trường đã có rất nhiều tiến bộ.
Đối với giáo viên: Đã linh hoạt, sáng tạo trong việc tạo góc mở để trẻ được tích cực hoạt động, có cơ hội mở rộng hiểu biết, củng cố kiến thức. Giáo viên biết trang trí, bố trí góc chơi một cách hợp lý, đảm bảo tính khoa học, thẩm mỹ, tận dụng tối đa sản phẩm của trẻ vào trang trí lớp với hình thức cô và trẻ cùng làm hoặc hướng dẫn trẻ tự làm
Kết quả cụ thể như sau:
| TT |
Tiêu chí đánh giá |
Đầu năm |
Cuối năm |
| SL |
TL% |
SL |
TL% |
| 1 |
Giáo viên tích cực sáng tạo xây dựng môi trường trường “ mở” cho trẻ hoạt động. |
5/15 |
33 |
14/15 |
93.3 |
| 2 |
Sáng tạo trong làm đồ dùng đồ chơi |
5/15 |
33 |
14/15 |
93.3 |
| 3 |
Sử dụng linh hoạt các sản phẩm của trẻ làm đồ dùng hoạt động. |
7/15 |
67 |
15/15 |
100 |
Đối với trẻ: Môi trường học tập là yếu tố rất quan trọng trong sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. Trong năm học vừa qua trường tôi đã chú trọng xây dựng môi trường học tập cho trẻ, tôi nhận thấy trẻ có những thay đổi rất rõ rệt:
Tổng số trẻ trong nhà trường cuối năm: 190 cháu. Trong đó:
+ Trẻ 5-6 tuổi: 60 trẻ.
+ Trẻ 4-5 tuổi: 65 trẻ
+ Trẻ 3-4 tuổi: 50 trẻ
+ Trẻ Nhà trẻ: 15 trẻ
Tiêu chí đánh giá
|
Đầu năm |
Cuối năm |
| MG 5-6T |
MG 4-5T |
MG 3-4T |
Nhà trẻ |
MG 5-6T |
MG 4-5T |
MG 3-4T |
Nhà trẻ |
| SL |
TL |
SL |
TL |
SL |
TL |
SL |
TL |
SL |
TL |
SL |
TL |
SL |
TL |
SL |
TL |
| Trẻ mạnh dạn tích cực, sáng tạo khi hoạt động. |
30 |
50 |
25 |
41,6 |
20 |
40 |
5 |
30 |
55 |
92 |
65 |
100 |
48 |
|
10 |
67 |
| Trẻ có kỹ năng làm đồ dùng đồ chơi tạo môi trường học tập cùng cô. |
30 |
52 |
20 |
33.3 |
15 |
30 |
0 |
0 |
54 |
90 |
60 |
72 |
40 |
|
5 |
33 |
| Có kỹ năng sử dụng đồ dùng đồ chơi. |
38 |
63 |
20 |
33.3 |
27 |
30 |
5 |
30 |
56 |
93 |
65 |
100 |
45 |
|
10 |
67 |
* Đối với phụ huynh:
Phụ huynh nhận thức rõ tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường học tập cho trẻ.
Tích cực, nhiệt tình sưu tầm và ủng hộ các nguyên, vật liệu, tranh ảnh, sách báo để góp phần cho trẻ được hoạt động một cách tích cực.
Tin tưởng và phối kết hợp với nhà trường trong việc giáo dục trẻ.
3. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Xây dựng môi trường học tập cho trẻ đóng vai trò rất quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. Chính vì vậy nhà trường cần xây dựng môi trường học tập cho trẻ phải phát huy được tính tích cực của trẻ khi tham gia vào hoạt động, đảm bảo tính thẩm mỹ, khoa học và phù hợp với trẻ. Muốn xây dựng môi trường học tập có hiệu quả thì người quản lý cần nắm vững mục đích, yêu cầu của môi trường sư phạm, xây dựng kế hoạch khoa học cụ thể theo từng tháng. Người giáo viên phải hiểu rõ về cách xây dựng môi trường học tập và phải hiểu biết về đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, có kiến thức về các hoạt động giáo dục trẻ.
2. Bài học kinh nghiệm rút ra từ quá trình áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
Qua một năm học triển khai và thực hiện đề tài ttrường chúng tôi đã có một môi trường xanh, sạch, đẹp, an toàn, các góc chơi mở nhiều,phát huy được tính tích cực sáng tạo của trẻ. Có được kết quả trên tôi đã rút ra được một số bài học kinh nghiệm như sau:
- Người quản lý phải nắm vững mục đích, yêu cầu, tầm quan trọng của việc đổi mới nội dung, hình thức tổ chức giáo dục trẻ, phải có năng lực chuyên
môn, năng động, sáng tạo.
- Phải tổ chức tốt công tác bồi dưỡng giáo viên, có kế hoạch, hình thức bồi dưỡng cụ thể với từng đối tượng, coi trọng bồi dưỡng giáo viên cả về lý thuyết và thực hành.
- Làm tốt công tác kiểm tra đôn đốc, góp ý trực tiếp cụ thể cho giáo viên khi trang trí ở từng góc chơi với từng chủ đề giáo dục.
- Giáo viên phải luôn tìm tòi, linh hoạt, sáng tạo trong đổi mới hình thức tổ chức giáo dục trẻ, trong trang trí lớp, tạo môi trường cho trẻ hoạt động. Làm tốt công tác tuyên truyền kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình.
3. Kiến nghị:
Đề nghị đồng chí hiệu trưởng nhà trường tăng cường trang bị bổ xung thêm đồ dùng, đồ chơi tối thiểu cho các nhóm lớp. tạo điều kiện cho giáo viên được tham gia các buổi tập huấn bồi dưỡng về kỹ năng xây dựng môi trường học tập cho trẻ.
Để tạo điều kiện cho các trường mầm non làm tốt công tác xây dựng môi trường học tập cho trẻ thì các cấp quản lý giáo dục cần tăng cường mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng lý thuyết về xây dựng môi trường học tập để nâng cao nhận thức cho giáo viên. Bên cạnh đó cần xây dựng các trường điểm về xây dựng môi trường mở cho giáo viên được học tập rút kinh nghiệm.
Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của tôi đã áp dụng thực hiện trên giáo viên trường Mầm non Quảng Lĩnh và đã gặt hái được một số kết quả thiết thực. Song tôi rất mong nhận được sự đóng góp giúp đỡ của các đồng chí lãnh đạo phòng giáo dục và đào tạo huyện Quảng Xương và các bạn bè đồng nghiệp để bản sáng kiến kinh nghiệm của tôi hoàn thiện hơn và áp dụng rộng rãi trong các trường mầm non đáp ứng được sự nghiệp trồng người trong giai đoạn hiện nay.
Tôi xin chân thành cảm ơn!