Giống như người lớn, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cũng cần bổ sung sắt để ngăn ngừa nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt, nhất là với những bé sinh non. Tuy nhiên, đâu mới là thời điểm thích hợp để bổ sung?
Bổ sung chất sắt cho bé qua đường ăn uống là cách khả thi và dễ thực hiện nhất. Nhưng khi nào và bổ sung ra sao để đạt hiệu quả nhất?
Có cần bổ sung sắt trong thực đơn dinh dưỡng cho bé?
Có cần bổ sung chất sắt cho bé sơ sinh thông qua chế độ dinh dưỡng?
Cơ thể cần có sắt để cấu thành nên hồng cầu, một dạng chất đạm mang ô-xy vào máu. Với trẻ sinh đủ tháng khỏe mạnh, dù bú sữa mẹ hay sữa công thức, nguồn sắt dự trữ của bé sẽ có thể cầm cự đến khi được 6 tháng tuổi và bắt đầu cạn kiệt dần sau đó. Lúc này, việc cho bé ăn dặm sẽ giúp bổ sung thêm lượng sắt cần thiết cho cơ thể bé.
Hầu hết các bé bú mẹ sẽ không cần uống thêm nước lọc, bổ sung vitamin hay sắt cho đến tháng thứ 6. Sữa mẹ sẽ cung cấp đủ lượng chất lỏng và dưỡng chất mà bé cần để có thể phát triển khỏe mạnh. Tuy nhiên, sau 6 tháng, mẹ có thể cho bé làm quen với một số loại thực phẩm khác có chứa sắt. Bác sĩ cũng có thể chỉ định cho bé uống bổ sung vitamin D hay sắt, nếu cần.
Trong quá trình bé đang tập làm quen với việc ăn dặm, dù thực phẩm của bé có chứa hàm lượng sắt cao, bạn vẫn nên duy trì sữa mẹ cho đến khi bé được 1 tuổi. Trẻ cai sữa mẹ trước 12 tháng sẽ cần bổ sung thêm sữa công thức có tăng cường sắt. Sữa công thức có chứa từ 4 đến 12 mg sắt/lít sữa pha thì được xem là loại sữa có bổ sung sắt.
Dấu hiệu thiếu sắt ở trẻ
Một khi trẻ không hấp thu đủ lượng sắt cần thiết của cơ thể, bé có thể sẽ bị những triệu chứng sau:
- Chậm tăng cân
- Biếng ăn
- Da dẻ nhợt nhạt
- Mệt mỏi, khó chịu
Bổ sung chất sắt cho bé: Bao nhiêu là đủ?
Tùy theo độ tuổi và giới tính của trẻ, nhu cầu sắt hàng ngày của bé có thể thay đổi như sau:
| Tháng/Tuổi |
Bé trai
(mg/ngày)
|
Bé gái
(mg/ngày)
|
0-6 tháng 0.27 0.27 7-12 tháng 11 11 1-3 tuổi 7 7 4-8 tuổi 10 10 9-12 tuổi 8 8 14-18 tuổi 11 15
Tối đa khả năng hấp thu sắt của trẻ
- So với lượng sắt từ thực vật (non-heme), sắt từ động vật (heme) dễ hấp thu hơn hẳn. Vì vậy, mẹ nên tăng cường các loại thịt, cá trong thực đơn dinh dưỡng cho bé để đảm bảo đủ lượng sắt cần thiết.
- Vitamin C sẽ giúp tăng cường khả năng hấp thụ sắt của cơ thể. Vì vậy, bên cạnh những thực phẩm giàu sắt, mẹ cũng nên tăng cường thực phẩm giàu vitamin C.
Những thực phẩm giàu vitamin C
- Trái cây họ cam quýt và các loại quả mọng cùng táo, chuối, đào, cà chua
- Rau củ màu xanh
Nguồn thực phẩm có chứa sắt Heme để bổ sung chất sắt cho bé
|
Thực phẩm
(2 muỗng canh tương đương 28,34gr)
|
Hàm lượng sắt Heme
(mg/lần)
|
Mức độ hấp thu
(%)
|
| Gan gà, đã nấu chín (7 muỗng canh) |
12.8 |
70 |
| Hàu, tẩm bột rồi chiên, 6 con |
4.5 |
25 |
| Thịt bò nạc vai, kho, 6 muỗng canh |
3.2 |
20 |
| Sò, ¾ chén |
3.0 |
15 |
| Thịt bò thăn/phi lê nướng, ¾ chén |
3.0 |
15 |
| Thịt gà tây (sậm màu) nướng, 7 muỗng canh |
2.3 |
10 |
| Thịt mông bò nướng, 6 muỗng canh |
2.2 |
10 |
| Thịt gà tây (sáng màu) nướng, 7 muỗng canh |
1.6 |
8 |
| Đùi hay thịt gà nướng, 7 muỗng canh |
1.3 |
6 |
| Cá ngừ vây xanh, nấu chín, 7 muỗng canh |
1.1 |
6 |
| Ức gà nướng, 6 muỗng canh |
1.1 |
6 |
| Cá Halibut (cá lưỡi trâu) nấu chín, 6 muỗng canh |
0.9 |
6 |
| Cua, cua xanh đã nấu chín/hấp, 6 muỗng canh |
0.8 |
4 |
| Thịt heo thăn, nướng, 6 muỗng canh |
0.8 |
4 |
| Cá ngừ trắng, đóng hộp trong nước, 6 muỗng canh |
0.8 |
4 |
| Tôm, ướp gia vị, nấu chín/hấp, 4 con lớn |
0.7 |
4 |
Nguồn thực phẩm có chứa sắt Non-Heme để bổ sung chất sắt cho bé
|
Thực phẩm
(2 muỗng canh tương đương 28,34gr)
|
Hàm lượng sắt Heme
(mg/lần)
|
Mức độ hấp thu
(%)
|
| Bột ngũ cốc làm sẵn, 100% bổ sung sắt, ¾ chén |
18 |
100 |
| Yến mạch làm sẵn, đã bổ sung sắt, pha với nước, 1 chén |
10 |
60 |
| Đậu nành già hạt, luộc chín, 1 chén |
8.8 |
50 |
| Đậu lăng già hạt, luộc chín, 1 chén |
606 |
35 |
| Đậu Lima hạt lớn, già hạt, luộc chín, 1 cốc |
4.5 |
25 |
| Đậu trắng già hạt, luộc chín, 1 chén |
4.5 |
25 |
| Bột ngũ cốc làm sẵn, bổ sung 25% sắt, ¾ chén |
4.5 |
25 |
| Đậu đen, già hạt, luộc chín, 1 chén |
3.6 |
20 |
| Mật đường đen, 1 muỗng canh |
3.5 |
20 |
| Đậu hủ nguyên chất, ½ chén |
3.4 |
20 |
| Rau chân vịt (Spinach) luộc chín, để ráo nước, ½ chén |
3.2 |
20 |
| Rau chân vịt đóng hộp, để ráo nước, ½ chén |
2.5 |
10 |
| Đậu tây luộc chín, 1 chén |
1.8 |
10 |
| Rau chân vịt đông lạnh, cắt nhỏ, luộc chín, ½ chén |
1.9 |
10 |
| Bột yến mạch thô màu trắng, chế biến sẵn, đã bổ sung các chất dinh dưỡng, pha với nước, 1 chén |
1.5 |
8 |
| Nho khô không hạt, đóng gói, ½ chén |
1.5 |
8 |
| Bánh mì nguyên cám, 1 lát |
0.9 |
6 |
| Bánh mì trắng, đã bổ sung cách chất dinh dưỡng, 1 lát |
0.9 |
6 |
Những loại thực phẩm có thể giúp bạn bổ sung chất sắt cho bé
- Sữa mẹ
- Sữa công thức đã bổ sung sắt đúng cách
- Đậu sấy khô
- Bí ngô
- Khoai lang
- Bông cải/súp lơ xanh
- Nấm
- Các loại rau có màu xanh đậm (rau chân vịt, bông cải xanh, cải xoắn)
- Lòng đỏ trứng
- Trái cây sấy khô (mơ, mận, nho)
- Nước ép mận
- Đậu hủ
- Các loại ngũ cốc (mầm lúa mì, kê, gạo lức, bánh mì, ngũ cốc bổ sung sắt, diêm mạch, kiều mạch, cám lúa mì, bột gạo, bột bắp)
- Mật đường đen (có thể pha một chút với bột ngũ cốc dành cho bé từ 10 tháng trở lên ăn)
- Cá ngừ, cá mòi, cá hồi đóng hộp
- Động vật có vỏ (trai, sò, tôm…). Chỉ cho bé từ 1 tuổi trở lên.
- Thịt gia súc, gia cầm (bò, heo, gà tây, gà, gan gà). Riêng với thịt bò, mẹ có thể cho bé ăn thịt bò, chứa rất nhiều sắt và chế biến dễ dàng thành các món ăn ngon cho bé thịt bò và rau hầm, món thịt bê nấu với nước xốt kem chua hoặc với bé trên 2 tuổi, bạn có thể làm thêm món spaghetti bolognese, thịt viên Ý… Các món ăn từ gà như gà nướng bông cải xanh và đậu hầm cũng là bữa ăn tối tuyệt vời, đảm bảo cung cấp đủ nhu cầu sắt hàng ngày của bé.
Theo kết quả nhiều nghiên cứu, 1.000 ngày đầu tiên tính từ ngày đầu tiên của thai kỳ đến khi bé tròn 2 tuổi là quãng thời gian duy nhất để mở ra cửa sổ cơ hội cho sức khỏe và tương lai của bé. Chính vì vậy, các bé độ tuổi này cần được cung cấp nguồn dinh dưỡng đầy đủ và thích hợp. Chính vì vậy hãy theo dõi để bổ sung chất sắt cho bé kịp thời, bạn nhé!