Chế độ dinh dưỡng là vô cùng quan trọng để tăng cường và phát triển trí não trẻ em từ lúc vừa có thai đến khi 3 tuổi.
Trí não đối với trẻ được xem là một phần quan trọng bên cạnh phát triển chiều cao. Trí não là khả năng trẻ học hỏi và ghi nhớ các kiến thức mới cũng như khả năng tư duy, sáng tạo, phát triển tối ưu nhận thức và hành vi đối với xã hội. Phần lớn sự hình thành của cấu trúc não được phát triển từ lúc còn trong bụng mẹ và khoảng 3 năm đầu sau khi sinh. Sự phân nhánh của các cấu trúc thần kinh là tiền đề để hình thành sự dẫn truyền thần kinh được nhanh chóng và chính xác.
Trí não hay trí thông minh ở trẻ nhỏ do nhiều yếu tố tác động như: di truyền, chế độ dinh dưỡng và môi trường sống (rèn luyện, học tập, giáo dục,…)
Không có loại thực phẩm nào có thể làm cho trẻ thông minh. Tuy nhiên, các chất dinh dưỡng có tác dụng hỗ trợ để phát huy tiềm năng thông minh đã được di truyền. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng chế độ dinh dưỡng hỗ trợ trí não phát triển tối đa. Dinh dưỡng kém làm cho trẻ thiếu hụt nguyên liệu để hình thành cấu trúc hệ thần kinh.
Kể từ lúc 6 tháng tuổi thì sữa mẹ không còn cung cấp đủ dưỡng chất để trẻ phát triển. Vì vậy, trẻ cần ăn dặm để bù lại năng lượng bị thiếu trong quá trình phát triển vượt bậc. Một chế độ dinh dưỡng để phát trển trí não cần hợp lý và đa dạng các dưỡng chất thiết yếu.
Xem thêm: Dinh dưỡng 1000 ngày đầu – Thức ăn giúp trẻ thông minh
Chất đạm hình thành nên cấu trúc các mô, cơ quan trong cơ thể và mô não cũng không ngoại lệ. Chế độ dinh dưỡng thiếu đi chất đạm sẽ khiến cho trẻ bị suy dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sự phát triển cơ quan và mô não. Chất đạm còn là thành phần của các men tiêu hóa, nội tiết tố. Trẻ 6 tháng – 2 tuổi cần khoảng 20g đạm/ngày và trẻ từ 3-5 tuổi cần khoảng 25g đạm/ngày. 100g thịt/cá có thể cung cấp khoảng 20g chất đạm. Tuy có thể cung cấp đạm từ thực vật tuy nhiên trẻ em nên được cung cấp chất đạm từ động vật (thịt, cá, trứng, sữa) đa số để hấp thu được tốt nhất.
Chất béo chiếm hớn một nửa cấu trúc não bộ. Chất béo hình thành nên cấu trúc mô, tủy não, các bao myelin để tín hiệu thần kinh truyền đạt nhanh và phản xạ kịp thời các kích thích bên ngoài. DHA có trong axit béo Omega 3 và ARA có trong axit béo Omega 6 là hai thành phần quan trọng của não bộ. Bổ sung omega 3 và omega 6 từ các loại cá biển sâu (cá thu, cá ngừ, cá hồi,…), các loại hạt giàu chất béo (óc chó, mắc ca, hạnh nhân,…), sữa, thịt, cá, tôm, trái cây,…
Các khoáng chất thiết yếu đều cần thiết cho các hoạt động não bộ nên được bổ sung vào chế độ ăn của trẻ em:
- Sắt: giúp phòng ngừa thiếu máu thiếu sắt. Tỷ lệ trẻ em thiếu sắt ở Việt Nam hơn 50%. Thiếu sắt làm cho trẻ giảm sút các hoạt động thể lực và kém hoạt động của trí não gây ra mất tập trung khi học tập. Có thể bổ sung sắt từ các thực phẩm giàu sắt: thịt, gan động vật, cá, súp lơ, rau lá xanh đậm, cải xoăn, rau bina,… Để phòng ngừa thiếu máu thiếu sắt, trẻ cần được sổ giun định kỳ mỗi 6 tháng từ lúc được 1 tuổi.
- Iod: cơ thể không tự tổng hợp được nên cần bổ sung thêm từ bên ngoài. Đây được xem là vi chất quan trọng để tổng hợp nên các loại nội tiết của cơ thể, điều chỉnh sự phát triển của hệ thần kinh trung ương và các cơ quan khác. Thiếu iod sẽ dẫn đến đần độn do thiêu năng của tuyến giáp. Sử dụng muối iod là phương pháp để dự phòng thiếu iod. Muối iod có thể sử dụng thay cho muối ăn thông thường, được bảo quản trong lọ thủy tinh kín và tránh xa nguồn nhiệt, tránh ánh nắng trực tiếp.
- Kẽm: Đối với hệ thân kinh, kẽm có liên quan đến quá trình phân chia, phát triển các neuron; hình thành khớp thần kinh; myelin hóa dây thần kinh; dẫn truyền các tín hiệu thần kinh. Thiếu kẽm trong giai đoạn đoạn trẻ còn nhỏ sẽ khiến cho khả năng học tập, chú ý, trí nhớ kém hơn. Có thể bổ sung kẽm từ hải sản, thịt, sữa, các loại đậu hạt,… Kẽm cũng có nhiều vai trò khác đối với sự tăng trưởng của trẻ nhỏ: tăng cường sức đề kháng, nhanh chóng làm lành vết thương, tránh nhiễm trùng, tiêu hóa tốt, ăn ngon miệng.
Dinh dưỡng là một trong những yếu tố giúp tăng cường và phát triển trí não
Chế độ dinh dưỡng là vô cùng quan trọng để phát triển trí não trẻ em từ lúc vừa có thai đến khi 3 tuổi. Để trẻ em thông minh và trí não phát triển tốt, mẹ cần chuẩn bị cho trẻ từ lúc mang thai bằng cách ăn đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung thêm sữa cho phụ nữ mang thai, canxi, omega 3, omega 6, sắt và axit folic để thai kỳ khỏe mạnh và bé phát triển toàn diện.